Bleib bei uns, denn es will Abend werden, BWV 6

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η εκκλησία του Αγ. Θωμά στην Λειψία πριν την αναπαλαίωσή της (γκραβούρα του 1880)

Η καντάτα Bleib bei uns, denn es will Abend werden (Μείνε μαζί μας, γιατί βραδιάζει) [1], με αριθμό BWV 6, είναι το έκτο σε αρίθμηση έργο του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, σύμφωνα με τον συγκεκριμένο κατάλογο τον οποίο εισήγαγε ο Γερμανός μουσικολόγος Βόλφγκανγκ Σμίντερ (Wolfgang Schmieder, 1901 – 1990) και χρησιμοποιείται ευρύτατα σήμερα. Το έργο ανήκει στις εκκλησιαστικές καντάτες του μεγάλου κάντορα και συνετέθη κατά την παραμονή του στην Λειψία, το 1725. Παρουσιάστηκε στις 2 Απριλίου του ιδίου έτους, την Δευτέρα του Πάσχα (Feria 2 Paschatos).

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπαχ έγραψε την καντάτα το 1725, κατά το τρίτο έτος παραμονής του στη Λειψία, και ανήκει στον περίφημο δεύτερο ετήσιο κύκλο καντατών, ωστόσο δεν ανήκει στις κοράλ (χορωδιακές) καντάτες, -όπως και όλες αυτές που έγραψε μετά το Πάσχα του 1725. Τα προβλεπόμενα αναγνώσματα για την συγκεκριμένη ημέρα παρουσίασής της (Δευτέρα του Πάσχα, 15 Οκτωβρίου 1924) ήταν από τις Πράξεις των Αποστόλων (10: 34–43) και από το Ευαγγέλιο του Λουκά, ο Δρόμος προς Εμμαούς (Κατά Λουκάν 24: 13-35). Η Μεγάλη Εβδομάδα εκείνης της χρονιάς, από τις πιο εργασιακά «φορτωμένες» του Μπαχ, περιελάμβανε εκτελέσεις της καντάτας Wie schön leuchtet der Morgenstern, BWV 1 (Κυριακή των Βαΐων), την δεύτερη έκδοση των Κατά Ιωάννη Παθών (Μεγάλη Παρασκευή), της καντάτας Christ lag in Todes Banden , BWV 4 και του Ορατορίου του Πάσχα (Κυριακή του Πάσχα).

Κείμενο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κείμενο ανήκει σε άγνωστο ποιητή, ο οποίος διατήρησε την αυθεντική ρήση του Ευαγγελίου στο πρώτο μέρος (μεῖνον μεθ᾿ ἡμῶν, ὅτι πρὸς ἑσπέραν ἐστὶ 24: 29). Στο τρίτο μέρος, (σοπράνο σολίστ) χρησιμοποιεί τις δύο πρώτες στροφές Αch bleib bei uns και In dieser letzt'n betrübten Zeit, των Μελάγχθονα και Νικολάους Σέλνεκερ (Nikolaus Selnecker) (1572) αντίστοιχα, ως κείμενο. Το κοράλ του φινάλε βασίζεται σε κείμενο του Λούθηρου (β’ στροφή, 1542).[2]

Οργανοθεσία και δομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η καντάτα είναι γραμμένη στην Ντο Ελάσσονα και έχει 6 μέρη. Ο Μπαχ την συνέθεσε για τέσσερις σολίστες φωνής, τετράφωνη χορωδία και μπαρόκ ενόργανο σύνολο από δύο όμποε, όμποε da caccia, 2 βιολιά, βιόλα, βιολοντσέλο πίκολο και μπάσο κοντίνουο. Στο κοράλ του φινάλε, τα όργανα παίζουν colla parte στις φωνές.[3]

Πίκολο βιολοντσέλο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπαχ χρησιμοποίησε το πίκολο βιολοντσέλο σε 8 καντάτες του, μεταξύ Νοεμβρίου 1724 και Νοεμβρίου 1725. Το όργανο, με μέγεθος μεταξύ βιόλας και βιολοντσέλου, έχει 5 χορδές και κουρδίζεται σε διαστήματα 5ης. Άλλες ονομασίες του είναι viola da spalla και viola da pomposa. Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα εάν παιζόταν σε όρθια θέση (όπως το σημερινό βιολοντσέλο) ή πάνω στο στήθος (όπως η βιόλα).[4]

Μέρος Τίτλος Κείμενο Φόρμα Σολίστ Οργανοθεσία Τονικότητα Μέτρο
1 Bleib bei uns, denn es will Abend werden Άγνωστος Χορωδιακή εισαγωγή/Τονικό ποίημα SATB (χορωδία) 2 Όμποε, 1 Όμποε da caccia, 2 Βιολιά, 1 Βιόλα Ντο Ελάσσων 3/4
2 Hochgelobter Gottessohn Ανώνυμος Άρια Α 1 Όμποε da caccia (ή βιόλα) Μιb Μείζων 3/8
3 Ach bleib bei uns, Herr Jesu Christ Μελάγχθων, Σέλνεκερ Κοράλ S 1 Βιολοντσέλο πίκολο Σιb Μείζων 4/4
4 Es hat die Dunkelheit an vielen Orten Ανώνυμος Ρετσιτατίβο Β Σολ Ελάσσων 4/4
5 Jesu, laß uns auf dich sehen Ανώνυμος Άρια Τ 2 Βιολιά, 1 Βιόλα Σολ Ελάσσων 4/4
6 Beweis dein Macht, Herr Jesu Christ Λούθηρος Κοράλ SATB (χορωδία) 1ο Βιολί (colla parte στην S), 2 Όμποε (colla parte στην S), 2ο Βιολί (colla parte στην Α), 1 Όμποε da caccia (colla parte στην A), 1 Βιόλα (colla parte στον Τ) Σολ Ελάσσων 4/4

(S: Σοπράνο, A: Άλτο, T: Τενόρος, B: Μπάσος)

  • Το μπάσο κοντίνουο δεν αναφέρεται ξεχωριστά διότι παίζει σε όλα τα μέρη

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Κατά Λουκάν 24:29
  2. choralartsfoundation.files.wordpress.com/2009/10/bwv-6-libretto-notes.pdf
  3. https://webdocs.cs.ualberta.ca/~wfb/cantatas/6.html
  4. https://choralartsfoundation.files.wordpress.com/2009/10/bwv-6-libretto-notes.pdf

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • «Λεξικό Μουσικής και Μουσικών» (Dictionary of Music and Musicians) του George Grove, D.C.L (Oxford, 1880)
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1991.
  • Enciclopedia Bompiani-Musica, Milano (εκδ. ΑΛΚΥΩΝ, 1985)
  • Gardiner, John Eliot (2007). "Cantatas for Easter Sunday, Easter Monday and Easter Tuesday / Georgenkirche, Eisenach" (PDF). Bach-Cantatas
  • Dellal, Pamela. "BWV 5 – Wo soll ich fliehen hin".Emmanuel Music
  • Dürr, Alfred (2006). ‘’The Cantatas of J. S. Bach: With Their Librettos in German-English Parallel Text. Translated byRichard D. P. Jones’’. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-929776-4
  • Mincham, Julian (2010). "Chapter 20 BWV 5 Wo soll ich fliehen hin". jsbachcantatas.com.
  • Wolff, Christoph (2002). Johann Sebastian Bach: The Learned Musician. Oxford University Press. ISBN 978-0-393-32256-9.