Χαμάς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χαμάς
حركة المقاومة الاسلامية
ΗγέτηςΙσμαήλ Χανίγια
Ιδρυτής
Ίδρυση1987
ΈδραΓάζα, Παλαιστινιακά Εδάφη
ΙδεολογίαΙσλαμικός θεμελιωτισμός
Θρησκευτικός εθνικισμός
Ισλαμισμός
Τζιχάντ[1]
Αντισημιτισμός
Αντικομμουνισμός
ΘρησκείαΙσλάμ
Διεθνής προσχώρησηΜουσουλμανική Αδελφότητα
Νομοθετικό Συμβούλιο
74 / 132
Σημαία κόμματος
Ιστότοπος
hamas.ps
Πολιτικό σύστημα Παλαιστίνης
Πολιτικά κόμματα
Εκλογές

Η Χαμάς (αραβικά: حماس [ḥamās]· πλήρες όνομα στα αραβικά: حركة المقاومة الاسلامية [Harakat al-Muqāwama al-Islāmiyya], Κίνημα Ισλαμικής Αντίστασης ή Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης), είναι εθνικιστική παλαιστινιακή σουνιτική παραστρατιωτική οργάνωση και πολιτικό κόμμα που κατέχει σήμερα την πλειοψηφία των εδρών του εκλεγμένου νομοθετικού συμβουλίου στην Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή[2] και κατέχει και τον πλήρη έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας. Πολλά κράτη αναγνωρίζουν τη Χαμάς ως μια τρομοκρατική οργάνωση, ενώ οι διεθνείς οργανισμοί την κατηγορούν για πολλαπλά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Διαθέτει μια ομάδα κοινωνικής Ισλαμικής προπαγάνδας, την Νταουάχ, καθώς και παραστρατιωτικό σκέλος τις Ταξιαρχίες Ιζ αντ-Ντιν αλ-Κασσάμ (αραβικά: كتائب الشهيد عز الدين القسام, «Ταξιαρχίες του μάρτυρα Ιζ αντ-Ντιν αλ-Κασσάμ», και απλούστερα: «Ταξιαρχίες Αλ-Κασάμ»).

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Χαμάς ιδρύθηκε το 1987 από τον σεΐχη Αχμέντ Γιασίν και τον Μοχάμεντ Ταχά της Παλαιστινιακής πτέρυγας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, κατά την έναρξη της πρώτης Ιντιφάντα με βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας και άλλες επιθέσεις κατά ισραηλινών αμάχων και των δυνάμεων ασφαλείας.

Η Χαμάς διαθέτει εκτεταμένα προγράμματα κοινωνικής προπαγάνδας[3] και έχει αποκτήσει δημοτικότητα στην παλαιστινιακή κοινωνία με τη δημιουργία νοσοκομείων, εκπαιδευτικών συστημάτων, βιβλιοθηκών και άλλων υπηρεσιών[4] σε όλη τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας[3]. Η διακήρυξη της Χαμάς κάνει έκκληση για την καταστροφή του Κράτους του Ισραήλ και την αντικατάστασή του με ένα παλαιστινιακό ισλαμικό κράτος στην περιοχή που είναι τώρα το Ισραήλ, τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας[5]. Η Χαμάς περιγράφει τη σύγκρουση με το Ισραήλ ως πολιτική και όχι θρησκευτική[6] ή αντισημιτική.[7] Ωστόσο, η ιδρυτική της διακήρυξη, συγγράμματα και πολλές από τις δημόσιες δηλώσεις[8] αντικατοπτρίζουν την επίδραση αντισημιτικών θεωριών συνωμοσίας[9].

Η πολιτική πτέρυγα της Χαμάς κέρδισε πολλές τοπικές εκλογές στη Γάζα, την Καλκίλια και τη Ναμπλούς. Τον Ιανουάριο του 2006, η Χαμάς πήρε μια νίκη έκπληξη στις παλαιστινιακές βουλευτικές εκλογές, λαμβάνοντας 76 από τις 132 έδρες στη βουλή, ενώ η κυβερνούσα Φατάχ πήρε 43.[10] Η διακήρυξη της Χαμάς αναφέρει: "Δεν υπάρχει λύση για το παλαιστινιακό ζήτημα εκτός μέσω της Τζιχάντ"[11], και αυτή η στάση έχει βρει ένα δεκτικό ακροατήριο μεταξύ των Παλαιστινίων· πολλοί αντιλαμβάνονται την προηγούμενη κυβέρνηση της Φατάχ ως διεφθαρμένη και αναποτελεσματική, και οι υποστηρικτές της Χαμάς τη θεωρούν ως κίνημα «ένοπλης αντίστασης»[12] για την υπεράσπιση των Παλαιστινίων από την ισραηλινή κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών.[13] Ωστόσο, μετά την εκλογική νίκη της Χαμάς, έχει επέλθει ιδιαίτερα άγρια διαμάχη μεταξύ της Χαμάς και της Φατάχ, που οδηγεί σε πολλούς θανάτους παλαιστινίων.[14][15]

Μετά τη Μάχη για τη Γάζα τον Ιούνιο του 2007, εκλεγμένοι αξιωματούχοι της Χαμάς εκδιώχθηκαν από τις θέσεις τους στην κυβέρνηση στην Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή στη Δυτική Όχθη, και αντικαταστάθηκαν από αντιπάλους της Φατάχ και ανεξάρτητους, μια δράση που πολλοί Παλαιστίνιοι και άλλοι εμπειρογνώμονες θεώρησαν παράνομη.[16][17] Στις 18 Ιουνίου 2007, ο παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς (Φατάχ) εξέδωσε ένα διάταγμα που έθεσε εκτός νόμου τη στρατιωτική και εκτελεστική δύναμη της Χαμάς.[18]

Η Χαμάς αναφέρεται ως τρομοκρατική οργάνωση από τον Καναδά,[19] την Ευρωπαϊκή Ένωση,[20][21][22][23] το Ισραήλ,[24] την Ιαπωνία[25] και τις Ηνωμένες Πολιτείες,[26] και απαγορεύεται στην Ιορδανία.[27] Η Αυστραλία[28] και το Ηνωμένο Βασίλειο[29] περιλαμβάνουν μόνο τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς, τις Ταξιαρχίες Izz ad-Din al-Qassam, ως τρομοκρατική οργάνωση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν εφαρμόσει περιοριστικά μέτρα κατά της Χαμάς σε διεθνές επίπεδο.[20][30]

Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, η Χαμάς χρηματοδοτείται από τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν, την Τουρκία, την παλαιστινιακή ομογένεια, και ιδιώτες ευεργέτες σε άλλα αραβικά κράτη.[26]

Τον Μάιο του 2017, ανέλαβε επίσημα αρχηγός της Χαμάς ο Ισμαήλ Χανίγια.

Στις 7 Οκτωβρίου 2023, η Χαμάς ξεκίνησε μια πρωτόγνωρη επιδρομή στο Ισραήλ, συνδυάζοντας πυρά ρουκετών και επιθέσεις κατά των συνόρων της Γάζας, εφαρμόζοντας μια στρατηγική που δεν είχαμε ξαναδεί, από τότε που η Χαμάς ανέλαβε την εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας.[31]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις και παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Hamas» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2023-04-11. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Hamas&oldid=1149289637. 
  2. ↑ "H Χαμάς κερδίζει στις εκλογές" BBC News
  3. ↑ 3,0 3,1 Hamas Αρχειοθετήθηκε 2010-06-02 στο Wayback Machine. - Council on Foreign Relations
  4. ↑ "Διαφορετικές οπτικές για την εκλογή της Χαμάς" Αρχειοθετήθηκε 2008-06-09 στο Wayback Machine.. The Minnesota Daily. January 31, 2006
  5. ↑ Κλήσεις για καταστροφή του Ισραήλ:
  6. ↑ «'Ποτέ δε θα αναγνωρίσουμε ένα Σιωνιστικό κράτος στο έδαφός μας'». The Guardian. January 31, 2006. http://www.guardian.co.uk/world/2006/jan/31/comment.israelandthepalestinians. 
  7. ↑ Η Χαμάς προτείνει ανακωχή Αρχειοθετήθηκε 2010-06-10 στο Wayback Machine., Al-Ahram Weekly, 21 - 27 October 1999, Issue No. 452
  8. ↑ «Αντι-Σημιτική ομιλία μίσους στο όνομα του Ισλάμ». Spiegel Online International. May 16, 2008. http://www.spiegel.de/international/world/0,1518,553724,00.html. 
  9. ↑ Αντισημιτισμός:
    • "Όπως σημειώθηκε, η άποψη της Χαμάς για τον Εβραϊκό λαό δεν διαγράφεται αποκλειστικά από τις σελίδες του Κορανιού και της χαντίθ. Η μυωπία της είναι επίσης προϊόν Δυτικών αντισημιτικών επιρροών. Παρότι η Χαμάς, όπως άλλοι σύγχρονοι Ισλαμιστές, έχει αναπτύξει τη θεωρία της για το Εβραϊκό ζήτημα βασισμένη σε Κορανικές και άλλες Ισλαμικές πηγές, επίσης, όπως σημειώνει ο Nettler, την κάνει 'σύγχρονη με σχετικό σχολιασμό, και συμπληρωμένη με δάνεια από τέτοιες κλασικές Δυτικές αντισημιτικές πηγές όπως τα "Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών". Τέτοιες απόψεις επηρεάζονται από την περισσότερο περίεργη μορφή παρανοϊκής θεωρίας συνωμοσίας." Beverley Milton-Edwards, Islamic Politics in Palestine, I.B. Tauris, 1996, ISBN 1-86064-475-9, p. 188
    • "Παρότι οι περισσότεροι μουσουλμάνοι απορρίπτουν τον Ισλαμισμό και την προπαγάνδα του, αντισημιτικά μηνύματα από δορυφορικά κανάλια όπως το Al-Aqsa της Χαμάς βοηθούν να φτάσει το μήνυμα του μίσους και της μη-ανοχής στην Ευρώπη. Τα αποτελέσματα αυτού του κηρύγματος μίσους μπορούν ήδη να γίνουν αισθητά στη Γερμανία." Matthias Küntzel. "'Εξολοθρεύστε τους Εβραίους': Αντισημιτική ομιλία στο όνομα του Ισλάμ", Der Spiegel, May 16, 2008.
    • Αντι-σημιτισμός στον πυρήνα της Χαμάς Αρχειοθετήθηκε 2011-05-25 στο Wayback Machine., Anti-Defamation League, February 27, 2006. Accessed April 17, 2007.
    • "Η Χαμάς, που είναι βαθιά μπλεγμένη στη διδασκαλία αντισημιτικού και αντιχριστιανικού μίσους στα σχολεία," Puder, Joseph. Ο Levitt δεν προμηνύει τίποτα θετικό για τη Χαμάς Αρχειοθετήθηκε 2008-12-07 στο Wayback Machine., The Bulletin, 27 Μαρτίου 2007.
    • "Η Χαμάς αρνείται να αναγνωρίσει το Ισραήλ, διεκδικεί ολόκληρη την Παλαιστίνη ως Ισλαμικό κράτος, και έχει εκδώσει ιογενή αντισημιτικά φυλλάδια,..." Laurence F. Bove, Laura Duhan Kaplan, From the Eye of the Storm: Regional Conflicts and the Philosophy of Peace, Rodopi Press, 1995, ISBN 90-5183-870-0, p. 217.
    • "Αλλά απ´ όλα τα αντι-Εβραϊκά κείμενα, είναι τα Protocols of the Elders of Zion που υποκινούν και ενδυναμώνουν τους αντισημίτες. Κι ενώ άλλα αντισημιτικά έργα μπορεί να έχουν μια πιο εκλεπτυσμένη διανοητικά βάση, είναι το συνωμοτικό φαντασιακό των Πρωτοκόλλων και το μίσος για τους Εβραίους και τον Ιουδαϊσμό, που εμπνέουν από τους επικεφαλής της βιομηχανίας όπως ο Henry Ford, μέχρι τους εφήβους βομβιστές της Χαμάς." Mark Weitzman, Steven Leonard Jacobs, Dismantling the Big Lie: the Protocols of the Elders of Zion, KTAV Publishing House, 2003, ISBN 0-88125-785-0, p. xi.
    • "Υπάρχει σίγουρα ξεκάθαρες αποδείξεις αντισημιτισμού στα συγγράμματα και τις διακηρύξεις οργανώσεων όπως η Χαμάς και η Χεσμπολάχ..." Human Rights Implications of the Resurgence of Racism and Anti-Semitism, United States Congress, House Committee on Foreign Affairs, Subcommittee on International Security, International Organizations and Human Rights - 1993, p. 122.
    • "Καλώντας σε ιερό πόλεμο κατά του Ισραήλ, η διακήρυξη της Χαμάς, που γράφτηκε το 1998, υιοθετεί επίσης τη γλώσσα των Πρωτοκόλλων." Frederick M. Schweitzer, Marvin Perry, Anti-Semitism: myth and hate from antiquity to the present, Palgrave Macmillan, 2002, ISBN 0-312-16561-7, p. 116.
    • "Η δαιμονοποίηση των Εβραίων/Σιωνιστών από την οργάνωση της Χαμάς διαμορφώθηκε κύρια από τον Ευρωπαϊκό Χριστιανικό αντισημιτισμό. Αυτή η προκατάληψη ξεκίνησε να εισάγεται στον Αραβικό κόσμο, κυρίως από την κυκλοφορία της Αραβικής μετάφρασης του 1926 των Πρωτοκόλλων των Σοφών της Σιών... Στήριξη σε αυτό το κείμενο παρατηρείται στη διακήρυξη της οργάνωσης... Τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών σχηματίζουν επίσης την πίστη της Χαμάς ότι το Ισραήλ έχει ηγεμονικές φιλοδοξίες που περνούν πέρα από την Παλαιστινιακή γη. Όπως περιγράφεται στη διακήρυξη, το πλαστό κείμενο αναγνωρίζει την ευχή των Σιωνιστών να επεκτείνουν την κυριαρχία τους από τον Νείλο ως τον Ευφράτη." Michael P. Arena, Bruce A. Arrigo, The Terrorist Identity: Explaining the Terrorist Threat, NYU Press, 2006, ISBN 0-8147-0716-5, pp. 133-134.
    • "Συνηθισμένα αντισημιτικά θέματα έχουν γίνει κοινός τόπος στην προπαγάνδα Αραβικών Ισλαμικών κινημάτων όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς..." Bernard Lewis, Semites and Anti-Semites: An Inquiry Into Conflict and Prejudice, W. W. Norton & Company, 1999, ISBN 0-393-31839-7, p. 266.
    • "Από την αρχή, η Χαμάς ασπάστηκε τον αντισημιτισμό των ηγετών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, Hasah al-Banna και Sayyid Qutb. Αυτό το γεγονός είναι ξεκάθαρο από την ίδια την ιδεολογία της που μορφοποιήθηκε ως η Ισλαμική διακήρυξη το 1988, που όχι μόνο καλεί το Ισλάμ να καταστρέψει το Ισραήλ αλλά επίσης δηλώνει ότι "η πάλη μας κατά των Εβραίων είναι εξαιρετικά ευρεία και εκτενής." Παραπέμπει στη Χαντίθ... σημειώνοντας ότι στο τέλος των ημερών, οι Μουσουλμάνοι θα πολεμήσουν τους Εβραίους και θα τους σκοτώσουν. Η διακήρυξη και άλλες εκδόσεις της Χαμάς στηρίζονται στους λιβέλους των Πρωτοκόλλων των Σοφών της Σιών, κατηγορώντας τους Εβραίους για μια παγκόσμια συνωμοσία για την κυριαρχία του κόσμου... Ορισμένες αντισημιτικές εκφράσεις στηρίζονται στη διακήρυξη από κορανικά κείμενα." Levy, Richard S. Antisemitism: A Historical Encyclopedia of Prejudice and Persecution, ABL_CLIO, 2005, p. 289.ISBN 1-85109-439-3
    • "Η Χαμάς, όπως οι περισσότερες Ισλαμιστικές οργανώσεις, είναι θεμελιωδώς αντισημιτική (στην κοινά κατανοητή ερμηνεία της λέξης) Αυτό φαίνεται από τουλάχιστον δύο τρόπους. Πρώτον, η Χαμάς αναφέρεται κυρίως στους "Εβραίους" (al-yahud), λιγότερο στους "Σιωνιστές" (al-sahyunuyiun), και σχεδόν ποτέ στους "Ισραηλινούς" (al-isriliyun)... Ωστόσο, η Χαμάς δικαιολογημένα λέγεται αντισημιτική για τη διάδοση της θεωρίας του Εβραϊκού ελέγχου του κόσμου, κυρίως για την παγκόσμια οικονομική κατάσταση." Glenn E. Robinson, "Hamas as Social Movement", in Quintan Wiktorowicz, Mark Tessler. Islamic Activism: A Social Movement Theory Approach, Indiana University Press, 2004, p. 131. ISBN 0-253-21621-4
    • "Επιπρόσθετα, κλασικά αντισημιτικά κείμενα που προέρχονται από την προ του Ολοκαυτώματος Χριστιανική Ευρώπη, όπως τα "Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών", επίσης πληροφορούν τις ιδέες και τη φιλοσοφία των μελών της Χαμάς και τις απόψεις του για τους Εβραίους και τον Ιουδαϊσμό." Thomas M. Leonard, Encyclopedia of the Developing World, Routledge, 2005, p. 742. ISBN 1-57958-388-1
    • "Η Χαμάς σκλήρυνε τον συμβατικό τόνο μεταξύ των Αράβων εθνικιστών κατά των Εβραίων, υιοθετώντας αντισημιτικές κατηγορίες βασισμένες στα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών σχετικά με μια Εβραϊκή συνωμοσία για παγκόσμια κυριαρχία." Shaul Mishal, Avraham Sela. The Palestinian Hamas: Vision, Violence, and Coexistence, Columbia University Press, 2000, p. 45. ISBN 0-231-11675-6
    • "Η Hamas.... ιδρύθηκε το 1987 ως μια εξαιρετικά αντισημιτική οργάνωση." David Matas, Aftershock: Anti-Zionism and Anti-Semitism, Dundurn Press, 2005, p. 227. ISBN 1-55002-553-8
  10. ↑ «Ποια είναι η Χαμάς?». BBC News. 26-1-2006. http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/1654510.stm. 
  11. ↑ "To δόγμα της Χαμάς", MidEast Web, 18-8-1988, "The Covenant of the Islamic Resistance Movement" Αρχειοθετήθηκε 2011-06-29 στο Wayback Machine., The Avalon Project at Yale Law School, retrieved 22-4-2006.
  12. ↑ Kristen Ess. "Why Hamas Won" Αρχειοθετήθηκε 2013-01-13 at Archive.is ZNet. Palestine, January 31, 2006.
  13. ↑ «Who are Hamas?». BBC News. 26-1-2006. http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/1654510.stm. 
  14. ↑ "The Gangs of Gaza" Αρχειοθετήθηκε 2007-09-14 στο Wayback Machine., Newsweek, June 26, 2006.
  15. ↑ «...βρίσκονται στο χείλος ενός εμφύλιου πολέμου στη μάχη για την εξουσία ανάμεσα στο κυρίαρχο κίνημα της Χαμάς και την ομάδα της Φατάχ του Προέδρου Mahmoud Abbas. Μέσα σε δύο ημέρες μαχών ανάμεσα στις αντίπαλες και καλά οπλισμένες ομάδες, 12 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 100 τραυματίστηκαν, και υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η πολύμηνη διαμάχη, που αποτελεί το επίκεντρο της βίας, θα κοπάσει». al-Mughrabi, Nidal and Assadi, Mohammed. Palestinian in-fighting provokes despair, frustration, Reuters, 3-10-2006.
  16. ↑ Carter: Stop favoring Fatah over Hamas Αρχειοθετήθηκε 2012-02-05 στο Wayback Machine. The Jerusalem Post June 19, 2007
  17. ↑ Exposing the bitter truth of Gaza carnage The Age 23-6-2007
  18. ↑ «CNN - Abbas outlaws Hamas militia forces». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2008. 
  19. ↑ Κρατώντας τους Καναδούς ασφαλείς Αρχειοθετήθηκε 2006-11-19 στο Wayback Machine., Public Security and Emergency Preparedness Canada, National Security, Listed entities. Accessed July 31, 2006.
  20. ↑ 20,0 20,1 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 501/2009[νεκρός σύνδεσμος] Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 15-6-2009
  21. ↑ Η Ε.Ε. χαρακτηρίζει τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση Αρχειοθετήθηκε 2020-07-16 στο Wayback Machine. Deseret News (Salt Lake City), 7-9-2003 by Frank Bruni New York Times News Service
  22. ↑ Χαμάς - Κυβέρνηση η Τρομοκρατική Οργάνωση? του Adam Davidson
  23. ↑ Η Ε.Ε. αντιτίθεται στην πολιτική πτέρυγα της Χαμάς
  24. ↑ Οι Οικονομικές πηγές της Χαμάς (Israel MFA)
  25. ↑ Ιαπωνικό Διπλωματικό Bluebook 2005 states that it has frozen the assets of "terrorist organizations, including... Hamas."
  26. ↑ 26,0 26,1 "Εθνικές αναφορές για την Τρομοκρατία 2005", United States Department of State. Office of the Coordinator for Counterterrorism. US Dept. of State Publication 11324. Released Απρίλιος 2006
  27. ↑ Karmi, Omar. "Τι σημαίνει η νίκη της Χαμάς για τη γειτονική Ιορδανία?" Αρχειοθετήθηκε 2009-10-04 στο Wayback Machine., The Daily Star, February 18, 2006
  28. ↑ Λίστα Τρομορατικών Οργανώσεων Αρχειοθετήθηκε 2014-02-04 στο Wayback Machine., Australian Government Attorney-General's Department, 27-1-2006. Accessed 31-7-2006.
  29. ↑ «United Kingdom Home Security Office. Terrorism Act 2000. Proscribed terrorist groups». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2008. 
  30. ↑ DON VAN NATTA JR. (27-6-2003). «THE MIDEAST TURMOIL: WASHINGTON'S VIEW; Rice Urges European Union to Classify Hamas as Terrorist». New York Times. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F0DEEDC1E3BF934A15755C0A9659C8B63. 
  31. ↑ Πετρόπουλος, Αχιλλέας (7 Οκτωβρίου 2023). «Η επίθεση της Χαμάς που πυροδότησε τον πόλεμο στο Ισραήλ και οι μυστικές υπηρεσίες που «πιάστηκαν στον ύπνο»». newsboom.gr. 


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χαμάς&oldid=10408835"