Φαινόμενο κόκκινων ματιών

Το φαινόμενο των κόκκινων ματιών στην φωτογραφία είναι η συχνή εμφάνιση κόκκινων ματιών σε φωτογραφίες που έχουν ληφθεί με φωτογραφικό φλας όταν αυτό βρίσκεται πολύ κοντά στον φωτογραφικό φακό (όπως συμβαίνει με τις περισσότερες φωτογραφικές μηχανές).

Αίτια του φαινομένου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το φως του φλας είναι πολύ γρήγορο για να προλάβει η ανθρώπινη ίριδα να κλείσει τον βολβό. Κατά συνέπεια, το φως επικεντρώνεται πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα (ο οποίος βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού και είναι πολύ πλούσιος σε αίμα), και η εικόνα του φωτισμένου αμφιβληστροειδούς χιτώνα "μεταδίδεται" στην φωτογραφική μηχανή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση, στην φωτογραφία, του κόκκινου χρώματος στη θέση του ματιού. (Η αρχή αυτή χρησιμοποιείται από το οφθαλμοσκόπιο, μια συσκευή με την οποία μπορούμε να εξετάσουμε τον αμφιβληστροειδή χιτώνα.) Το φαινόμενο αυτό είναι εντονότερο σε ανθρώπους με γκρίζα ή μπλε μάτια, καθώς και στα παιδιά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ανοιχτόχρωμες ίριδες περιέχουν λιγότερη μελανίνη, και έτσι επιτρέπουν τη διέλευση περισσότερου φωτός προς τον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Τα παιδιά, από την άλλη, έχουν μικρότερους βολβούς, οι οποίοι ωστόσο αντιδρούν πιο γρήγορα στο φως και μπορούν να ανοίξουν πλήρως σε περιβάλλον χαμηλού φωτισμού. Σε πολλές περιπτώσεις το tapetum lucidum-φωτεινό χαλί, ένα φωτο-ανακλαστικό στρώμα πίσω από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα, το οποίο βοηθάει στην όραση μέσα στη νύχτα, εντείνει το φαινόμενο αυτό. Αυτό οδηγεί σε μεταβολές σε μεταβολές του χρώματος του ανακλώμενου φωτός από είδος σε είδος. Στις γάτες, για παράδειγμα, τα μάτια εμφανίζονται μπλε, κίτρινα, ροζ ή πράσινα.

Αποτροπή του φαινομένου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για την αφαίρεση των κόκκινων ματιών με σχεδιαστικά εργαλεία όπως το Adobe Photoshop. Στις παραπάνω εικόνες απεικονίζεται ένας από αυτούς τους τρόπους, ο οποίος χρησιμοποιεί έναν στρώμα ανάμειξης καναλιών (channel mixer layer).

Το φαινόμενο των κόκκινων ματιών μπορεί να αποτραπεί με πολλούς τρόπους.

Με χρήση αναδυόμενου φλας, η κεφαλή του οποίου έχει ως στόχο της μια κοντινή, ανοιχτόχρωμη επιφάνεια (όπως π.χ. οροφή ή τοίχος δωματίου, ανακλαστήρας φωτογράφησης κλπ.). Αυτό έχει ως συνέπεια την αλλαγή της κατεύθυνσης του φλας, και εξασφαλίζει ότι μόνο το φως που διαχέεται από το ίδιο το φλας (και όχι αυτό που προκύπτει από την ανάκλαση) θα εισέλθει στο μάτι.
Με την τοποθέτηση του φλας μακριά από τον οπτικό άξονα της φωτογραφικής μηχανής. Αυτό έχει ως συνέπεια το φως του φλας να εισέλθει στο μάτι υπό γωνία. Στη συνέχεια, το φως αλλάζει κατεύθυνση (λόγω του φακού του ματιού) προς τον άξονα της φωτογραφικής μηχανής. Εξαιτίας αυτού, ο αμφιβληστροειδής χιτώνας δεν θα είναι ορατός από τη φωτογραφική μηχανή και τα μάτια θα εμφανιστούν φυσιολογικά.
Ορισμένες φωτογραφικές μηχανές έχουν προγραμματισμένη φωτογράφιση με διπλό φλας. Πρώτα ανάβει μόνο το φλας με μικρή ένταση "προετοιμάζοντας" το μάτι να αντιδράσει στο έντονο φως και στο επόμενο κλάσμα ολοκληρώνεται η πραγματική φωτογράφιση με το φλας στο 100% της απόδοσης.
Με λήψη φωτογραφιών χωρίς φλας. Αυτό μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους (αύξηση του περιβάλλοντος φωτισμού, άνοιγμα του διαφράγματος του φακού, χρήση γρηγορότερου φιλμ, ή μείωση της ταχύτητας του κλείστρου.)
Χρήση περιβαλλοντικού φωτός και, έπειτα,
- ψηφιακή επεξεργασία της εικόνας με στόχο την αύξηση της φωτεινότητας.
- υπερεμφάνιση της φωτογραφίας
Χρήση της δυνατότητας αφαίρεσης των κόκκινων ματιών, την οποία διαθέτουν πολλές σύγχρονες φωτογραφικές μηχανές. Σε αυτές, μια σειρά από σύντομες, χαμηλής ισχύος εκπομπές φωτός προηγούνται του κανονικού φλας, προκειμένου να πετύχουμε την συστολή της ίριδας.
Αναγκάζοντας το προς φωτογράφηση άτομο να μην κοιτάξει κατευθείαν στην κάμερα, αλλά στους ώμους του φωτογράφου.
Αυξάνοντας τον φωτισμό στο δωμάτιο, ούτως ώστε οι βολβοί των αντικειμένων να συσταλθούν ακόμη περισσότερο.
Ορισμένα προγράμματα επεξεργασίας ψηφιακής εικόνας έχουν τη δυνατότητα αφαίρεσης του κόκκινου ματιού (αυτό γίνεται με την προσθήκη μιας μικρής ποσότητας μπλε χρώματος στο κόκκινο μάτι). Η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι η διαδικασία αυτή απαιτεί ένα συνδυασμό πολλών βημάτων. Πρόσφατα, ωστόσο, εμφανίστηκαν ορισμένα σχεδιαστικά προγράμματα που αυτοματοποιούν τη διαδικασία αυτή, με στόχο να μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλές φωτογραφίες μεμιάς. Το μειονέκτημα της διαδικασίας αυτής είναι η ακρίβειά της, καθώς αγγίζει το 75%.

Αν οι συνθήκες της φωτογράφησης απαιτούν τη χρήση direct flash (φλας χωρίς αντανάκλαση), μια καλή εμπειρική μέθοδος είναι να απομακρύνουμε το φλας από τον φακό κατά μια απόσταση τουλάχιστον ίση με το 1/20 της απόστασης της φωτογραφικής μηχανής από το προς φωτογράφηση αντικείμενο. Για παράδειγμα, αν το αντικείμενο απέχει 2 μέτρα από την φωτογραφική μηχανή, το φλας θα πρέπει να τοποθετηθεί σε απόσταση τουλάχιστον 10 cm από τον φακό της φωτογραφικής μηχανής.

Στην περίπτωση που χρησιμοποιηθεί, για την λήψη φωτογραφιών ή βίντεο, εξοπλισμός υπέρυθρης ακτινοβολίας, τα μάτια θα εμφανίζονται αφύσικα φωτεινά. Ο λόγος για το φαινόμενο αυτό είναι ο ίδιος: ο αμφιβληστροειδής χιτώνας αντανακλά το φως στην κάμερα.

Λευκό μάτι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ρετινοβλάστωμα είναι ένα είδος καρκίνου του ματιού, το οποίο προκαλεί συχνά την εμφάνιση λευκού ματιού αντί για το (αναμενόμενο) κόκκινο. Η χρήση ορισμένων ειδών φαρμάκων και ναρκωτικών έχει ως αποτέλεσμα την διαστολή της ίριδας (αυτό έχει ως συνέπεια οι τεχνικές αφαίρεσης των κόκκινων ματιών να καθίστανται αναποτελεσματικές όταν φωτογραφίζονται άνθρωποι που τα χρησιμοποιούν). Μια από αυτές τις ουσίες είναι το αλκαλοειδές belladona, το οποίο ονομάστηκε έτσι διότι η μεγάλη ίριδα θεωρείτο παλιά ότι βελτίωνε την εμφάνιση του ανθρώπινου προσώπου.