Ανδρέας Μπομπόλα

Άγιος Ανδρέας Μπομπόλα
Γέννηση	1591 Στραχοτσίνα
Κοίμηση	16 Μαΐου 1657 Γιάνοφ ή Πινσκ
Τιμάται από	Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Μακαριοποίηση	30 Οκτωβρίου 1853
Αγιοκατάταξη	17 Απριλίου 1938
Εορτασμός	16 Μαΐου
Πολιούχος	Πολωνία, Αρχιεπισκοπή Βαρσοβίας
δεδομένα ()

Ο Ανδρέας Μπομπόλα (πολων. Andrzej Bobola, 1591 – 16 Μαΐου 1657) ήταν Πολωνός ιεραπόστολος και μάρτυρας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, γνωστός ως «ο απόστολος της Λιθουανίας» και ο «κυνηγός των ψυχών». Είχε μαρτυρικό θάνατο, κατά τη διάρκεια της Εξεγέρσεως του Χμελνίτσκι, και ανακηρύχθηκε άγιος το 1938 από τον Πάπα Πίο ΙΑ΄.

Βίος και μαρτύριο

Ο Μπομπόλα γεννήθηκε στο χωριό Στραχοτσίνα του βοεβοδάτου του Σαντόμιες, στην τότε Επαρχία της Ελάσσονος Πολωνίας της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας, ως γόνος μιας αριστοκρατικής οικογένειας. Το 1611 εντάχθηκε στην Εταιρεία του Ιησού στο Βίλνιους και κατόπιν χειροτονήθηκε (1622). Στη συνέχεια υπηρέτησε επί αρκετά έτη ως ιεροκήρυκας, καθώς και σε άλλα διακονήματα σε διάφορα μέρη.

Από το 1652 ο Μπομπόλα περιήλθε τη Λιθουανία ως εσωτερικός ιεραπόστολος. Παρέμεινε ιδίως στο Πόλοτσκ, όπου εντοπίζεται πιθανότατα το 1655, και στο Πινσκ (αμφότερες οι πόλεις υπάγονται σήμερα στη Λευκορωσία). Στις 16 Μαΐου 1657, κατά την Εξέγερση του Χμελνίτσκι, αιχμαλωτίσθηκε στο Πινσκ από Κοζάκους, οι οποίοι τον βασάνισαν και τον θανάτωσαν εκεί ή στο Γιάνοφ (σημερινή πόλη Ιβάναβα της Λευκορωσίας).

Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις διηγήσεις του μαρτυρίου του Μπομπόλα. Σύμφωνα με τη μία: «Είχε μόλις τελέσει τη Θεία Ευχαριστία όταν οι Κοζάκοι εισέβαλαν στο Πινσκ. Βλέποντάς τους, αισθανόμενος ότι ο θάνατός του ήταν επικείμενος, έπεσε στα γόνατα, ύψωσε τα μάτια του και τα χέρια του προς τον ουρανό και ανεφώνησε: "Κύριε, γενηθήτω το θέλημά Σου!"». Οι Κοζάκοι τον έπιασαν, τού έβγαλαν το ράσο, τον έδεσαν σε ένα δέντρο, τον μαστίγωσαν, τον έκαψαν με πυρσούς και του έβγαλαν το ένα μάτι, ενώ με ένα σπαθί χάραξαν σχήματα στην κεφαλή και την πλάτη του. Επίσης οι Κοζάκοι έγδαραν το δέρμα από τα δάχτυλα του μάρτυρα και έχωσαν βελόνες κάτω από τα νύχια του. «Ο Μπομπόλα προσευχόταν συνεχώς υπέρ των βασανιστών του, μέχρι που τού ξερρίζωσαν τη γλώσσα και συνέτριψαν το κρανίο του σκοτώνοντάς τον». Μια άλλη αφήγηση είναι ότι ο Μπομπόλα πιάσθηκε και δάρθηκε ανηλεώς από δύο Κοζάκους, οι οποίοι μετά τον έδεσαν στις σέλες των αλόγων τους και τον μετέφεραν στο Γιάνοφ. Εκεί υποβλήθηκε σε βασανιστήρια και τελικώς σκοτώθηκε με ξίφος.

Η τύχη της σορού

Ναός αφιερωμένος στον Άγιο Ανδρέα Μπομπόλα στο Γιάνοφ Πολέσκι, απεικόνιση του 19ου αιώνα

Αρχικώς το σώμα του Ανδρέα Μπομπόλα τάφηκε στον ναό των Ιησουιτών στο Πινσκ και αργότερα αποτέθηκε στον ναό τους στο Πόλοτσκ. Αλλά αίφνης, στις αρχές του 18ου αιώνα ουδείς γνώριζε πού βρισκόταν το σώμα. Το 1701 ο Ιησουίτης πατήρ Μαρτίνος Γκοντέμπσκι, πρύτανης του Κολεγίου του Πινσκ, ανέφερε ότι είχε δει σε όραμα τον Μπομπόλα, κάτι που τον ώθησε να διατάξει μια έρευνα για την ανεύρεσή του. Υποτίθεται ότι βρέθηκε σύντομα και τελείως άφθορο, γεγονός που αναγνωρίσθηκε από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ως ένδειξη αγιότητας.

Η Αγία Τράπεζα με το λείψανο του βραχίονα του Αγίου Ανδρέα, στον Ναό του Ιησού στη Ρώμη

Στις 23 Ιουνίου 1922 το φέρετρο του Ανδρέα ανοίχθηκε στο Πόλοτσκ και το λείψανο εξετάσθηκε. Τον Δεκέμβριο το φέρετρο με το λείψανο μεταφέρθηκε στο Λαϊκό Κομισαριάτο Υγείας στη Μόσχα και τον Ιανουάριο του 1923 η σορός εξετάσθηκε και έγινε αυτοψία από μια ειδική επιτροπή. Συντάχθηκε πόρισμα, κατά το οποίο επρόκειτο για «φυσικώς μουμιοποιημένο σώμα, ευρισκόμενο σε στάδιο αργής αποσυνθέσεως». Δεν βρέθηκαν σε αυτό ίχνη ασκήσεως μείζονος μηχανικής βίας, σε βαθμό που να μπορούσε να επιφέρει τον θάνατο. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν το 1924 στο περιοδικό «Революция и церковь» (= «Επανάσταση και Εκκλησία»). Αλλά και ένας Αμερικανός δημοσιογράφος περιέγραψε το λείψανο ως μια «αξιοσημείωτα καλοδιατηρημένη μούμια» στο Μουσείο Υγιεινής των Λαϊκών Επιτρόπων Υγείας στη Μόσχα. Η τοποθεσία της σορού φαίνεται ωστόσο ότι δεν ήταν γνωστή στην Αγία Έδρα, καθώς ο Πάπας Πίος ΙΑ΄ ανέθεσε στην Παπική Αποστολή ανακουφίσεως του λιμού στη Ρωσία, που είχε επικεφαλής τον Αμερικανό Ιησουίτη Έντμουντ Α. Γουόλς (Edmund A. Walsh), το καθήκον «να εντοπίσει και να διασώσει το λείψανο». Τον Οκτώβριο του 1923 — ως ένα είδος ανταμοιβής για την επισιτιστική βοήθεια — το λείψανο αποδόθηκε στον Γουόλς και τον βοηθό του, τον πατέρα Λούις Γκάλαχερ (Louis J. Gallagher, S.J.). Διευθετημένο και συσκευασμένο προσεκτικά από τους δύο ιερείς, το λείψανο παραδόθηκε στο Βατικανό από τον Γκάλαχερ ανήμερα την εορτή των Αγίων Πάντων (1η Νοεμβρίου στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία) του 1923. Τον Μάιο του 1924 το λείψανο αποτέθηκε στον Ναό του Ιησού, στη Ρώμη.

Ο Ανδρέας Μπομπόλα είχε ήδη «μακαριοποιηθεί» από τον Πάπα Πίο Θ΄ στις 30 Οκτωβρίου 1853 και ανακηρύχθηκε Άγιος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας από τον Πίο ΙΑ΄ στις 17 Απριλίου 1938. Η μνήμη του εορταζόταν αρχικώς από τους Ιησουίτες στις 23 Μαΐου, αλλά πλέον εορτάζεται γενικώς στις 16 Μαΐου.

Το ίδιο έτος το σώμα μεταφέρθηκε στην Πολωνία, όπου από τις 19 Ιουνίου 1938 εκτίθεται προς προσκύνηση σε ένα ιερό της Βαρσοβίας, ενώ στον Ναό του Ιησού στη Ρώμη παραμένει ο ένας βραχίονας του Αγίου. Το 2002 η Σύνοδος των Πολωνών Επισκόπων ανεκήρυξε τον Ανδρέα Μπομπόλα πολιούχο άγιο της Πολωνίας.

Πηγές

• Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 5, σελ. 560

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο Άγιος Ανδρέας Μπομπόλα
• Ο Ναός του Αγίου Ανδρέου Μπομπόλα στο Λονδίνο (και το «Ράδιο Μπομπόλα»)