Φώτης Μαστροκώστας (Θάνος)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Φώτης Μαστροκώστας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1914
Νομός Φθιώτιδας
Θάνατος1961
Νομός Φθιώτιδας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταστρατιωτικός

Ο Φώτης Μαστροκώστας (Θάνος) (1914-1961)[1] ήταν Έλληνας κομμουνιστής, στέλεχος της πρώτης αντάρτικης ομάδας του Άρη Βελουχιώτη και καπετάνιος του ΕΛΑΣ και του ΕΛΑΝ. Ακολούθησε τον Βελουχιώτη μετά τη Συνθήκη της Βάρκιζας, συνελήφθη το 1945 και καταδικάστηκε σε θάνατο. Έμεινε 16 χρόνια φυλακισμένος και πέθανε το 1961.

Βιογραφικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νεανικά χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φώτης Μαστροκώστας γεννήθηκε στη Σπερχειάδα Φθιώτιδας το 1914.[1][2] Τελείωσε το Γυμνάσιο το 1935 και κατέβηκε στην Αθήνα όπου έγινε μέλος του ΚΚΕ. Το 1938 υπηρέτησε ως λοχίας στον Ελληνικό Στρατό όπου και τον βρήκε ο πόλεμος του 1940. Διακρίθηκε ιδιαίτερα στο αλβανικό μέτωπο και τιμήθηκε με δύο μετάλλια ανδρείας.[3][1][2] Μετά την κατάρρευση του μετώπου τον Απρίλιο του 1941, επέστρεψε στο χωριό του και προσπάθησε να οργανώσει αντιστασιακές ομάδες.

Κατοχή - Αντίσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάιο του 1942 ήταν ένας από τους 9 αγωνιστές[3] της πρώτης αντάρτικης ομάδας του ΕΛΑΣ του Άρη Βελουχιώτη.[4] Έλαβε το ψευδώνυμο "Θάνος" και ήταν από τους πιο έμπιστους συνεργάτες και στενούς φίλους του Άρη Βελουχιώτη.[5][2]

Ο Φώτης Μαστροκώστας συμμετείχε σε όλες τις μάχες στο ξεκίνημα του ΕΛΑΣ στη Ρούμελη (Ρεκά, Κρίκελλο, Μικρό Χωριό, κ.ά).[6] Έλαβε μέρος στην επιχείρηση για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, το Νοέμβριο του 1942 και ήταν στους επικεφαλής του τμήματος που κατέλαβε το βόρειο βάθρο της γέφυρας.[7]

Στη συνέχεια έγινε καπετάνιος του ΕΛΑΣ στο Αρχηγείο Φθιώτιδας και αναδείχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα στελέχη της Αντίστασης στη Στερεά Ελλάδα. Το 1943, όταν ο ΕΛΑΣ οργανώθηκε σε τακτικό στρατό, έγινε καπετάνιος του 2/32 Συντάγματος του ΕΛΑΣ με χώρο ευθύνης τη Δυτική Στερεά.[1] Το 1944 έγινε καπετάνιος του ΕΛΑΝ στο Ιόνιο, όπου και παρέμεινε μέχρι και την αποστράτευση, τον Φεβρουάριο του 1945, χωρίς να πάρει μέρος στα Δεκεμβριανά.

Μετά τη Βάρκιζα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τα Δεκεμβριανά και τη Συνθήκη της Βάρκιζας ακολούθησε τον Άρη στην προσπάθειά του να ιδρύσει Μέτωπο Εθνικής Ανεξαρτησίας (ΜΕΑ) και το νέο ΕΛΑΣ με στόχο τον αγώνα εναντίον των Άγγλων, της ελληνικής κυβέρνησης και των παρακρατικών μονάδων που δρούσαν στην ύπαιθρο.[1]

Μετά το θάνατο του Άρη στη Μεσούντα (15 Ιουνίου 1945) και τη διάλυση του τμήματος κατέφυγε στο χωριό του για κάποιο διάστημα. Αργότερα, αφού ξύρισε τη γενειάδα, έκοψε τα μαλλιά του και φόρεσε κουστούμι, μαζί με τον Έκτορα (Γιάννη Μαδωνή), ξεκίνησε με το τραίνο (ή με τα πόδια[3]) από το Λιανοκλάδι για να κρυφτεί στην πολυκοσμία της Αθήνας. Κατά τη διαδρομή αναγνωρίζεται - ίσως αναγνωρίστηκε επειδή έλειπε ο δείκτης από το ένα χέρι του - με αποτέλεσμα να συλληφθεί μαζί με τον Έκτορα από δυνάμεις εθνοφυλακής στην Κάτω Τιθορέα τον Αύγουστο του 1945.[3][1][2]

Φυλάκιση και θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κλείστηκε σε διάφορες φυλακές, βασανίστηκε άγρια και καταδικάστηκε το 1946 σε θάνατο. Αργότερα η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια και τα τελευταία χρόνια έμεινε κρατούμενος στις φυλακές Αβέρωφ.[3] Κατά τη διάρκεια της πολυετούς φυλάκισης του αρρώστησε από φυματίωση.[1] Αποφυλακίστηκε ημιθανής το 1961, επέστρεψε στο χωριό του τη Σπερχειάδα και μετά από μία βδομάδα πέθανε.[8][2] Υπάρχει και δεύτερη εκδοχή για τον ακριβή τρόπο θανάτου του. Σύμφωνα με αυτήν απεβίωσε στο νοσοκομείο Άγιος Σάββας σε λιγότερο από ένα 24ωρο μετά την αποφυλάκισή του. Η αποφυλάκιση και η μεταφορά του στο νοσοκομείο έγινε για να μην καταγραφεί ο θάνατός του όντας πολιτικός κρατούμενος.[1] Σύμφωνα με άλλη πληροφορία πέθανε στο νοσοκομείο των φυλακών Αβέρωφ το 1960.[3]

Ο τάφος του βρίσκεται στο νεκροταφείο της Σπερχειάδος.[1]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 «Φώτης Μαστροκώστας (Θάνος) Αρχειοθετήθηκε 2020-12-02 στο Wayback Machine.» από . Δημοσιεύθηκε 22/03/2012. Αρχειοθετήθηκε 13/07/2017. Ανακτήθηκε 25/01/2019.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «Φώτης Μαστροκώστας (Θάνος)» από kravara-klepa.blogspot.com. Δημοσιεύθηκε: Ιούνιος 2011. Αρχειοθετήθηκε 27/09/2011. Ανακτήθηκε 25/01/2019.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Καραθάνος (1996), σελ.37
  4. Γιώργος Δελιχάς (Εφημερίδα των Συντακτών). «Με πρωτοπόρους τους κομμουνιστές στην Αντίσταση» από efsyn.gr. Δημοσιεύθηκε 03/06/2018. Αρχειοθετήθηκε 12/06/2018. Ανακτήθηκε 25/01/2019.
  5. Χατζηπαναγιώτης (1976), σελ.137
  6. Χαριτόπουλος (2003), & Ιστορία της Αντίστασης 1940-45 (1979)
  7. Χαριτόπουλος (2003), σελ.138-139
  8. Χαριτόπουλος (2003), σελ.770

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]