Αναπτυξιακές διαταραχές συντονισμού - αταξία

Οι Φυσικοθεραπευτές αξιολογούν τα παιδιά, τα οποία έχουν κινητικές δυσκολίες και/ή καθυστερήσεις κατά την ανάπτυξη. Κατά την αξιολόγηση παρατηρούνται οι κινητικές δεξιότητες και τίθενται βασικά ερωτήματα σχετικά με τις κινητικές ικανότητες και την ανάπτυξη τους. Αυτή η διαδικασία αποσκοπεί στη διευκόλυνση της κινητικής συμπεριφοράς μεταξύ προτύπων με συμπεριφορά η οποία ανάλογα χαρακτηρίζει διαφορετική συνθήκη. Αυτή η διαφοροποίηση είναι απαραίτητη καθότι συνιστά οδηγό του θεραπευτή ώστε να επιλέξει την κατάλληλη μορφή θεραπευτικής προσέγγισης.

Πρόσφατα, η προσοχή έχει στραφεί στο πεδίο των κινητικών διαταραχών για παιδιά τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως "αδέξια" ή με "σωματικές δυσκολίες", αλλά τώρα θα εξεταστούν συγκεκριμένα για τυχόν εντόπιση αναπτυξιακών διαταραχών συντονισμού και αταξία. Κατά το παρελθόν, αυτά τα παιδιά δεν έτυχαν της δέουσας προσοχής από τους φυσικοθεραπευτές επειδή πολλοί πίστευαν ότι τα παιδιά αυτά θα ξεπερνούσαν τις διαταραχές τους με το πέρασμα του χρόνου. Έχει αποδειχθεί πλέον ότι οι κινητικές τους δυσκολίες φέρουν σημαντικές επιπτώσεις στην φυσιολογική, την κοινωνική και τη συναισθηματική τους ευημερία. Είναι σημαντικό για τους φυσικοθεραπευτές να μάθουν να διαφοροποιούν την κινητική συμπεριφορά των παιδιών με DCD από τις άλλες κινητικές διαταραχές, προκειμένου να καταστήσει δυνατή την έγκαιρη αναγνώριση και την κατάλληλη παρέμβαση.

Παιδιά, τα οποία τα πρώτα χρόνια ζωής τους, εμφάνισαν κινητικές διαταραχές ή αναπτυξιολογική καθυστέρηση, σημείο που προειδοποιεί για το ενδεχόμενο να εμφανίσουν κάποια μορφή διαταραχής στο μέλλον, όπως εγκεφαλική παράλυση, μυϊκή δυστροφία, ολική αναπτυξιακή καθυστέρηση ή αταξίας. Ορισμένες ερωτήσεις μπορεί να σας φανούν χρήσιμες για τη διαφορική διάγνωση μεταξύ των πρότυπων κινητικής συμπεριφοράς.

Για παράδειγμα, σε ένα μικρό παιδί, ενδέχεται να διερωτηθείτε για το ενδεχόμενο ύπαρξης κάποιου στοιχείου, το οποίο αποδεικνύει διαταραχή (αύξηση ή μείωση) μυϊκού τόνου. Η παρατήρηση των μυών για σημεία και ενδείξεις της κατάστασης του μυϊκού τόνου συνίσταται σε περιπτώσεις όπως η εγκεφαλική παράλυση. Επίσης, πρέπει να διευκρινιστεί αν η διαταραχή επηρεάζει και άλλα στοιχεία πέραν του κινητικού. Σε αυτή την περίπτωση, όπου η διαταραχή επεκτείνεται και σε άλλα πεδία, θα πρέπει να διερευνηθεί αν πρόκειται για ολική αναπτυξιακή καθυστέρηση. Στο στάδιο της προσχολικής ή σχολικής ηλικίας, οι ερωτήσεις μπορούν να επικεντρωθούν στη διερεύνηση της ιστορίας και εξέλιξης της ασυνέργιας. Ήταν οι διαταραχές παρούσες από τη νεαρή ηλικία; υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι η εξέλιξη της διαταραχής θα επιδεινωθεί με το πέρασμα του χρόνου; Υπήρξε κάποια απώλεια των προηγουμένων ικανοτήτων οι οποίες κατακτήθηκαν; Εάν ναι, αυτό θα μπορούσε να μας κατευθύνει προς το ενδεχόμενο της μυϊκής ατροφίας.

Αν ένα παιδί δεν εμφανίζει τα παραπάνω σημεία, αλλά εκτελεί ασυντόνιστες κινήσεις και κινητικά πρότυπα προγενέστερα του αναπτυξιολογικού στάδιο το οποίο αντιστοιχεί στην ηλικία του, τότε είναι πιθανό να πάσχει από Αναπτυξιολογική Διαταραχή Συντονισμού (DCD). Αυτό το άρθρο θα σας βοηθήσει να αναγνωρίζετε παιδιά που διατρέχουν τον κίνδυνο της DCD και να επιλέξετε την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση, καθώς επίσης να ενημερώσετε το παιδί, την οικογένεια και τους υπόλοιπους φορείς που εμπλέκονται στις παροχές υπηρεσιών υγείας, για την αναγκαιότητα περαιτέρω αξιολόγησης.

Αναγνωρίζοντας Παιδιά με Αναπτυξιολογικές Διαταραχές Συντονισμού (DCD)

Χαρακτηριστικό γνώρισμα των παιδιών που φέρουν τη διάγνωση της αναπτυξιολογικής διαταραχής συντονισμού (DCD) είναι η αδεξιότητα και η κινητική καθυστέρηση. Επίσης, ίσως ακούσετε ή παρατηρήσετε ότι αυτά τα παιδιά έχουν δυσκολίες στο σκαρφάλωμα, την αναπήδηση, την αντανακλαστική απάντηση και την ισορροπία. Ακόμα, δραστηριότητες όπως το γράψιμο, η αντιγραφή, η απομνημόνευση και άλλες ολοκληρωμένες κινήσεις ενέχουν προκλήσεις. Τα παιδιά με DCD, επίσης, συνήθως συναντούν δυσκολίες όταν κουμπώνουν το φερμουάρ, τα κουμπιά, να δέσουν τα κορδόνια τους, στην προσπάθεια να πετάξουν και να πιάσουν μια μπάλα, την εκμάθηση ποδηλάτου. Οι οργανωτικές τους ικανότητες πιθανόν να είναι λιγότερο ανεπτυγμένες από τα αδέρφια τους. Για την εκτέλεση μιας κινητικής δραστηριότητας, αυτά τα παιδιά καταβάλλουν περισσότερη προσπάθεια και ο απαιτούμενος χρόνος ολοκλήρωσης της κίνησης είναι μεγαλύτερος. Συνήθως αποφεύγουν την κίνηση και τις αθλητικές δραστηριότητες κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Συχνά, ενώ στον προφορικό λόγο δεν συναντούν ιδιαίτερα προβλήματα, αντιμετωπίζουν δυσκολίες οι οποίες οφείλονται στην κοινωνική τους ανωριμότητα, ενώ ίσως έχουν συναισθηματικά ή συμπεριφορικά προβλήματα.

Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα Παιδιών με Αναπτυξιακές Διαταραχές Συντονισμού

Αδεξιότητα και/ή ασυνέργεια κατά την εμφάνιση διαταραχών στο γράψιμο, την ανάγνωση και την αντιγραφή. Η δυσκολία να ολοκληρώσουν τη μελέτη τους εντός του προβλεπόμενου χρονικού ορίου απαιτεί να καταβάλλουν περισσότερη προσπάθεια και αυτοσυγκέντρωση, όταν οι ασκήσεις περιλαμβάνουν και το στοιχείο της κίνησης. Συναντούν δυσκολίες στην εκτέλεση των καθημερινών τους δραστηριοτήτων. Επίσης, συναντούν δυσκολίες στην συμμετοχή τους σε αθλητικές δραστηριότητες και παιχνίδια. Εξίσου, αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη μάθηση νέων κινητικών δεξιοτήτων και είτε δυσκολεύονται είτε παρουσιάζουν μειωμένο ενδιαφέρον για αθλητικές δραστηριότητες. Αν υπάρχουν ενδείξεις DCD σε ένα παιδί, θα πρέπει να ενημερώσετε τους γονείς και για άλλα προβλήματα τα οποία πιθανά να εμφανιστούν κατά την ανάπτυξή του.

Τα σημεία που θα οδηγήσουν τους γονείς να φέρουν ένα παιδί με DCD για εξέταση/αξιολόγηση μπορεί να είναι ο μειωμένος μυϊκός τόνος ή κινητικά προβλήματα: θα πρέπει να τα αξιολογήσετε περαιτέρω και ίσως χρειαστεί να παρέχετε την ανάλογη θεραπευτική παρέμβαση. Είναι πιθανό, ωστόσο, το παιδί με DCD να έχει σύνοδα προβλήματα κατά την εκτέλεση κινήσεων αδρής κινητικότητας και αυτοεξυπηρέτησης, τα οποία δεν έχουν εντοπιστεί. Εάν οι παρατηρήσεις σας συμβαδίζουν με την αναφορά των γονέων και είναι σύμφωνη με τα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν, μπορείτε να εξετάσετε το ενδεχόμενο παραπομπής σε επαγγελματίες εργοθεραπευτές.

Ένα παιδί με Αναπτυξιακές Διαταραχές Συντονισμού (DCD) μπορεί να παρουσιάσει υποτονία, κόπωση, τάσεις αποφυγής του σχολείου, προβλήματα μυϊκής συνέργειας κατά την κίνηση ή μαθησιακές δυσκολίες.

Θα πρέπει να ενθαρρύνει την οικογένεια να απευθυνθεί σε φυσίατρο, ο οποίος θα εξετάσει το παιδί από τη δική του σκοπιά. Είναι σημαντικό να αποκλειστούν άλλες συνθήκες που μπορούν να εξηγήσουν την κινητική ασυνέργεια. Επίσης, δεδομένου ότι η DCD πολλές φορές συνυπάρχει με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές , ο ιατρός πρωτοβάθμιας περίθαλψης θα πρέπει να διερευνήσει αυτά τα ενδεχόμενα κάνοντας διαφορική διάγνωση και να επιπλέον να προβεί στις κατάλληλες παραπομπές σε άλλους φορείς παροχής υπηρεσιών.