Όρκοι του Στρασβούργου
.png)
Οι Όρκοι του Στρασβούργου (Γαλλικά: Serments de Strasbourg, λατινικά: Sacramenta Argentariæ) χρονολογούνται από τις 14 Φεβρουαρίου 842 και ήταν στρατιωτικό σύμφωνο, που επιστέγασε τη στρατιωτική συμμαχία μεταξύ του Καρόλου του Φαλακρού και του Λουδοβίκου του Γερμανικού, εναντίον του μεγαλύτερου αδελφού τους, Λοθάριου Α', και οι τρεις γιοι του Λουδοβίκου του Ευσεβούς, ο οποίος ήταν γιος του Καρλομάγνου. Αυτοί οι όρκοι προηγούνται κατά ένα έτος της Συνθήκης του Βερντέν, συνθήκη η οποία είχε σημαντικές συνέπειες για το γεωπολιτικό τοπίο της Δυτικής Ευρώπης.[1]
Ο Λουδοβίκος ο Γερμανικός ορκίσθηκε στη ρομανική γλώσσα, που μιλούσαν οι Φράγκοι της δύσης και που εξελίχθηκε στη γαλλική, για να γίνει κατανοητός από τους στρατιώτες του Καρόλου του Φαλακρού. Ο Κάρολος έδωσε τον δικό του όρκο στην τευτονική γλώσσα των Φράγκων της ανατολής, που εξελίχθηκε στη γερμανική γλώσσα, έτσι ώστε να μπορεί να κατανοηθεί από τους στρατιώτες του αδελφού του.[2]
Το κείμενο των Όρκων στη ρομανική γλώσσα έχει ουσιαστική φιλολογική και συμβολική σημασία, καθώς αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, το «πιστοποιητικό γέννησης της γαλλικής γλώσσας»[3] στα πλαίσια μιας μείζονος πολιτικής συμφωνίας ιστορικής σημασίας.
Ιστορικό υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αιώνες μετά την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο Καρλομάγνος, ο οποίος είχε κατακτήσει μεγάλο τμήμα της παλιάς αυτοκρατορίας, με τον θάνατό του το 814, κληροδότησε την επικράτειά του στον γιο του Λουδοβίκο τον Ευσεβή, ο οποίος με τη σειρά του το 840 την κληροδότησε στον πρωτότοκο γιο του Λοθάριο Α'. Ωστόσο, τα αδέρφια του τελευταίου - ο Κάρολος ο Φαλακρός και ο Λουδοβίκος ο Γερμανικός - αρνήθηκαν να τον αναγνωρίσουν ως κυρίαρχό τους. Όταν ο Λοθάριος προσπάθησε να εισβάλει στα εδάφη τους, συμμάχησαν εναντίον του και τον νίκησαν στη μάχη του Φοντενουά τον Ιούνιο 841. Ο Κάρολος και ο Λουδοβίκος συναντήθηκαν τον Φεβρουάριο του 842 κοντά στο Στρασβούργο για να επιβεβαιώσουν τη συμμαχία τους παίρνοντας έναν κοινό όρκο εναντίον του Λοθάριου. Τον επόμενο χρόνο ο εμφύλιος πόλεμος έληξε με τη συνθήκη του Βερντέν, με την οποία οι τρεις αδελφοί μοίρασαν την αυτοκρατορία μεταξύ τους.[4]
Οι Όρκοι δεν έχουν διατηρηθεί στην αρχική τους έκδοση, αλλά μεταγράφηκαν από τον χρονικογράφο Νιθάρδιο, έναν άλλο εγγονό του Καρλομάγνου, στο έργο με τίτλο Η ιστορία των υιών του Λουδοβίκου του Ευσεβούς, στο κεφάλαιο De Dissensionibus Filiorum Ludovici Pii (Περί της διαμάχης των υιών του Λουδοβίκου του Ευσεβούς). Ωστόσο, ο Νιθάρδιος ήταν προκατειλημμένος, καθώς κατά τον εμφύλιο πόλεμο πολεμούσε στο πλευρό του εξαδέλφου του Καρόλου του Φαλακρού, και παρουσιάζει την οπτική των συμμάχων αδελφών, ρίχνοντας το φταίξιμο στον Λοθάριο που τον περιγράφει ως επιθετικό και κακό, άνθρωπο που δεν σέβεται ούτε τη συγγένεια, ούτε τη θρησκεία, ούτε τη δικαιοσύνη.
Ο Λουδοβίκος και ο Κάρολος έδωσαν τους όρκους τους όχι ως βασιλείς - ο όρος δεν αναφέρεται στο κείμενο - αλλά ως άρχοντες, με τους αντίστοιχους συνοδούς τους να ενεργούν ως μάρτυρες.
Παρόλο που οι όρκοι είναι μικρής πολιτικής σημασίας, δεδομένου ότι αντικαταστάθηκαν από την πιο περιεκτική συνθήκη του Βερντέν, είναι σημαντικής σημασίας στον τομέα της γλωσσολογίας. Όπως έγραψε ο μελετητής Philippe Walter:
«Αποτελούν το παλαιότερο διατηρημένο γαλλικό κείμενο. Προφανώς δεν πρόκειται για λογοτεχνία αλλά για ένα πολιτικό έγγραφο που είναι σημαντικό για την κατανόηση της πρόσβασης στη γραφή της αποκαλούμενης «λαϊκής» γλώσσας». [5]
Τα χειρόγραφα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
.jpg)
Το κείμενο του Νιθάρδιου είναι γνωστό σήμερα μόνο από δύο χειρόγραφα, τα οποία βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας.
Το παλαιότερο χειρόγραφο αντιγράφηκε γύρω στο έτος 1000, πιθανώς σε μοναστήρια της Πικαρδίας. Τον 15ο αιώνα, ήταν στην κατοχή αββαείου στο Παρίσι. Γύρω στο 1650, αγοράστηκε για λογαριασμό της βασίλισσας Χριστίνας της Σουηδίας και μεταφέρθηκε στη Ρώμη. Μετά το θάνατο της βασίλισσας το χειρόγραφο αποκτήθηκε από τη βιβλιοθήκη του Βατικανού. Μετά την κατάληψη της Ρώμης από τους Γάλλους το 1798, μεταφέρθηκε στο Παρίσι με πολλά άλλα κατασχεμένα χειρόγραφα. Ο Ναπολέων επέστρεψε αργότερα τα περισσότερα από αυτά τα χειρόγραφα, αλλά όχι αυτό. [6]Τέλος, κατατέθηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, με τον κωδικό 9768. Το κείμενο των Όρκων βρίσκεται στο φύλλο 13.
Το άλλο χειρόγραφο, επίσης στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, είναι αντίγραφο του προηγούμενου και δημιουργήθηκε τον 15ο αιώνα.
Ο όρκος του Λουδοβίκου και των στρατευμάτων του Καρόλου στη ρομανική γλώσσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ρομανική γλώσσα που μεταγράφεται διαφέρει ακόμη πολύ λίγο από τη λαϊκή λατινική γλώσσα.
Ο όρκος του Λουδοβίκου του Γερμανικού καταγράφεται ως εξής:
« Pro Deo amur et pro christian poblo et nostro commun salvament, d'ist di en avant, in quant Deus savir et podir me dunat, si salvarai eo cist meon fradre Karlo et in aiudha et in cadhuna cosa, si cum om per dreit son fradra salvar dift, in o quid il mi altresi fazet, et ab Ludher nul plaid nunquam prindrai, qui meon vol cist meon fradre Karle in damno sit. »
«Για την αγάπη του Θεού και τον χριστιανικό λαό και για την κοινή μας σωτηρία, από σήμερα, και όσο ο Θεός μου δίνει γνώση και δύναμη, θα προστατεύσω τον αδερφό μου Κάρολο με κάθε δυνατό τρόπο, όπως θα έπρεπε να προστατεύεται ένας αδερφός, με την προϋπόθεση να κάνει κι αυτός το ίδιο για μένα, και ποτέ δεν πρόκειται να συνάψω καμία συνθήκη με τον Λοθάριο εναντίον των συμφερόντων του αδελφού μου Καρόλου». Ο στρατός του Καρόλου του Φαλακρού ορκίστηκε ότι:
« Si Lodhuvigs sagrament, que son fradre Karlo iurat, conservat, et Karlus meos sendra de suo part non lostanit, si io returnar non l'int pois : ne io ne neuls, cui eo returnar int pois, in nulla aiudha contra Lodhuvig nun li iv er. »
«Αν ο Λουδοβίκος τηρήσει τον όρκο που έδωσε στον αδερφό του Κάρολο, και ο κύριος μου ο Κάρολος, από την πλευρά του, τον καταπατήσει, αν δεν μπορώ να τον αποτρέψω - ούτε εγώ ούτε κάποιος άλλος τον οποίο θα μπορούσα να αποτρέψω από αυτό - τότε εμείς δεν θα τον βοηθήσουμε εναντίον του Λουδοβίκου».
Ο όρκος του Καρόλου και των στρατευμάτων του Λουδοβίκου στη ρομανική γλώσσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Κάρολος ο Φαλακρός υπόσχεται:
« In Godes minna ind in thes christianes folches ind unser bedhero gealtnissi, fon thesemo dage frammordes, so fram so mir Got geuuizci indi mahd furgibit, so haldih tesan minan bruodher, soso man mit rehtu sinan bruodher scal, in thiu, thaz er mig sosoma duo ; indi mit Ludheren in nohheiniu thing ne gegango, zhe minan uuillon imo ce scadhen uuerhen. »
«Για την αγάπη του Θεού και τον χριστιανικό λαό και για την κοινή μας σωτηρία, από σήμερα, και όσο ο Θεός μου δίνει γνώση και δύναμη, θα προστατεύσω τον αδερφό μου Κάρολο με κάθε δυνατό τρόπο, όπως θα έπρεπε να προστατεύεται ένας αδερφός, με την προϋπόθεση να κάνει κι αυτός το ίδιο για μένα, και ποτέ δεν πρόκειται να συνάψω καμία συνθήκη με τον Λοθάριο εναντίον των συμφερόντων του αδελφού μου Λουδοβίκου» Τα στρατεύματα του Λουδοβίκου του Γερμανικού ορκίζονται:
« Oba Karl then eid, then er sinemo bruodher Ludhuuuige gesuor, geleistit, indi Ludhuuuig min herro, then er imo gesuor, forbrihchit, ob ih inan es iruuenden ne mag, noh ih noh thero nohhein, then ih es iruuenden mag, uuidhar Karle imo ce follusti ne uuirdit. »
«Αν ο Λουδοβίκος τηρήσει τον όρκο που έδωσε στον αδερφό του Κάρολο, και ο κύριος μου ο Κάρολος, από την πλευρά του, τον καταπατήσει, αν δεν μπορώ να τον αποτρέψω - ούτε εγώ ούτε κάποιος άλλος τον οποίο θα μπορούσα να αποτρέψω από αυτό - τότε εμείς δεν θα τον βοηθήσουμε εναντίον του Λουδοβίκου».
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ . «herodote.net/14_fevrier_842-evenement-8420214.php».
- ↑ . «lexilogos.com/serments_strasbourg.htm».
- ↑ . «universalis.fr/encyclopedie/moyen-age-l-affirmation-des-langues-vulgaires/».
- ↑ . «leconjugueur.lefigaro.fr/blog/les-serments-de-strasbourg/».
- ↑ Philippe Walter, Naissances de la littérature française, p. 12, éd. Presses Universitaires du Mirail, 1998.
- ↑ Claude Hagège, Le français, histoire d'un combat , Boulogne-Billancourt, Éditions Michel Hagège, 1996, 175 p.(ISBN 2-9508498-5-7), chapitre 1.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Serments de Strasbourg στο Wikimedia Commons
|