Αγιωνύμιο
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Αγιωνύμιο ή αγιώνυμο είναι το όνομα προσώπου ή τόπου, που οφείλει το όνομά του σε όνομα αγίου. Προέρχεται από το μεσαιωνικό ἁγιωνύμιο < ἅγιος + -ωνύμιο (με έκταση του αρχικού φωνήεντος εν συνθέσει) < ὄνομα.[1]
Τα βαφτιστικά («μικρά ονόματα») που προέρχονται από ονόματα αγίων είναι ευρύτατα διαδεδομένα σε όλες τις χριστιανικές χώρες. Στην Ελλάδα είναι τα πιο διαδεδομένα ονόματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μια προσπάθεια στατιστικής αποτίμησης της συχνότητας των ελληνικών ονομάτων, «Ελληνικά ονόματα (και ολίγη από στατιστική)», το πρώτο όνομα που δεν οφείλει την προέλευσή του σε γνωστό άγιο βρίσκεται στην 33η θέση («Χρυσούλα»).[2]
Η φήμη, οι θαυματουργές επεμβάσεις, οι αρετές και οι ιδιότητες παλαιότερα των αρχαιοελληνικών θεών και ηρώων αντικαθίστανται με τον ερχομό του χριστιανισμού από αυτές των αγίων. Προστάτες των πόλεων (πολιούχοι) είναι τώρα οι άγιοι, για τις ικανότητες και τα θαύματα των οποίων κυκλοφορούν θαυμαστές διηγήσεις.
Στη λαϊκή συνείδηση επικράτησαν οι πιο διακεκριμένοι άγιοι, των οποίων τα ονόματα διαδόθηκαν ευρύτατα, ενώ των πιο άσημων έμειναν τοπικώς περιορισμένα.
Αφορμή για την απόδοση ενός αγιωνυμίου σε νεογέννητο μπορεί να είναι:
(α) η γέννησή του να συμπίπτει με την ημέρα μιας γιορτής ή την ημέρα μνήμης ενός αγίου (π.χ. γεννήθηκε του αγίου Δημητρίου, ονοματίζεται Δημήτρης κτλ.)
(β) το τάξιμο του νεογέννητου πριν γεννηθεί σε έναν άγιο. Το τάμα, όπως και η προσευχή, εξευμενίζει τον Θεό. Γράφει η Καλλιόπη Πρωτόπαπα για τους τρόπους διευκόλυνσης του τοκετού στην Κύπρο:
Το τάξιμο στους αγίους ήταν επίσης πολύ συνηθισμένο. Έταζαν το μωρό σε έναν άγιο, οπότε έδιναν στο μωρό το όνομα του αγίου και το βάφτιζαν στην εκκλησία του. Πολύ συχνά το τάξιμο γινόταν στον Απ. Αντρέα ή στην Παναγία, μπορούσε όμως να παρακαλέσουν τον Άιν Ξορινόν [ο όσιος Ξενοφών], την Αγ. Μαρίνα και την Αγ. Θέκλη.
— Καλλιόπη Πρωτόπαπα, [3]
(γ) κάποιο άλλο γεγονός, όπως ένα όνειρο. Γράφει η Ευγενία Φακίνου:
Αν πάλι τύχαινε να βγει κι αυτό κορίτσι, θα το ονομάτιζε Μαρία, επειδή είχε δει την Παναγία στον ύπνο της.
— Ευγενία Φακίνου
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας, Δεύτερη έκδοση, Αθήνα 2005.
- ↑ Φουνταλής, Χάρης. «Ελληνικά ονόματα (και ολίγη από στατιστική)»». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2015.
- ↑ «Έθιμα της γέννησης στην παραδοσιακή κοινωνία της Κύπρου, Λευκωσία 2009» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2015.