Γερμανοί του Βοσπόρου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Άποψη της εκκλησίας της γερμανικής προτεσταντικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης.
Άποψη της θερινής κατοικίας της γερμανικής πρεσβείας στην Κωνσταντινούπολη.

Ως Γερμανοί του Βοσπόρου (γερμανικά: Bosporus-Deutsche) είναι γνωστοί οι απόγονοι των Γερμανών οι οποίοι εγκαταστάθηκαν, στις περισσότερες εκ των περιπτώσεων, με σημείο εκκίνησης το πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα, εντός της μητροπολιτικής περιοχής της Κωνσταντινούπολης. Το 2016, ο πληθυσμός του ήταν, περίπου, της τάξεως των 25.000[1].

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γενικά, οι ευρωπαϊκής καταγωγής αλλοδαποί οι οποίοι κατοικούσαν στην Κωνσταντινούπολη, επί παραδείγματι οι Ιταλοί έμποροι, καθώς και οι υπόλοιποι χριστιανικοί πληθυσμοί (Έλληνες, Αρμένιοι) οι οποίοι, σήμερα, έχουν σε μεγάλο βαθμό εξαφανιστεί, αντιπροσώπευαν σημαντικό μέρος του πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, ενώ ήσαν γνωστοί ως «Λεβαντίνοι». Ορισμένες συνοικίες της Κωνσταντινούπολης, όπως το Μπέγιογλου (Πέραν), χαρακτηρίζονται, έως σήμερα, από την αρ νουβώ αρχιτεκτονική, η οποία ήταν ιδιαιτέρως διαδεδομένη κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου.

Οι πρώτοι Γερμανοί μετανάστες κατέφθασαν στην Κωνσταντινούπολη ως τεχνίτες και επιχειρηματίες. Αργότερα, ορισμένοι κατέφθασαν, επίσης, ως σύμβουλοι στις γερμανικές στρατιωτικές αποστολές[2], με στόχο την αναδιοργάνωση του Οθωμανικού Στρατού, όπως οι Κόλμαρ φον ντερ Γκολτς και Λίμαν φον Ζάντερς. Χρονικογράφος εκείνης της περιόδου, ο Γερμανός δημοσιογράφος Φρίντριχ Σράντερ, ο οποίος έζησε και εργάστηκε στην Κωνσταντινούπολη από το 1891 έως το 1918, περιέγραψε εντός του βιβλίου του υπό τον τίτλο A Refugee Tour through the Ukraine την τύχη της γερμανικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολη, έπειτα από την ήττα του 1918[3]. Σχεδόν το σύνολο των Γερμανών και Αυστριακών φυλακίστηκαν και, στη συνέχεια, εκδιώχθηκαν από τους Συμμάχους, με εξαίρεση των μελών της Οθωμανικής Αυλής, όπως ο κάπελμαϊστερ Πάουλ Λάνγκε, πατέρας του Αμερικανού διευθυντή ορχήστρας, Χανς Λάνγκε.

Το 1852, ιδρύθηκε γερμανικό νοσομομείο[4] στην Κωνσταντινούπολη, ενώ, το 1868, γερμανικό δευτεροβάθμιο εκπαιδευτικό ίδρυμα[5], το οποίο είναι σήμερα γνωστό ως Γερμανικό Ιδιωτικό Λύκειο (τουρκικά: Özel Alman Lisesi), καθώς και, αργότερα, το Λύκειο της Ιστανμπούλ.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου του εθνικοσοσιαλισμού, αριθμός επιστημόνων και καλλιτεχνών οι οποίοι είχαν εκδιωχθεί από τη Γερμανία, βρήκαν καταφύγιο στην Τουρκία, μεταξύ άλλων ο γλύπτης Ρούντολφ Μπέλινγκ, ο αρχιτέκτονας Μπρούνο Τάουτ, καθώς και ο συνθέτης Πάουλ Χίντεμιτ.

Θεσμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γερμανική κοινότητα της Τουρκίας έχει ως επίκεντρο της εσωτερικής της οργάνωσης ορισμένους θεσμούς: το πρώην κτίριο της πρεσβείας, το σημερινό Γενικό Προξενείο (ευρισκόμενο πλησίον της Πλατείας Τακσίμ), η πρώην θερινή κατοικία του πρέσβη της Γερμανίας στην Ταράμπια, επί του Βοσπόρου, το γερμανικό νοσοκομείο, καθώς και τη γερμανική σχολή της Κωνσταντινούπολης. Επίσης, υφίστανται γερμανόγλωσσες προτεσταντικές και καθολικές ενορίες.

Δύο ενώσεις μεταναστών γερμανικής προελεύσεως υφίστανται: ο πρώην αθλητικός σύλλογος «Teutonia»[6] και η «Die Brücke»[7]. Σύμφωνα με σχετική δήλωση του Ινστιτούτου Γκέτε, τον Αύγουστο του 2005, 40.000 Γερμανοί πολίτες κατοικούσαν εντός της πόλεως της Κωνσταντινούπολη, ενώ, όλο και περισσότεροι, ήταν οι Γερμανοί καλλιτέχνες οι οποίοι κατοικούσαν εντός αυτής. Μεταξύ των σημαντικότερων εκπροσώπων της γερμανικής κοινότητας, συγκαταλέγεται ο Κεμάλ Ντερβίς, υιός Γερμανού μετανάστη και Τούρκου, ο οποίος εξελέγη ως μέλος του Τουρκικού Κοινοβουλίου. Το τμήμα της Κωνσταντινούπολης του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου ευρίσκεται εντός του κτιρίου του Γενικού Προξενείου της Γερμανίας. Εντός του δημοτικού διαμερίσματος του Τσιχανγκίρ, στην Κωνσταντινούπολη, το Orient Institute Istanbul αποτελεί το νεότερο ανεξάρτητο ερευνητικό ινστιτούτο του Γερμανικού Ινστιτούτου των Ανθρωπιστικών Επιστημών στο Εξωτερικό (DGIA).

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Anne Dietrich, Deutschsein in Istanbul. Nationalisierung und Orientierung in der deutschsprachigen Community von 1843 bis 1956, Leske & Budrich, Opladen 1998 (ISBN 3-8100-2188-1)
  • Barbara Radt, Geschichte der Teutonia. Deutsches Vereinsleben in Istanbul 1847-2000, Deutsches Orient-Institut, Istanbul 2001 (ISBN 3-935556-97-7)
  • Hubert Wilschowitz, Deutschsprachige Katholische Gemeinde in der Türkei 1954-1979. Ein Überblick in Berichten, Aufsätzen und Geschichten, Blümel, Istanbul 1979
  • A. A. Bispo, « Alemães na vida musical do Império Osmano e a emigração de "alemães do Bósporo" ao Novo Mundo: Paul Lange (1857-1919), Hans Lange (1884-1960) e Guiomar Novaes (1895-1979) », Revista Brasil-Europa: Correspondência Euro-Brasileira 144/15 (2013:4).