Αναξανδρίδης (κωμωδιογράφος)

Αναξανδρίδης (κωμωδιογράφος)
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	4ος αιώνας π.Χ. Κάμειρος
Θάνατος	4ος αιώνας π.Χ.
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Αθήνα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	αρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	κωμικός συγγραφέας διθυραμβικός ποιητής
Περίοδος ακμής	376 - 344 π.Χ.

Ο Αναξανδρίδης (4ος αιώνας π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας κωμικός ποιητής της μέσης κωμωδίας.

Γεννήθηκε μάλλον στην Κάμειρο της Ρόδου (αν και υπάρχει η εκδοχή ότι καταγόταν από την Κολοφώνα), αλλά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αθήνα, όπου είχε την πρώτη και μεγάλη νίκη του μεταξύ των συναγωνιζόμενων κωμωδιογράφων το 376 π.Χ., σύμφωνα με το Marmor Parium (FGrHist 239 A 70 = test. 3). Κατά το Λεξικό Σούδα νίκησε συνολικά δέκα φορές στη ζωή του. Επιγραφικές αναφορές υποστηρίζουν ότι οι τρεις από τις νίκες του ήταν στα Λήναια (IG II2 2325. 142), οπότε οι άλλες επτά θα πρέπει να ήταν στα εν άστει Διονύσια. Στα Διονύσια ήταν η νίκη του το 375 π.Χ. (IG II2 2318. 241), σεζόν κατά την οποία κατέλαβε την τρίτη θέση στα Λήναια (IG Urb. Rom. 218. 5). Σημαντικά αποσπάσματα έργων του σώζονται, αλλά κανένα ολόκληρο. Συνολικά κατά το Λεξικό Σούδα συνέγραψε 65 κωμωδίες και η σταδιοδρομία του συνεχίσθηκε τουλάχιστον μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 340 π.Χ. (IG Urb. Rom. 218. 8: τέταρτος στα εν άστει Διονύσια το 349, είτε με την κωμωδία Αγροίκοι, είτε με την κωμωδία Αγχίσης). Επιπλέον συνέθεσε, ως ποιητής, πολλούς διθυράμβους και επινίκια.

Παρά το γεγονός ότι έζησε και διέπρεψε στην Αθήνα, ο Αναξανδρίδης ήταν φιλομακεδόνας: Το 348 έλαβε μέρος στους ποιητικούς αγώνες που είχε διοργανώσει ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας για να εορτάσει την άλωση της Ολύνθου. Σύμφωνα με το Λεξικό Σούδα, ο Αναξανδρίδης υπήρξε ο πρώτος που εισήγαγε «έρωτες και αποπλανήσεις παρθένων» στην κωμωδία, καθώς και ένας από τους πρώτους (μαζί με τον προγενέστερο και ανώτερό του σε αξία Αριστοφάνη) που εισήγαγε υποθέσεις από τον καθημερινό βίο, όπως για παράδειγμα συζυγικές διαμάχες. Λέγεται ότι οι Αιχμάλωτοι του Πλαύτου είναι γραμμένοι σε απομίμηση μιας παρεμφερούς κωμωδίας του Αναξανδρίδου.

Σωζόμενοι τίτλοι κωμωδιών

82 αποσπάσματα κωμωδιών του Αναξανδρίδη (τα δύο αμφίβολης πατρότητας) σώθηκαν και οι εξής 41 τίτλοι (με ελληνική αλφαβητική σειρά).

• Αγροίκοι
• Αγχίσης
• Αισχρά
• Αμβρακιώτις (δηλαδή κοπέλα από την Αμβρακία, ύστερο έργο)
• Αντερών (δηλαδή ο ερωτικός αντίζηλος)
• Αχιλλεύς
• Γεροντομανία
• Δίδυμοι
• Διονύσου γοναί (δηλ. η γέννηση του Διονύσου, ίσως ήρθε 2ο σε διαγωνισμό)
• Ελένη
• Ερεχθεύς (τρίτο στα εν άστει Διονύσια του 368)
• Ευσεβείς
• Ζωγράφοι ή Γεωγράφοι
• Ηρακλής
• Θετταλαί (δηλ. γυναίκες από τη Θεσσαλία)
• Θησαυρός
• Θησεύς
• Ιώ (τέταρτο στα εν άστει Διονύσια του 374)
• Κανηφόρος
• Κέρκιος ή Κερκίων
• Κιθαρίστρια
• Κυνηγέται (δηλ. οι κυνηγοί)
• Κωμωδοτραγωδία
• Λοκρίδες (δηλ. γυναίκες από τη Λοκρίδα)
• Λυκούργος
• Μαι[νόμεναι] (364, πιθανώς ήρθε δεύτερο)
• Μελιλωτός (δηλ. τριφύλλι)
• Νηρεύς
• Νηρηίδες
• Οδυσσεύς (τέταρτο σε εν άστει Διονύσια μεταξύ του 373 και του 358)
• Οπλομάχος
• Πάνδαρος
• Πόλεις
• Πρωτεσίλαος
• Σαμία (δηλ. η κοπέλα από τη Σάμο)
• Σατυρίας
• Σώσιππος
• Τηρεύς
• Ύβρις
• Φαρμακομάντης
• Φιαληφόρος

Η πρότυπη έκδοση των αποσπασμάτων και αναφορών βρίσκεται στο έργο των Ρούντολφ Κάσελ και Κόλιν Φρανσουά Λόυντ Ώστιν Poetae Comici Graeci, τόμος II. Το οχτάτομο Poetae Comici Graeci (1983-2001) αντικατέστησε τις παρωχημένες συλλογές Fragmenta Comicorum Graecorum του Μάινεκε (1839-1857), Comicorum Atticorum Fragmenta του Theodor Kock (1880-1888) και Comicorum Graecorum Fragmenta του Κάιμπελ (1899).

Πηγές

• Heinz-Günther Nesselrath (1993). «Parody and Later Greek Comedy». Harvard Studies in Classical Philology. 
• Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 5, σελίδα 429

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Σούδα οn-line - Anaxandrides