Φρούσκα Γκόρα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Φρούσκα Γκόρα
Χάρτης
Ύψος539 μέτρα
ΟροσειράΌρη της παννονικής νήσου
ΧώρεςΣερβία και Κροατία
Τα όρη Φρούσκα από τα νότια

Τα Όρη Φρούσκα (σερβικά : Фрушка гора) είναι οροσειρά στην κεντρική Σερβία κι εθνικό πάρκο της Σερβίας. Το μεγαλύτερο τμήμα του βρίσκεται στην περιοχή της Συρμίας, στη Σερβία, αλλά ένα μικρότερο στη δυτική πλευρά του ανήκει στην Κροατία. Αναφέρεται επίσης ως κόσμημα της Σερβίας λόγω του όμορφου τοπίου της προστατευόμενης περιοχής του, της φύσης και της γραφικής υπαίθρου του. Εκτείνεται σε μήκος περίπου 75 χλμ. και πλάτος από 12 έως 15 χιλιόμετρα και καλύπτει μια έκταση 255 τετραγωνικά χλμ. Τα όρη Φρούσκα το 1960 ανακηρύχθηκαν εθνικός δρυμός και ήταν το πρώτο εθνικό πάρκο στη Σερβία. Η ψηλότερη κορυφή του είναι ο Ερυθρός Κοτ με 539 μέτρα. Το πιο σημαντικό μνημείο είναι τα 16 μοναστήρια της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που είναι χτισμένα σε όλο το βουνό αλλά και πολλά κάστρα.

Οι κοιλάδες και οι πλαγιές του Φρούσκα καλύπτονται με λιβάδια, βοσκοτόπια και καλλιέργειες καλαμποκιού, στις πλαγιές έχει πολλά περιβόλια και αμπέλια από τα πιο διάσημα κελάρια κρασιού της Σερβίας, τμήματα άνω των 300 μέτρων καλύπτονται με πυκνά δάση φυλλοβόλων δασών. Περίπου 700 είδη φαρμακευτικών βοτάνων φύονται στο βουνό. Μερικά από τα πολλά είδη ζώων είναι τα ζαρκάδια, ελάφια, νυφίτσες, αγριογούρουνα, Κούνα, αγριόγατα, τσακάλι, κουνέλι, κλπ.

Στο Φρούσκα Γκόρα υπάρχουν 14 τεχνητές λίμνες και πολλές μεγάλες πόλεις στους πρόποδες της.

Όνομα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα Σερβικά είναι γνωστή ως Fruška gora, Фрушка гора, στα Ουγγρικά ως Tarcal (επίσης Almus-hegy ή Árpatarló), στα Γερμανικά ως Frankenwald και στα Λατινικά ως Alma Mons. Στα Μεσαιωνικά Ελληνικά ήταν γνωστή ως Φραγκοχωρία.

Το όνομα του βουνού προέρχεται από την παλιά Σερβική λέξη "Fruzi" της οποίας ο τύπος του ενικού είναι "Frug" και το επίθετό της Fruški, που χρησιμοποιείτο για την ονομασία των Φράγκων. Το όνομα "Fruška Gora" σημαίνει "Φράγκικο βουνό" και βασίζεται σε ένα ιστορικό γεγονός, δηλαδή το βουνό λειτουργούσε ως φυσικό σύνορο όταν άρχισαν οι εκστρατείες των Φράγκων στην περιοχή.

Την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το όνομά του ήταν Alma Mons, που σημαίνει "εύφορο βουνό". Εχει καταγραφεί ότι κατά τη βασιλεία του αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου Πρόβου, 276-282, που γεννήθηκε στο γειτονικό Σίρμιο, φυτεύτηκαν στο βουνό πρώτα αμπέλια.

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το βουνό είναι ένα φυσικό γεωλογικό φαινόμενο, όπως δημιουργήθηκε από τα πετρώματα από όλες σχεδόν τις γεωλογικές περιόδους. Ηταν νησί όταν υπήρχε η Θάλασσα της Παννονίας. Στα βόρεια το βουνό συνορεύει με τον ποταμό Δούναβη, ενώ στα νότια κατεβαίνει προς την πεδιάδα της Συρμίας. Οι διαστάσεις του είναι περίπου 80 χιλιόμετρα από τα ανατολικά προς τα δυτικά και 15 χλμ. από τα βόρεια προς τα νότια. Η ψηλότερη κορυφή του είναι το Τσρβένι Τσοτ στα 539 μ.

Αμπελώνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Φρούσκα Γκόρα χωρίζει τη Σθρμία σε δύο γεωγραφικά διακριτά μέρη: Τη Συρμία του Κρασιού (άνω ή ορεινή) και τη Συρμία των Χοίρων (κάτω ή πεδινή). Οι πλαγιές του βουνού καθιερώθηκαν ως ένας από τους πιο διάσημους αμπελώνες της Ουγγαρίας από το 15ο αιώνα. Η χρυσή εποχή της αμπελουργίας στη Φρούσκα Γκόρα ξεκίνησε μετά το 1699 και τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς, με την οποία οι Οθωμανοί εκδιώχθηκαν από την περιοχή, μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. Στο Σρέμσκι Καρλόβτσι παράγεται το διάσημο μπέρμετ, γλυκό, επιδόρπιο κρασί με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης. Εχει καταγραφεί ότι τα κιβώτια του μπέρμετ χρησιμοποιήθηκαν ως δωροδοκία από τους Σέρβους για να αποκτήσουν ορισμένα προνόμια από την Αυστριακή αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία. Το κρασί σερβιριζόταν στις αυλές της Ρωσίας και της Βρετανίας και περιλαμβανόταν στον κατάλογο κρασιών του Τιτανικού.

Οι πλαγιές της Φρούσκα Γκόρα είναι ιδανικές για την καλλιέργεια αμπελιών και στην περιοχή υπάρχουν πολλοί οινοπαραγωγοί που παράγουν Τράμινερ, Ρίσλιγκ και άλλα κρασιά . Πολλούς έχει σαγηνεύσει η ειδυλιακή ομορφιά της, λόγω της εξαιρετικής της θέσης, που είναι γνωστή για τον ειρηνικό και προσοδοφόρο τρόπο ζωής των κατοίκων της, και ένας τέλειος προορισμός για περιηγήσεις όπου οι τουρίστες μπορούν να χαλαρώσουν και να ευχαριστηθούν στο γραφικό φυσικό περιβάλλον. Μετά την πτώση του κομμουνισμού η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία ανέκτησε 100.000 στρέμματα στην περιοχή από την ιδιοκτησία της, που είχε εθνικοποιηθεί.

Εθνικό Πάρκο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Εθνικό πάρκο της Φρούσκα Γκόρα κηρύχθηκε το 1960 και καλύπτει μια έκταση 266,72 τ.χλμ.. Είναι το παλαιότερο από τα σημερινά εθνικά πάρκα της Σερβίας.

Διατηρούνται πλούσια απολιθώματα πανίδας και σχεδόν το 90% της περιοχής του πάρκου είναι δασωμένη. Τα κυρίαρχα είδη δέντρων περιλαμβάνουν τη φιλύρα, τη βελανιδιά και την οξιά. Συνολικά στο πάρκο απαντώνται 1.500 είδη φυτών, από τα οποία 200 προστατεύονται. Υπάρχουν επίσης 400 είδη μυκήτων. Τα ενδημικά Παννονικά φυτά περιλαμβάνουν την ταταρική κράμβη,το άγριο πράσο και το doronicum (είδος σύνθετου). Υπάρχουν περίπου 30 είδη ορχιδέας στο πάρκο.

Τα προστατευόμενα είδη εντόμων περιλαμβάνουν το βαλκανικό χρυσοδακτύλιο, ορισμένα είδη λιβελλούλης και ανθόμυγας και το ουγγρικό σκαθάρι, που ήδη έχει εκλείψει σε ορισμένες άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το πάρκο είναι επίσης ο βιότοπος 13 ειδών αμφιβίων και 11 ερπετών, εκ των οποίων τα 14 προστατεύονται, μεταξύ αυτών και η σαλαμάνδρα και ο αστρίτης.

Το πάρκο φιλοξενεί 211 είδη πτηνών. Το σύμβολο της Φρούσκα Γκόρα είναι ο βασιλαετός, σήμερα με μόνο 2 ή 3 υπόλοιπα ζευγάρια αναπαραγωγής. Υπάρχουν 60 είδη θηλαστικών, εκ των οποίων τα 17 προστατεύονται, περιλαμβανομένων του εδώδιμου τυφλοπόντικα, του δενδροκούναβου, του mustela putorius και της μεσογειακής υδρομυγαλής. Από τα 30 είδη νυχτερίδας που ζουν στη Σερβία, 15 ζουν στο βουνό και όλα είναι υπό αυστηρή προστασία.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν ίχνη ανθρώπινης κατοίκησης σε αυτή την περιοχή που χρονολογούνται από τη νεολιθική εποχή. Πριν από τη Ρωμαϊκή κατάκτηση στην περιοχή κατοικούσαν οι Ιλλυριοί και οι Κέλτες. Το 31 μ.Χ. κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους και συμπεριλήφθηκε στην επαρχία της Παννονίας. Ο ποταμός Δούναβης ήταν σύνορο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Λίμες) και στη βόρεια πλευρά του βουνού χτίστηκαν αρκετά ρωμαϊκά μεθοριακά φρούρια.

Στον Πρώιμο Μεσαίωνα στην περιοχή αυτή εγκαταστάθηκαν οι Κουάδοι, οι Ούννοι, οι Γότθοι, οι Γέπιδες, οι Σλάβοι και οι Άβαροι. Οι Φράγκοι εκδίωξαν τους Ούννους, τους Αβάρους, τους Γέπιδες και τους Λομβαρδούς από την περιοχή και σχημάτισαν τα νότια σύνορα της Φράγκικης Αυτοκρατορίας, δίνοντας το όνομά τους στο βουνό. Αργότερα κατοικήθηκε από Βούλγαρους, Πετσενέγους και Ούγγρους. Τον 11ο αιώνα, όταν ο Χριστιανισμός χωρίστηκε σε Καθολικισμό και Ορθοδοξία, και οι δύο κοινότητες είχαν τις εκκλησίες τους στην περιοχή. Μια πολύ σημαντική ομάδα Σερβικών μεσαιωνικών μοναστηριών δημιουργήθηκε στο βουνό.

Το 19ο αιώνα, κατά την Αυστροουγγρική περίοδο, οι πόλεις αναπτύχθηκαν, όπως και το εμπόριο και η βιοτεχνία. Στο ίδιο το βουνό αναπτύχθηκαν οικισμο , σχεδιασμένοι με τη χαρακτηριστική λαϊκή παράδοση. Δύο πιο ξεχωριστοί οικισμοί, από την άποψη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, είναι το Σρέμσκι Καρλόβτσι, που εξελίχθηκε στο επίκεντρο της πολιτικής και πολιτιστικής ζωής των Σέρβων της Αυστρίας και αργότερα της Αυστροουγγαρίας και το Ιριγκ, ένας από τους πιο ανεπτυγμένους οικισμούς της Συρμίας το 18ου αιώνα.

Μετά τους Ρωμαίους η περιοχή αποτέλεσε τμήμα της Αυτοκρατορίας των Ούννων, του Βασίλειου των Οστρογότθων, του Βασιλείου των Γεπίδων, του Κράτους των Λομβαρδών, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, του Χαγανάτου των Αβάρων, της Φράγκικης Αυτοκρατορίας, της Α΄ Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, της Πανοννικής Κροατίας, του Βασίλειου της Ουγγαρίας, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της Μοναρχίας των Αψβούργων, της Αυστριακής Αυτοκρατορίας, της Αυστροουγγαρίας, του Κράτους των Σλοβένων, Κροατών και Σέρβων, του Βασίλειου της Σερβίας, του Βασίλειου της Γιουγκοσλαβίας, της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, της Σερβίας και Μαυροβούνιου και σήμερα ανήκει στη Δημοκρατία της Σερβίας.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η περιοχή καταλήφθηκε από τις δυνάμεις του Άξονα και η Φρούσκα Γκόρα ήταν σημαντικό κέντρο του αντιστασιακού κινήματος των παρτιζάνων και εκεί δημιουργήθηκε μια απελευθερωμένη παρτιζάνικη περιοχή.

Μνημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Λόφος Εντρες χρησιμοποιήθηκε ως λατομείο από τους προϊστορικούς ανθρώπους για τα εργαλεία τους. Υπάρχουν πολλά ρωμαϊκά κατάλοιπα, όπως το φρούριο Aκούμινκουμ κοντά στο Σλάνκαμεν και οι Βασιάναι, Ρωμαϊκή πόλη κοντά στο Ντόνι Πέτροβτσι. Η πόλη ήταν οχυρωμένη με τείχη και τετράγωνους πύργους. Μέσα στα τείχη ανακαλύφθηκαν αντικείμενα των συστημάτων θέρμανσης και αποχέτευσης καθώς τοίχοι διακοσμημένοι με νωπογραφίες και δάπεδα με ψηφιδωτά. Το 1952 στην τοποθεσία Μπίκιτς Ντο ανακαλύφθηκε ρωμαϊκή κρύπτη με 11.500 νομίσματα, μεταξύ αυτών και από τη βασιλεία του Μεγάλου Κωνσταντίνου.

Αξιοθέατα από τη μεταγενέστερη εποχή είναι ο Πύργος του Βρντνικ, το μοναδικό σωζόμενο τμήμα του μεσαιωνικού φρουρίου, ο Νερόμυλος Ρίβιτσα και το Στραζίλοβο, όπου μετενταφιάσθηκαν από τη Βιέννη το 1883 τα λείψανα του ποιητή Μπράνκο Ραντίτσεβιτς.

Πληθυσμός και οικισμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 199, ο πληθυσμός της περιφέρειας Φρούσκα Γκόρα αριθμούσε 114.263 άτομα. Οι οικισμοί στην περιοχή περιλαμβάνουν 23 χωριά, καθώς και αρκετές πόλεις, που βρίσκονται στην άκρη του βουνού. Οι πόλεις αυτές είναι: Σιντ, Μπέοτσιν, Πετροβάραντιν, Σρέμσκα Καμένιτσα, Σρέμσκι Καρλόβτσι και Iριγκ.

Moναστήρια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χάρτης που δείχνει τα μοναστήρια της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Σερβία
Moναστήρι Κρούσεντολ.

Χάρη στο φιλόξενο περιβάλλον της υπάρχουν επίσης πάνω από δέκα Σερβικά Ορθόδοξα μοναστήρια που βρίσκονται στη Φρούσκα Γκόρα. Σύμφωνα με ιστορικά δεδομένα αυτές οι μοναστικές κοινότητες είναι ιστορικά καταγεγραμμένες από τις πρώτες δεκαετίες του 16ου αιώνα. Οι θρύλοι ωστόσο τοποθετούν την ίδρυσή τους στην περίοδο μεταξύ του 12ου και του 15ου αιώνα. Τα μοναστήρια συγκεντρώνονται σε μια περιοχή μήκους 50 και πλάτους 10 χιλιομέτρων. Κατά τους αιώνες της ύπαρξής τους αυτά τα μοναστήρια συντήρησαν την πνευματική και πολιτική ζωή του Σερβικού έθνους. Το δέκατο όγδοο αιώνα τα μοναστήρια στέγασαν τους μοναχούς του μοναστηριού Ράτσα του δήμου Μπάγινα Μπάστα στον ποταμό Δρίνο. Αυτοί οι μοναχοί ήταν συγγραφείς διάσημοι για τα ζωγραφισμένα χειρόγραφά τους.

Τα Μοναστήρια της Φρούσκα Γκόρα χαρακτηρίστηκαν ως Μνημεία Πολιτισμού Εξαιρετικής Σημασίας το 1990 και προστατεύονται από το κράτος.

Τα Οθωμανικά έγγραφα αναφέρουν 35 μοναστήρια, εκ των οποίων σώζονται τα 16 και εξακολουθούν να λειτουργούν σήμερα. Λόγω του τόσο μεγάλου αριθμού μοναστηριών στην ίδια περιοχή η Φρουσκά Γκόρα αποκαλείται κοινώς Σερβικό Άγιο Όρος. Η Ιερά Σύνοδος της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας κήρυξε επίσημα τη Φρούσκα Γκόρα Ιερό Όρος στις 12 Οκτωβρίου 2003.

Κατάλογος των μοναστηριών:

  • Μπέοτσιν - Ο χρόνος ίδρυσης είναι άγνωστος. Αναφέρεται για πρώτη φορά σε Τουρκικά αρχεία του 1566/1567.
  • Μπεσένοβο - Σύμφωνα με την παράδοση το μοναστήρι Μπεσένοβοι δρύθηκε από το Σέρβο Βασιλιά Ντραγκούτιν στα τέλη του 13ου αιώνα. Οι πρώτες ιστορικές καταγραφές για το μοναστήρι χρονολογούνται από το 1545.
  • Ντίβσα - Πιστεύεται ότι ιδρύθηκε από το Δεσπότη Γιοβάν Μπράνκοβιτς στα τέλη του 15ου αιώνα. Τα πρώτα ιστορικά αρχεία για το μοναστήρι χρονολογούνται από το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα.
  • Γκργκέτεγκ - Σύμφωνα με την παράδοση το μοναστήρι ιδρύθηκε από το Ζμάι Oγκνιενι Βουκ (Δεσπότη Βουκ Γκργκούρεβιτς) το 1471. Οι παλαιότερες ιστορικές αναφορές για το μοναστήρι χρονολογούνται από το 1545/1546. Εικόνες ζωγράφισε ο Ούρος Πρέντιτς, ενώ το τέμπλο στο παρεκκλήσι του καμπαναριού είναι έργο του Πγερ Κρίζανιτς.
  • Γιάζακ - Το μοναστήρι ιδρύθηκε το 1736.
  • Κρούσεντολ - Η μονή ιδρύθηκε μεταξύ 1509 και 1516 από τον επίσκοπο Μάξιμο (Δεσπότη Τζούρατζ Μπράνκοβιτς) και τη μητέρα του Aγγελίνα. Τελευταία κατοικία του βασιλιά Μίλαν Α της Σερβίας.
  • Kούβεζντιν - Παραδοσιακά η ίδρυσή του αποδίδεται στο Στέφανο Στιλιάνοβιτς. Οι πρώτες αξιόπιστες αναφορές του χρονολογούνται από το 1566/1569.
  • Μάλα Ρέμετα- Η ίδρυσή του αποδίδεται παραδοσιακά στο Σέρβο Βασιλιά Ντραγκούτιν. Οι παλαιότερες ιστορικές αναφορές που αφορούν το μοναστήρι χρονολογούνται από τα μέσα του 16ου αιώνα.
  • Νόβο Χόποβο - Σύμφωνα με την παράδοση το μοναστήρι χτίστηκε από τους Δεσπότες της δυναστείας Μπράνκοβιτς. Η πρώτη αξιόπιστη αναφορά της μονής χρονολογείται από το 1641. Ο Ντοσιτέι Ομπράντοβιτς έγινε μοναχός σε αυτό το μοναστήρι.
  • Πρίβινα Γκλάβα - Σύμφωνα με θρύλους η Πρίβινα Γκλάβα ιδρύθηκε από έναν άνθρωπο ονόματι Πρίβα, το 12ο αιώνα. Οι πρώτες ιστορικές αναφορές για το μοναστήρι χρονολογούνται από το 1566/1567.
  • Πετκόβιτσα - Σύμφωνα με την παράδοση ιδρύθηκε από τη χήρα του Στέφανου Στιλιάνοβιτς, Δεσπότειρα Γέλενα. Τα παλαιότερα ιστορικά αρχεία που αναφέρουν το μοναστήρι χρονολογούνται στο 1566/1567.
  • Ράκοβατς - Σύμφωνα με μύθο που γράφτηκε το 1704 το Ράκοβατς ιδρύθηκε από ένα συγκεκριμένο άνδρα,το Ράκα, αυλικό του Δεσπότη Γιοβάν Μπράνκοβιτς. Ο θρύλος αναφέρει ότι ο Ράκα ανέγειρε το μοναστήρι το 1498. Οι παλαιότερες ιστορικές αναφορές του μοναστηριού χρονολογούνται από το 1545/1546.
  • Στάρο Χόποβο - Σύμφωνα με την παράδοση το μοναστήρι ιδρύθηκε από τον επίσκοπο Μάξιμο (Δεσπότη Τζούρατζ Μπράνκοβιτς). Η πρώτη αξιόπιστη μνεία της μονής χρονολογείται από το 1545/1546.
  • Σισάτοβατς - Η ίδρυση του μοναστηριού αποδίδεται στους πρόσφυγες μοναχούς από τη Σερβική μονή Ζίτσα. Τα αξιόπιστα γεγονότα που αναφέρουν τη ζωή του μοναστηριού χρονολογούνται από τα μέσα του 16ου αιώνα.
  • Βέλικα Ρέμετα - Παραδοσιακά η ίδρυσή της συνδέεται με τον βασιλιά Ντραγκούτιν. Οι παλαιότερες ιστορικές πηγές για το μοναστήρι χρονολογούνται στο 1562.
  • Βρντνικ-Ραβάνιτσα - Η ακριβής ημερομηνία ίδρυσης της είναι άγνωστη. Οι πηγές δείχνουν ότι η εκκλησία χτίστηκε την εποχή του Μητροπολίτη Σεραφείμ, το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα. Διατηρεί τη λειψανοθήκη του Πρίγκιπα Λάζαρου με τμήμα των λειψάνων του.

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Мала енциклопедија Просвета, Треће издање (1985); Београд: „Просвета“; ISBN 86-07-00001-2
  • Јован Ђ. Марковић (1990): Енциклопедијски географски лексикон Југославије Сарајево: „Свјетлост“; ISBN 86-01-02651-6

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Fruška Gora στο Wikimedia Commons