Φιλύρα (φυτό)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Φιλύρα ή Φίλυρα
Φιλύρα η γναφαλώδης ή αργυρόφυλλος, ή Φλαμουριά (Tilia tomentosa ή alba ή argentea)
Φιλύρα η γναφαλώδης ή αργυρόφυλλος, ή Φλαμουριά (Tilia tomentosa ή alba ή argentea)
Συστηματική ταξινόμηση
Σύστημα: κατά CRONQUIST, 1981
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Τάξη: Μαλαχώδη (Malvales)
Οικογένεια: Φιλυροειδή (Tiliaceae)
Γένος: Φιλύρα (Tilia)
L.
Είδη

Περίπου 30

Φύλλο του είδους φιλύρα η καρδιόφυλλος

Με το όνομα Φιλύρα[1][2] (λατ. Tilia) ή φίλυρα είναι γνωστό ένα γένος περίπου 30 διαφορετικών δέντρων που ευδοκιμούν περισσότερο στο εύκρατο κλίμα του Βόρειου Ημισφαιρίου. Η μεγαλύτερη ποικιλομορφία απαντάται στην Ασία, ωστόσο το γένος συναντάται επίσης στην Ευρώπη και την ανατολική Βόρεια Αμερική.

Είδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Tα πιο συνηθισμένα είδη της ελληνικής χλωρίδας είναι τα εξής:

  • Φιλύρα η κοινή (Tilia vulgaris ή intermedia ή europaea)[3]
  • Φιλύρα η γναφαλώδης ή αργυρόφυλλος (Tilia tomentosa ή alba ή argentea) (η κοινή φιλουριά, φλαμουριά ή φλαμούρι)[3]
  • Φιλύρα η καρδιόφυλλος (Tilia cordata) το περίγραμμα των φύλλων είναι κοφτερά οδοντωτό, προς τη βάση των δευτερευόντων νεύρων παρουσιάζονται τούφες από τρίχες που έχουν χρώμα σκουριάς. Η ταξιανθία αποτελείται από 5-7 άνθη και είναι πάνω σε ένα απλό μίσχο με λογχοειδή βράκτια προσκολλημένα στη βάση της, τα άνθη έχουν πέντε πρασινόλευκα σέπαλα, πέντε κιτρινόλευκα πέταλα και πολυάριθμους στήμονες. Τα άνθη της είναι φαρμακευτικά.[4]

Άλλα είδη:

  • Φιλύρα η πλατύφυλλος (Tilia platyphyllos). Χρησιμοποιείται κατ΄εξοχήν ως καλλωπιστικό είδος για τη δημιουργία δεντροστοιχιών. Έχει φύλλα με τούφες από άσπρες τρίχες στη βάση των δευτερευόντων νεύρων και μόνο 3-6 άνθη σε κάθε ταξιανθία. Ανθίζει τον Μάιο - lούλιο. Τα άνθη της είναι φαρμακευτικά.[4]
  • Φιλύρα η αμερικανική (Tilia americana). Ιθαγενές είδος της Βορείου Αμερικής, φτάνει τα 40 μέτρα σε ύψος. Καλλωπιστικό.
  • Φιλύρα η ετερόφυλλος (Tilia heterophylla). Ιθαγενές είδος της Βορείου Αμερικής, φτάνει τα 27 μέτρα σε ύψος. Καλλωπιστικό.

Χαρακτηριστικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι φιλύρες είναι μεγάλα φυλλοβόλα δέντρα, που συνήθως φτάνουν τα 20 με 40 μέτρα (66 με 130 πόδια) σε ύψος, με πλάγια-καρδιόσχημα φύλλα 6 με 20 εκατοστά (2 με 8 ίντσες) πλάτος. Ο ακριβής αριθμός ειδών δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια, καθώς πολλά ή και τα περισσότερα από αυτά υβριδοποιούνται εύκολα, τόσο στη φύση όσο και μέσω της ανθρώπινης παρέμβασης.

Ο ανθεκτικός κορμός της Φιλύρας στέκει σαν πυλώνας και τα κλαδιά υποδιαιρούνται σε πολυάριθμες διακλαδώσεις. Το καλοκαίρι ντύνονται με πλούσια μεγάλα φύλλα.[5]

Οι φιλύρες συνιστώνται ως καλλωπιστικά δέντρα, όταν είναι επιθυμητή παχιά φυλλωσιά και καλή σκιά. Το δέντρο παράγει αρωματικά και πλούσια σε νέκταρ λουλούδια, τα οποία έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες.[5] Είναι πολύ σημαντικά φυτά για τους μελισσοκόμους, που παράγουν ένα πολύ χλωμό, αλλά γευστικό μέλι. Τα λουλούδια χρησιμοποιούνται επίσης για την παρασκευή αφεψήματος γνωστού ως "τίλιο" και βάμματα. Αυτή η χρήση είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην Ευρώπη, αλλά και στη Βόρεια Αμερική.

Χρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χρησιμοποιούμενα μέρη του δέντρου είναι τα άνθη αποξηραμένα και σπανιότερα ο φλοιός. Τα άνθη συλλέγoνται μόλις ανοίξουν τελείως και ξηραίνονται σε σκιά σε θερμoκρασiα κάτω από 35 βαθμούς Κελσίου. Η φλούδα συλλέγεται τον Απρίλιο - Μάιο. Τα άνθη περιέχουν αιθέριο έλαιο, φυτική βλέννα, τανίνη και μικρή ποσότητα σαπωνίνης. Είναι ήπιο εφιδρωτικό και καθαρκτικό. Η φλούδα είναι πλούσια σε τανίνη και έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Τα άνθη χρησιμοποιούνται ως εφιδρωτικό μέσο. ΄Εγχυμα της φλούδας ή και η φλούδα η ίδια χρησιμοποιείται ως κατάπλασμα.[4]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Hans Flück. Medicinal plants and their uses. 1941.
  • Γεννάδιος. Λεξικόν φυτολογικόν.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Φιλύρα
  2. Γ. Μπαμπινιώτης Λεξικό της Νεοελληνικής γλώσσας
  3. 3,0 3,1 Λεξικόν φυτολογικόν Π.Γ. Γεννάδιος, Αθήνα 1914.
  4. 4,0 4,1 4,2 Hans Flück. Medicinal plants and their uses
  5. 5,0 5,1 Keeler, Harriet L. (1900). «Our Native Trees and How to Identify Them». Νέα Υόρκη. σελίδες 24–31. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]