Γραμμική Α
| Γραμμική Α | |
|---|---|
 | |
| Είδος | Μη αποκρυπτογραφημένη; (πιθανόν συλλαβική και ιδεογραφική) |
| Γλώσσες | Μινωική γλώσσα |
| Χρονική περίοδος | MM IB προς ΥΜ ΙΙΙΑ |
| Κατάσταση | Εγκαταλελειμμένη |
| Παράγωγα συστήματα γραφής | Γραμμική Β, Κυπρομινωικό συλλαβάριο |
| Παρεμφερή συστήματα | Κρητικά Ιερογλυφικά |
| ISO 15924 | Lina, 400 |
| Κατεύθυνση | Αριστερά προς δεξιά |
| Ψευδώνυμο Unicode | Linear A |
| Εύρος τιμών Unicode | U+10600–U+1077F |
Η Γραμμική Α είναι η γραφή που χρησιμοποιούσαν οι μινωίτες την εποχή του χαλκού. Η γραφή αυτή θεωρείται από πολλούς πρόγονος της Γραμμικής Β, η οποία είναι μυκηναϊκή, και του κυπρομινωικού συλλαβαρίου το οποίο είναι μη αποκρυπτογραφημένο.
Προέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όπως και η Γραμμική Β, έτσι και η Γραμμική Α είναι αποτυπωμένη κυρίως σε πήλινες πινακίδες. Τέτοιες πινακίδες έχουν βρεθεί στην Κνωσό, στη Φαιστό, στην Αγία Τριάδα, στα Μάλια, στα Χανιά, στις Αρχάνες κ.α. αλλά και εκτός Κρήτης στη Μήλο, στην Κέα, στα Κύθηρα, στη Θήρα, στη Μίλητο και στην Τροία.
Χρονολογείται πριν την έλευση των Μυκηναίων στην Κρήτη, από το 1800 ως το 1450 π.Χ. περίπου.
Μορφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Γραμμική Α αποτελείται όπως και η Γραμμική Β από συλλαβογράμματα (χαρακτήρες με συγκεκριμένη συλλαβική φωνητική αξία) και ιδεογράμματα (ή λογογράμματα, χαρακτήρες που αντιπροσωπεύουν αντικείμενα). Έχουν βρεθεί περί τα 60-70 συλλαβογράμματα και 60 ιδεογράμματα. Περίπου τα μισά από αυτά είναι κοινά με τους χαρακτήρες της Γραμμικής Β, κάτι που οδήγησε στην εικασία ότι η Α είναι πρόγονός της.
Υλικά γραφής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σήμερα σώζονται μόνο λίγα κείμενα σε Γραμμική Α, κυρίως σε πήλινες πινακίδες, σε λίθινα αντικείμενα ή μέταλλα. Οι πήλινες πινακίδες δεν είχαν ψηθεί σκόπιμα με σκοπό να διατηρηθούν, αλλά ψήθηκαν και σκληρύνθηκαν από τυχαίες πυρκαγιές. Οι πινακίδες από πηλό που δεν είχαν ψηθεί ήταν εύθρυπτες και γενικά δεν διατηρούνταν επί πολύ χρόνο. Αυτό οδηγεί στην υπόθεση ότι γράφονταν για προσωρινή χρήση. Όμως η εύρεση μεγάλου αριθμού σφραγισμάτων, πολλά των οποίων φέρουν το αποτύπωμα από νήματα (σπάγγο), καθώς και κρεμαστών σφραγισμάτων με τρύπες, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κατά τη μινωική περίοδο παραγόταν ένας μεγάλος όγκος αρχείων σε φθαρτά υλικά (συνήθως λεπτό δέρμα ή περγαμηνή ή πάπυρο). Τα υλικά αυτά διπλώνονταν και δένονταν με νήμα σαν μικρό πακέτο, και σφραγίζονταν με σβώλο υγρού πηλού, ο οποίος στη συνέχεια σφραγιζόταν με σφραγίδες ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα παραβιαστεί. Έτσι έχει βρεθεί μεγάλος αριθμός σβόλων πηλού (noduli, Flat-based nodules ή Σφραγίσματα με επίπεδη βάση, κατά τη βιβλιογραφία) στα οποία διακρίνεται το αρνητικό αποτύπωμα του νήματος και του υλικού πάνω στα οποία είχαν πιεσθεί. Εικάζεται ότι το σφραγισμένο "πακέτο" με το γραπτό κείμενο αποτελείτο είτε από φύλλα περγαμηνής, σε μέγεθος περίπου το μισό ενός φύλλου χαρτιού Α4, είτε ήταν τυλιγμένο σε ρολό και διπλωμένο, στο οποίο τοποθετείτο κρεμαστή σφραγίδα από πηλό, με δύο τρύπες. Πιστεύεται ότι το περιεχόμενο αυτών των εγγράφων ήταν παρόμοιο με αυτών που ευρίσκονται στη Μέση Ανατολή, δηλαδή καταγραφές αποθηκών, δικαιώματα επί γαιών, νόμοι, επίσημη αλληλογραφία κλπ.[1][2]
Γλώσσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Γραμμική Α δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης αρχαιολογίας. Η αποκρυπτογράφησή της θα αποκαλύψει τη γλώσσα και ενδεχομένως και την καταγωγή των Μινωιτών.
Τα ιδεογράμματα μας επιτρέπουν να συμπεράνουμε με αρκετή ασφάλεια το περιεχόμενο των πινακίδων. Πρόκειται για καταλόγους ανθρώπων και αγαθών.
Η ύπαρξη κοινών χαρακτήρων και κοινών συνδυασμών χαρακτήρων στις δύο Γραμμικές γραφές επιτρέπει την ευρέως αποδεκτή εικασία ότι οι κοινοί χαρακτήρες έχουν την ίδια φωνητική αξία και στις δύο γραφές. Με βάση την αποκρυπτογραφημένη Γραμμική Β έχουν μεταγραφεί τα κείμενα της Γραμμικής Α, αλλά η φωνητική τους απόδοση δεν ανήκει σε καμιά ως τώρα γνωστή γλώσσα. Από την άλλη λείπουν από τη Γραμμική Β χαρακτήρες, οι οποίοι στη Γραμμική Α φαίνεται να είναι σημαντικοί, ενώ η Γραμμική Β χρησιμοποιεί χαρακτήρες από τη μινωική ιερογλυφική γραφή, οι οποίοι δεν υπάρχουν στη Γραμμική Α.
Στο τέλος των απαριθμήσεων εμφανίζεται πάντα η ίδια λέξη, η οποία με βάση τη Γραμμική Β αποδίδεται ως ku-ro ή ku-lo. Εικάζεται ότι σημαίνει "σύνολο", "άθροισμα". Ως λέξη όμως δεν μπορεί να ενταχθεί με ασφάλεια σε καμία από τις γνωστές γλώσσες. Έχουν προβληθεί οι διαφορετικές μεταξύ τους εικασίες ότι συγγενεύει με τη σημιτική ρίζα *kul, με την ινδοευρωπαϊκή ρίζα *kwol ή με την ετρουσκική λέξη churu, οι οποίες έχουν συγγενή σημασία.
Εικάζεται ότι η γλώσσα των κειμένων της Γραμμικής Α μπορεί να είναι η ετεοκρητική, η οποία επιβίωσε και μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Μυκηναίους και δείγματα της οποίας σώζονται σε μεταγενέστερες επιγραφές γραμμένες με το ελληνικό αλφάβητο. Το συμπέρασμα αυτό δεν γίνεται αποδεκτό από όλους, επειδή υποστηρίζεται ότι στην Κρήτη την εποχή εκείνη μπορεί να υπήρχαν πάνω από μία μη ελληνικές γλώσσες. Η μη ελληνικότητα της γλώσσας της Γραμμικής Α ενισχύεται πάντως από το γεγονός ότι η εξέλιξή της, η Γραμμική Β, δεν αποδίδει την ελληνική γλώσσα με ακρίβεια. Με βάση αυτό το γεγονός θεωρούν αρκετοί ότι η Γραμμική Α ταίριαζε καλύτερα στη γλώσσα, για την οποία ήταν προορισμένη, ενώ η Γραμμική Β, παίρνοντας τις φωνητικές αξίες της, μόνο μερικώς μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ελληνική γραφή, γι' αυτό και στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε.
Πίνακας αντιστοιχιών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Γραμμική Α: Ο κατάλογος και η ταξινόμηση του E. Bennett. Η Ταξινόμηση των συμβόλων βασίζεται στη Γραμμική Β. | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| *01-*20 | *21-*30 | *31-*53 | *54-*74 | *76-*122 | *123-*306 | ||||||
|
DA
*01 |
|
QI
*21 |
|
SA
*31 |
|
WA
*54 |
|
*76 |
|
*123 |
|
RO
*02 |
|
*21f |
|
*34 |
|
*55 |
|
KA
*77 |
|
*131a |
|
PA
*03 |
|
*21m |
|
TI
*37 |
|
PA3
*56 |
|
QE
*78 |
|
*131b |
|
TE
*04 |
|
MI?
*22 |
|
E
*38 |
|
JA
*57 |
|
WO2?
*79 |
|
*131c |
|
*05 |
|
*22f |
|
PI
*39 |
|
SU
*58 |
|
MA
*80 |
|
*164 |
|
NA
*06 |
|
*22m |
|
WI
*40 |
|
TA
*59 |
|
KU
*81 |
|
*171 |
|
DI
*07 |
|
MU
*23 |
|
SI
*41 |
|
RA
*60 |
|
*82 |
|
*180 |
|
A
*08 |
|
*23m |
|
KE
*44 |
|
O
*61 |
|
*85 |
|
*188 |
|
S
*09 |
|
NE
*24 |
|
*45 |
|
JU
*65 |
|
*86 |
|
*191 |
|
*10 |
|
RU
*26 |
|
*46 |
|
TA2
*66 |
|
TWE
*87 |
|
*301 |
|
*11 |
|
RE
*27 |
|
*47 |
|
KI
*67 |
|
*100/ |
|
*302 |
|
ME
*13 |
|
I
*28 |
|
*49 |
|
TU
*69 |
|
*118 |
|
*303 |
|
QA2
*16 |
|
*28b |
|
PU
*50 |
|
*70 |
|
*120 |
|
*304 |
|
ZA
*17 |
|
*29 |
|
DU
*51 |
|
MI
*73 |
|
*120b |
|
*305 |
|
ZO
*20 |
|
NI
*30 |
|
*53 |
|
ZE
*74 |
|
*122 |
|
*306 |
Βάσει αυτού του καταλόγου συλλαβών μπορούμε εύλογα να ερμηνεύσουμε
1) ΤΗΝ ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΣΤΗ ΧΡΥΣΗ ΒΕΛΟΝΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΡΗΤΗΣ, με τους χαρακτήρες
Α-?-WA-RU/SI-ΚΑ-ΝΙ-JA-MI-SE-JA-ZA-KI-I-ΝU-ΤΙ-Α-ΤΑ-DΕ
ΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ 1, 2, 3, 4 ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΗΛΩΝΟΥΝ ΕΙΤΕ:
α) ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΠΟΥ ΕΚΑΝΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑ, ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΣΙΑ, AΦΟΥ ΚΟΜΙΣΕ ΚΑΝΙΣΤΡΑ ΑΠΟ ΤΗ ΧΩΡΑ ΑΥΤΗ, ΟΠΩΣ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ "ΜΥΣΕΙΑ" (ΟΥΔ. ΠΛΗΘ.) ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ (Η ΠΙΘΑΝΟΤΕΡΗ ΕΚΔΟΧΗ)
β) ΕΙΤΕ ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΡΗΜΑ ΠΟΥ ΕΔΕΙΧΝΕ ΠΡΟΣΦΟΡΑ (ΟΧΙ ΤΟΣΟ ΠΙΘΑΝΗ ΕΚΔΟΧΗ, ΑΦΟΥ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΕΝΝΟΕΙΤΑΙ)
OI 5,6,7 ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ: ΚΑ ΝΙ JΑ = ΚΑΝΕΙΑ = ΚΑΝΙΣΤΡΑ
ΟΙ 8, 9, 10 ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ: ΜΙ SE JA = ΜΥΣΕΙΑ = ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΣΙΑ
Ο 11 ΔΙΑΒΑΖΕΤΑΙ: ΖΑ = ΣΤΟ ΔΙΑ
OI 12,13,14,15,16,17,18 ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ: ΚΙ Ι ΝU ΤΙ Α ΤΑ DΕ = Κ' ΕΝΩΤΙΑ ΤΑΔΕ = ΚΙ ΑΥΤΑ ΤΑ ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΙΑ.
ΔΗΛΑΔΗ
«Η .... (ΟΝΟΜΑ) ΚΑΝΙΣΤΡΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΣΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΑ ΤΑ ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΙΑ»
2) ΤΗ ΣΠΕΙΡΟΕΙΔΗ ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΣΤΟ ΧΡΥΣΟ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΤΗΣ ΚΝΩΣΟΥ, με τους χαρακτήρες
A-RE-NE-SΙ-DE-DU-KE-SI-ΡΑ-JΑ-ΤΑ-?(PI)-I-TE-RI-MU-A-JA-?(ΚΗΑ) = "AΡΡΕΝΕΣ ΔΕΔΩΚΕ ΣΗΠΑΙΑΤΑΙ ΠΟΙΗΤΡΕΙ ΜΩΑ ΙΑΚΧΑ"
ΔΗΛΑΔΗ
«ΑΝΔΡΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΗΠΕΙΑ ΕΔΩΣΑΝ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΤΡΙΑ ΜΟΥΣΑ, ΣΤΕΦΑΝΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ»
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1) ΑΝ Η ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΤΗ, ΕΧΟΥΝ ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΘΕΙ ΟΙ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ Α΄, ΟΙ 5, 12 ΚΑΙ 19 ΤΗΣ ΕΠΙΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙΟΥ.
2) ΠΙΘΑΝΟΝ ΚΡΗΤΕΣ ΠΕΙΡΑΤΕΣ ΝΑ ΕΚΛΕΨΑΝ ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ ΠΟΥ ΑΝΤΡΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΗΠΕΙΑ ΕΙΧΑΝ ΔΩΡΙΣΕΙ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΣΙΛΛΑ ΓΙΑ ΝΑ ΤΗΝ ΤΙΜΗΣΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΔΡΕΙΑ ΤΗΣ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΚΑΙ ΕΤΣΙ ΤΟ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ.
3) ΠΟΙΗΤΡΙΣ ΛΕΓΟΤΑΝ Η ΠΟΙΗΤΡΙΑ.
4) ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΤΡΕΣ ΤΗΣ ΣΗΠΕΙΑΣ, ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ Η ΠΛΕΙΟΝΟΤΗΤΑ (ΤΑ 2/3) ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ ΣΕ ΜΑΧΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΕΔΩΣΕ Η ΝΤΟΠΙΑ ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΕΛΕΣΙΛΛΑ, ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ:
«Μετά την καταστροφή που υπέστη ο στρατός των Αργείων στο ιερό άλσος της Σηπείας μεταξύ Ναυπλίου και Τίρυνθας, όπου ο Κλεομένης με δόλο και ύστερα με εμπρησμό προκάλεσε το θάνατο 8.000 Αργείων μαχητών, την άμυνα της πόλης οργάνωσε η κοντόσωμη και μαχητική Τελέσιλλα. Όπλισε γυναίκες, γέρους και παιδιά με όπλα και κάθε λογής αντικείμενα και τους παρέταξε στις επάλξεις. Στην κρίσιμη στιγμή για την πατρίδα της, η ποιήτρια Τελέσιλλα δημηγόρησε με θερμά λόγια πατριωτισμού στις γυναίκες της πόλης, καλώντας αυτές να πολεμήσουν και να θυσιαστούν για την ελευθερία των παιδιών τους και της πόλης τους. Ο λόγος της είχε θαυμαστό αποτέλεσμα. Όλες οι γυναίκες της πόλης φόρεσαν πανοπλίες και έζωσαν τα τείχη της πόλης σαν στεφάνι, έτοιμες να την υπερασπιστούν έναντι των οπλιτών του Κλεομένη.Ο Παυσανίας αναφέρει πως ο Κλεομένης αντικρύζοντας τις γυναίκες του Άργους, θεώρησε (ορθά) πως η εύκολη νίκη που θα ερχόταν δεν θα πρόσθετε δάφνες δόξας αλλά θα ατίμαζε τα Σπαρτιατικά όπλα. Ο Κλεομένης ρώτησε τους άντρες του, και αυτοί του απάντησαν ότι προτιμάνε να πεσουν από το βουνό παρά να επιτεθούν σε γυναίκες και παιδιά. Έτσι αποφάσισε διακριτική πολιορκία χωρίς μάχες μέρχι να παραδοθούν από την πείνα. Αλλά μετά από τρεις μέρες άλλαξε άποψη γιατί οι δωρική ηθική δεν επέτρεπε να αφήσει παιδιά να πεθάνουν» https://www.mixanitouxronou.gr/telesilla-i-piitria-tou-argous-pou-egine-stratigos-ke-nikise-tis-ordes-ton-spartiaton/
5) «ΙΑΚΧΑ» ΛΕΓΟΤΑΝ ΤΟ ΕΥΩΔΕΣ ΣΤΕΦΑΝΩΜΑ ΣΤΗ ΣΙΚΥΩΝΑ, ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΚΑΤΕΚΤΗΣΑΝ ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΓΟΥΣ ΤΟΝ 11 πΧ ΑΙΩΝΑ (ΚΑΙ ΠΡΟΦΑΝΩΣ ΠΑΡΕΛΑΒΑΝ ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ, ΟΠΩΣ ΤΟ ΣΤΕΦΑΝΩΜΑ ΗΡΩΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΩΝ).
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ /ΣΧΟΛΙΑ
Π. ΜΩΥΣΙΔΟΥ
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Unicode
Σημειώσεις και παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Marangozis, John (2006). An introduction to Minoan Linear A. LINCOM Europa.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ιστοσελίδα με κείμενα σε Γραμμική Α και βιβλιογραφία από τον καθηγητή John Younger, Kansas University Αρχειοθετήθηκε 2021-04-15 στο Wayback Machine.
- Omniglot
- Rezension zu J. Fischer, Mykenische Paläste. Kunst und Kultur (Darmstadt 2017) Αρχειοθετήθηκε 2020-06-25 στο Wayback Machine.
- Γραμματοσειρές για θέαση γραμμικής Α
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Τσαγκαράκη Ευαγγελία, Νεοανακτορικά σφραγίσματα με παραστάσεις ανθρώπινων μορφών: Συμβολή στη μελέτη του διοικητικού συστήματος, Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Θεσσαλονίκη 2005, σ. 25-29
- ↑ Massimo Perna, Minoan and Mycenaean Archives: the Problem of Documents on Perishable Material, Mediterranean Chronicle 1 (2011), σ. 9- 25
|