Γέζι Σάτσκι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γέζι Σάτσκι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Jerzy Szacki (Πολωνικά)
Γέννηση6  Φεβρουαρίου 1929[1][2]
Βαρσοβία[3]
Θάνατος25  Οκτωβρίου 2016[4]
Βαρσοβία[3]
Τόπος ταφήςΣτρατιωτικό Κοιμητήριο Ποβόνσκι
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία[3]
ΘρησκείαΛατινική Εκκλησία[2]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[5]
Εκπαίδευσηκαθηγητής πανεπιστημίου
Σπουδέςσχολή φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας
Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας (έως 1952)[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητακοινωνιολόγος[3]
διδάσκων πανεπιστημίου[3]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Βαρσοβίας
Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Σόποτ
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΕνιαίο Εργατικό Κόμμα Πολωνίας
Οικογένεια
ΣύζυγοςBarbara Szacka
ΓονείςBarbara Szacka
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΔίκαιοι των Εθνών (12  Ιανουαρίου 2003)[2]
Prize of the Foundation for Polish Science (2003)[7]
Διοικητής με Αστέρι του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας‎ (2008)
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Μαρία Κιουρί Σκουοντόφσκα (2009)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Γέζι Ρίσαρντ Σάτσκι (πολωνικά: Jerzy Ryszard Szacki) (6 Φεβρουαρίου 1929 – 25 Οκτωβρίου 2016) ήταν Πολωνός κοινωνιολόγος και ιστορικός των ιδεών.[8] Από το 1973 ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας και το 1991 έγινε μέλος της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών. Θεωρείται ένας από τους πιο επιφανείς εκπροσώπους της Σχολής της Διανοητικής Ιστορίας της Βαρσοβίας.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σάτσκι γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1929. Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εργάστηκε για την Πολωνική Τηλεφωνική Αρχή, αρχικά ως κλειδαράς και μετά σε γραφείο. Το 1948 άρχισε να σπουδάζει κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας. Τυχαία, ήταν η τελευταία τάξη που αποφοίτησε πριν η κοινωνιολογία ανακηρυχθεί «αστική» πειθαρχία και τα κοινωνιολογικά τμήματα των πολωνικών πανεπιστημίων κλείσουν το 1952. Ο ίδιος ο Σάτσκι στάλθηκε να εργαστεί στο εργοστάσιο βαγονιών Pafawag με έδρα το Βρότσουαφ.

Το 1956, όταν το κοινωνιολογικό τμήμα στη Βαρσοβία άνοιξε ξανά, ο Σάτσκι επέστρεψε εκεί για να αποκτήσει διδακτορικό. Έγραψε τη διατριβή του στο «Ινστιτούτο Εκπαίδευσης Ερευνητικού Προσωπικού» (Instytut Kształcenia Kadr Naukowych), το οποίο ήταν προσαρτημένο στην Κεντρική Επιτροπή του Πολωνικού Ενωτικού Εργατικού Κόμματος και σύντομα μετονομάστηκε σε «Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών» (Instytut Nauk Społecznych), του οποίου διευθυντής ήταν ο Μπρονίσουαφ Μπάτσκο.

Ο Σάτσκι ολοκλήρωσε την υφηγεσία του στο τμήμα φιλοσοφίας το 1965.[9] Διορίστηκε «έκτατος καθηγητής» το 1973 και «κανονικός καθηγητής» το 1987, ο υψηλότερος βαθμός στην πολωνική ακαδημία. Εν τω μεταξύ, ο Σάτσκι κατείχε διάφορες διοικητικές θέσεις στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, μεταξύ των οποίων Αντιπρύτανης του Τμήματος Κοινωνικών Επιστημών (1967–1968),[9] Κοσμήτορας του Τμήματος Φιλοσοφίας και Κοινωνιολογίας (1981–1983) και διευθυντής του Ινστιτούτου για την Ιστορία της Κοινωνικής Σκέψης του Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας (1968–1999). Ο Σάτσκι αποσύρθηκε από το πανεπιστήμιο το 1999, αλλά δίδασκε στην ιδιωτική Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών της Βαρσοβίας από το 2003.

Ο Σάτσκι δίδαξε και έκανε έρευνα σε πολλά πανεπιστήμια και ιδρύματα παγκοσμίως, όπως το η Νέα Σχολή Κοινωνικών Ερευνών (Νέα Υόρκη), το Κολλέγιο της Γαλλίας, το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα,[10] το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών της Βιέννης.

Από το 1972 έως το 1976, ο Σάτσκι ήταν πρόεδρος της Πολωνικής Κοινωνιολογικής Ένωσης και κατείχε πολλές περαιτέρω διοικητικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένης στην Πολωνική Ακαδημία Επιστημών. Από το 1974 έως το 1991, ήταν αρχισυντάκτης του Πολωνικού Δελτίου Κοινωνιολογίας.[11]

Ο Σάτσκι έγραψε το μνημειώδες Historia myśli socjologicznej (Ιστορία της Κοινωνιολογικής Σκέψης) στη Μινεάπολη και την Οξφόρδη. Εκδόθηκε αρχικά στα αγγλικά το 1979. Ενώ απέτυχε να έχει ισχυρό αντίκτυπο στη διεθνή κοινωνιολογία, έγινε δημοφιλές εγχειρίδιο μεταξύ Πολωνών δασκάλων και φοιτητών κοινωνιολογίας, μια τάση που συνεχίστηκε και μετά το θάνατό του. Η ενημερωμένη έκδοση του 2002 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος για την Πολωνική Επιστήμη (Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej), που ονομάστηκε στην καθομιλουμένη το «Πολωνικό Βραβείο Νόμπελ», το 2003.

Τη δεκαετία του 1970, ο Σάτσκι άρχισε να διατηρεί επαφές με κύκλους της αντιπολίτευσης, αν και ποτέ δεν έγινε ενεργή προσωπικότητα στην πολιτική. Το 1978, συμμετείχε στην άτυπη ομάδα συζήτησης Doświadczenie i Przyszłość («Εμπειρία και Μέλλον»), η οποία συγκέντρωσε διανοούμενους υπέρ και κατά της κυβέρνησης.[12]

Το 1991, ο Σάτσκι συνίδρυσε την Solidarność Pracy (Εργατική Αλληλεγγύη), ένα βραχύβιο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα που δημιουργήθηκε από αριστερά μέλη της Αλληλεγγύης, το οποίο συγχωνεύτηκε με το Εργατικό Σωματείο (Unia Pracy) το επόμενο έτος. Το 1998, προλόγισε ένα βιβλίο για το περιβάλλον των Πολωνών φιλελεύθερων με έδρα το Γκντανσκ, το οποίο επιμελήθηκε ο πολιτικός Ντόναλντ Τουσκ (τότε μέλος της Ένωσης Ελευθερίας).

Το 1994, ο Σάτσκι δημοσίευσε ένα βιβλίο για τον Φιλελευθερισμό μετά τον κομμουνισμό (πρωτότυπος τίτλος Liberalizm po komunizmie), το οποίο μεταφράστηκε στα αγγλικά και σε άλλες γλώσσες και έλαβε ευνοϊκές κριτικές στη Δύση. Σε αυτό, ο Σάτσκι πραγματεύεται τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η φιλελεύθερη δημοκρατία σε ένα περιβάλλον που διαμορφώθηκε από δεκαετίες κομμουνισμού και προηγούμενες μη δημοκρατικές κυβερνήσεις - ένα θέμα που έχει απασχολήσει πολλές από τις ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις και τα δημοφιλή δοκίμια του Σάτσκι στον γενικό τύπο.[8]

Ο Σάτσκι μετέφρασε επίσης πολλά κλασικά έργα από τα αγγλικά και τα γαλλικά στα πολωνικά: μερικά αγγλόφωνα γραπτά του Φλόριαν Ζνανιέτσκι, ενός πρωτοπόρου Πολωνού κοινωνιολόγου, καθώς και το κλασικό έργο του Εμίλ Ντιρκέμ Les Règles de la méthode sociologique (Οι κμνόνες της κοινωνιολογικής Μεθόδου), το Les origines de la pensée grecque (Οι απαρχές της ελληνικής σκέψης) του Ζαν-Πιερ Βερνάν και το Sociologie et anthropologie (Κοινωνιολογία και ανθρωπολογία) του Μαρσέλ Μος.

Το 2004, ο Σάτσκι τιμήθηκε με τον τίτλο του Δίκαιου των Εθνών. Ως έφηβος κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Σάτσκι είχε βοηθήσει τη μητέρα του, Μπαρμπάρα Σάτσκα (η οποία επίσης τιμήθηκε), να κρύψει και να υποστηρίξει μια έγκυο Εβραία ονόματι Ιρένα Χόλεντερ, η οποία είχε δραπετεύσει από το Γκέτο της Βαρσοβίας. Στην κατεχόμενη από τους Ναζί Πολωνία, η απόκρυψη Εβραίων ήταν αδίκημα που τιμωρούνταν με θάνατο.[13][14]

Ο Σάτσκι ήταν παντρεμένος με τη συνάδελφο κοινωνιολόγο Μπαρμπάρα Σάτσκα. Πέθανε στις 25 Οκτωβρίου 2016.[9]

Έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1958: Historia jedynego romansu. Opowieść o Mochnackim [Η ιστορία ενός ρομαντισμού: Μια ιστορία για τον Μαουρίτσι Μοχνάτσκι]. Βαρσοβία: Wiedza Powszechna.
  • 1962: Ojczyzna, naród, rewolucja: Problematyka narodowa w polskiej myśli szlacheckorewolucyjnej [Πατρίδα, έθνος, επανάσταση: Το εθνικό ζήτημα στον επαναστάτη των Πολωνών Ευγενών]. Βαρσοβία: Państwowy Instytut Wydawniczy.
  • 1964: Durkheim. Βαρσοβία: Wiedza Powszechna.
  • 1965: Kontrrewolucyjne paradoksy: wizje świata francuskich antagonistów Wielkiej Rewolucji, 1789-1815 [Αντεεπαναστατικά παράδοξα: Οι κοσμοθεωρίες των Γάλλων ανταγωνιστών της Μεγάλης Επανάστασης, 1789-1815]. Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • 1968: Utopie [Ουτοπίες]. Βαρσοβία: Iskry.
  • 1971: Tradycja: przegląd problematyki [Παράδοση: Μια έρευνα του θέματος]. Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • 1977 (επιμ.): Czy kryzys socjologii; [Κοινωνιολογία σε κρίση; ]. Βαρσοβία: Czytelnik.
  • 1977 (επιμ.): Idea społeczeństwa komunistycznego w pracach klasyków marksizmu [Η ιδέα της κομμουνιστικής κοινωνίας στα έργα των κλασικών του μαρξισμού]. Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • 1979: Ιστορία της Κοινωνιολογικής Σκέψης. Westport, Conn.: Greenwood Press.(ISBN 0-313-20737-2)
  • 1980 (2η έκδοση 2000): Spotkania z Utopią [Συναντήσεις με την Ουτοπία], Βαρσοβία: Iskry / Wydawnictwo Sic! (2η έκδοση).(ISBN 83-86056-79-7) ISBN 83-86056-79-7
  • 1981: Historia myśli socjologicznej [Ιστορία της Κοινωνιολογικής Σκέψης]. Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.(ISBN 83-01-02014-8) ISBN 83-01-02014-8 (νέα έκδοση 2002,(ISBN 83-01-13844-0) .
  • 1984 (επιμ. με την Joanna Kurczewska): Tradycja i nowoczesność [Παράδοση και νεωτερικότητα]. Βαρσοβία: Czytelnik.(ISBN 83-07-00599-X) ISBN 83-07-00599-X .
  • 1985 (επιμ. με Edmund Mokrzycki, Maria Ofierska): O społeczeństwie i teorii społecznej: księga poświę̨cona pamięci Stanisława Ossowskiego [Σχετικά με την κοινωνία και την κοινωνική θεωρία: Ένα βιβλίο αφιερωμένο στη μνήμη του Stanisław Ossowski ]. Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.(ISBN 83-01-05488-3) ISBN 83-01-05488-3 .
  • 1986: Znaniecki . Βαρσοβία: Wiedza Powszechna.(ISBN 83-214-0507-X) ISBN 83-214-0507-Χ
  • 1991: Dylematy historiografii idei oraz inne studia i szkice [Δίλημμα της ιστορίας των ιδεών και άλλες μελέτες και σκίτσα]. Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.(ISBN 83-01-10482-1) ISBN 83-01-10482-1
  • 1994: Liberalizm po komunizmie . Κρακοβία: Znak.(ISBN 83-7006-364-0) ISBN 83-7006-364-0
    (Αγγλική μετάφραση: Liberalism after communism . Βουδαπέστη, Νέα Υόρκη: Central European University Press, 1995.(ISBN 1-85866-015-7) ISBN 1-85866-015-7 . [8]
  • 1995 (επιμ.): Sto lat socjologii polskiej: od Supińskiego do Szczepańskiego [Εκατό χρόνια πολωνικής κοινωνιολογίας: Από το Supiński στο Szczepański]. Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.(ISBN 83-01-11787-7) ISBN 83-01-11787-7 .
  • 1997 (επιμ.): Ani książe, ani kupiec: obywatel. Idea społeczeństwa obywatelskiego w myśli współczesnej [Ούτε πρίγκιπας ούτε έμπορος: Ο πολίτης. Η ιδέα της κοινωνίας των πολιτών στη σύγχρονη σκέψη]. Κρακοβία: Znak.(ISBN 83-7006-786-7) ISBN 83-7006-786-7

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 (Πολωνικά) Internetowy Polski Słownik Biograficzny. jerzy-ryszard-szacki-socjolog-wiesz.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «The Righteous Among the Nations Database» (Αγγλικά)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 123866065. Ανακτήθηκε στις 10  Φεβρουαρίου 2024.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb120372427. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2019.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb120372427. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. ↑ nauka-polska.pl#/profile/scientist?id=69543. Ανακτήθηκε στις 10  Μαρτίου 2020.
  7. ↑ www.fnp.org.pl/en/fnp-prizes-laureates. Ανακτήθηκε στις 17  Ιανουαρίου 2019.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Jerzy Szacki, Liberalism after communism, Central European University Press, 1995, back cover,
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Gazeta Wyborcza, "Prof. Jerzy Szacki", 2003-10-24,
  10. ↑ "Prof. Jerzy Szacki - doktorem honorowym UMCS" (Prof. Jerzy Szacki - honorary doctorate from UMCS",
  11. ↑ Antoni Sulek, "The Multifarious and Changing Functions of the Polish Sociological Association", International Sociology,
  12. ↑ [1][νεκρός σύνδεσμος]
  13. ↑ Yad Vashem, Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem, By January 1, 2009 Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine. (under "Szacka, Barbara; son Jerzy)
  14. ↑ Jerzy Szacki at Yad Vashem website

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γέζι_Σάτσκι&oldid=9955187"