Φίλιππος Δ´ της Ισπανίας

Φίλιππος Δ΄
"Φίλιππος Δ΄", πορτραίτο του Ντιέγο Βελάθκεθ (περ. 1644).
Βασιλιάς της Ισπανίας
Περίοδος	31 Μαρτίου 1621 – 17 Σεπτεμβρίου 1665
Προκάτοχος	Φίλιππος Γ΄
Διάδοχος	Κάρολος Β΄
Βασιλιάς της Πορτογαλίας
Περίοδος	31 Μαρτίου 1621 – 1 Δεκεμβρίου 1640
Προκάτοχος	Φίλιππος Γ΄
Διάδοχος	Ιωάννης Δ΄
Γέννηση	8 Απριλίου 1605 (1605-04-08) Βαγιαδολίδ, Ισπανία
Θάνατος	17 Σεπτεμβρίου 1665 (60 ετών) Μαδρίτη, Ισπανία
Τόπος ταφής	Εσκοριάλ
Σύζυγος	Ελισάβετ της Γαλλίας Μαριάννα της Αυστρίας
Επίγονοι	Μαρία Μαργαρίτα Μαργαρίτα Μαρία Αικατερίνη Μαρία Ευγενία Ισαβέλλα Μαρία Θηρεσία Βαλτάσαρ Κάρολος Φραγκίσκος Φερδινάνδος Μαρία Άννα Αντωνία Μαρία Θηρεσία Μαργαρίτα Θηρεσία Μαρία Αμβροσία δε λα Κονθεπσιόν Φίλιππος Πρόσπερος Φερδινάνδος Θωμάς Κάρολος Κάρολος Β΄ (νόθος) Φερνάντο Φρανθίσκο Ισίδρο (νόθος) Χουάν
Οίκος	Οίκος των Αψβούργων
Πατέρας	Φίλιππος Γ΄ της Ισπανίας
Μητέρα	Μαργαρίτα της Αυστρίας
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Φίλιππος Δ΄ της Ισπανίας.

Ο Φίλιππος Δ΄ (ισπανικά: Felipe IV de España, 8 Απριλίου 1605 - 17 Σεπτεμβρίου 1665) από τον Οίκο των Αψβούργων ήταν βασιλιάς της Ισπανίας, της Νάπολης και της Σικελίας, ηγεμόνας των Ισπανικών Κάτω Χωρών (1621 - 1665) και βασιλιάς της Πορτογαλίας, ως Φίλιππος Γ΄ (1621 - 1640). Έμεινε γνωστός και ως Φίλιππος ο Μέγας (el Grande) και Βασιλιάς Πλανήτης (el Rey Planeta).

Βιογραφία

Ο Φίλιππος Δομίνικος Βίκτωρ δε λα Κρουθ (= του Σταυρού) ήταν το τρίτο παιδί και ο μεγαλύτερος γιος του Φιλίππου Γ΄ της Ισπανίας και της Μαργαρίτας της Αυστρίας. Η μακρά βασιλεία του χαρακτηρίστηκε από πολιτική, στρατιωτική και οικονομική παρακμή της Ισπανίας και κοινωνική δυστυχία.

Αισθανόμενος ανέτοιμος για να αναλάβει τη διακυβέρνηση της μεγαλύτερης και χειρότερα οργανωμένης πολυεθνικής ευρωπαϊκής αυτοκρατορίας, όταν διαδέχτηκε τον πατέρα του, σε ηλικία 16 ετών, ανέθεσε τη διακυβέρνηση της Ισπανίας στον Γασπάρ δε Γκουθμάν, Κόμη-Δούκα Ολιβάρες. Γρήγορα αφέθηκε ολοκληρωτικά στις συμβουλές του ικανότατου πρωθυπουργού του, καθιστώντας τον σχεδόν απόλυτο κυβερνήτη των βασιλείων του. Γρήγορα όμως οι προσπάθειες του Ολιβάρες να ενισχύσει την κεντρική εξουσία απέτυχαν. Αποκορύφωμα από μια σειρά από ατυχίες ήταν η επανάσταση των Πορτογάλων, την 1 Δεκεμβρίου 1640. Τελικά το 1643 ο Φίλιππος απέλυσε τον Ολιβάρες, μετά από μια σύντομη προσπάθεια να αναλάβει προσωπικά τη διακυβέρνηση της Ισπανίας, τελικά επέστρεψε στην πρακτική να διορίζει κάποιον ισχυρό υπουργό γι' αυτό το έργο.

Επί της βασιλείας του Φιλίππου Δ΄ συνεχίστηκε η πάγια πρακτική των Αψβούργων της Ισπανίας να στηρίζουν τους συγγενείς τους του αυστριακού κλάδου. Έτσι, στα χρόνια του η Ισπανία ενεπλάκη στον Τριακονταετή Πόλεμο και συνέχισε τις συγκρούσεις με την Ολλανδία, την Αγγλία και τη Γαλλία, παρά τους γάμους των αδελφών του, Άννας και Μαρίας Άννας, με το Λουδοβίκο ΙΓ΄ της Γαλλίας και τον Φερδινάνδο Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας αντίστοιχα. Επίσης συνέχισε την πολιτική του πατέρα και του παππού του, για ανηλεή διωγμό των Προτεσταντών. Η πρακτική όμως αυτή, οδήγησε σε μια σειρά από συνεχείς πολέμους σε πάρα πολλά μέτωπα, καταστρέφοντας έτσι την ήδη εξαντλημένη Ισπανία.

Πέθανε σε ηλικία 60 ετών αφήνοντας την Ισπανία στα πρόθυρα της καταστροφής, με την οικονομία της ήδη χρεοκοπημένη. Στην επιθανάτια κλίνη του ευχήθηκε η βασιλεία του μοναδικού επιζώντος γιου του, Καρόλου, να είναι πιο επιτυχημένη και ευτυχισμένη από τη δική του.

Αν και κατηγορείται από πολλούς ως ανίκανος, τα γραπτά του, καθώς και οι δραστηριότητές του ως προστάτη των γραμμάτων και των τεχνών αποδεικνύουν ότι ήταν ικανός, στερείτο όμως της πραγματικής αίσθησης του καθήκοντος. Η καλλιτεχνική άνθηση των χρόνων του, με τους Ντιέγο Βελάθκεθ, Λόπε δε Βέγα, κ.α. είναι η καλύτερη απόδειξη ότι ήταν ικανότερος και του πατέρα του και του γιου του, Καρόλου Β΄. Λόγω αυτών των δραστηριοτήτων του χαρακτηρίστηκε ως η προσωποποίηση του μπαρόκ ηγεμόνα.

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε πρώτα την Ελισάβετ των Βουρβόνων, κόρη του Ερρίκου Δ΄ της Γαλλίας, και είχε έντεκα τέκνα:

• Μαρία Μαργαρίτα (14 - 15 Αυγούστου 1621).
• Μαργαρίτα Μαρία Αικατερίνη (25 Νοεμβρίου - 22 Δεκεμβρίου 1623).
• Μαρία Ευγενία (1625 - 1627).
• θνησιγενής κόρη (1626).
• Ισαβέλλα Μαρία Θηρεσία (31 Οκτωβρίου - 1 Νοεμβρίου 1627).
• Βαλτάσαρ Κάρολος (1629 - 1646), Πρίγκιπας των Αστουριών.
• Φραγκίσκος Φερδινάνδος (12 Μαρτίου - 3 Δεκεμβρίου 1634).
• Μαρία Άννα "Μαριάννα" Αντωνία Δομινίκη Υακίνθη (17 Ιανουαρίου - 5 Δεκεμβρίου 1636).
• Μαρία Θηρεσία (1638 - 1683), παντρεύτηκε τον Λουδοβίκο ΙΔ΄ της Γαλλίας.
• θνησιγενής κόρη (1640).
• θνησιγενής γιος (6 Οκτωβρίου 1644).

Η Ελισάβετ απεβίωσε το 1644 μετά τη γέννα του τελευταίου τους παιδιού και το 1649 ο Φίλιππος έκανε δεύτερο γάμο, με την ανιψιά του Μαριάννα των Αψβούργων, κόρη του Φερδινάνδου Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας· είχε έξι τέκνα:

• Μαργαρίτα Θηρεσία (1651 - 1673), παντρεύτηκε τον Λεοπόλδο Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
• Μαρία Αμβροσία δε λα Κονθεπσιόν (= του Ευαγγελισμού) (7 - 21 Δεκεμβρίου 1655).
• Φίλιππος Πρόσπερος (1657 - 1661).
• Φερδινάνδος Θωμάς Κάρολος (1658 - 1659).
• Κάρολος Β΄ (1661 - 1700), Βασιλιάς της Ισπανίας.
• θνησιγενής κόρη (Νοέμβριος 1662).

Ο Φίλιππος είχε πολλές παράνομες σχέσεις και θεωρείται ότι απέκτησε τουλάχιστον τριάντα νόθα παιδιά.

• Από τη Μαρία Μανρίκε, κόρη του Μαρκησίου της Χαρέλα:
  • Φερνάντο Φρανθίσκο Ισίδρο (1626 - 1634), νομιμοποιήθηκε μετά το θάνατό του, τάφηκε στο Εσκοριάλ.

• Από την ηθοποιό Μαρία Καλδερόν:
  • (νόθος) Χουάν (1629 - 1679), στρατηγός της Ισπανίας.
• Μη νομιμοποιημένα:
  • Κάρλος Φερνάντο (1636 - 1696).
  • Αλόνσο Αντόνιο δε Σαν Μαρτίν (1636 - 1705), επίσκοπος του Οβιέδο και της Κουένκα.
  • Άνα Μαργαρίτα (1641 - 1699), ηγουμένη της Βασιλικής Μονής του Ευαγγελισμού
  • Αλφόνσο Ενρίκεθ δε Σάντο Τομάς (1631 - 1692), επίσκοπος της Μάλαγα.
  • Φερνάντο Βαλδές (1638 - 1702), διοικητής της Νοβάρα.
  • Χουάν Κοσσίο (1640 - 1701), μοναχός των Αυγουστίνων.

Πρόγονοι

Οίκος των Αψβούργων
Ισπανικός κλάδος

Αυτοκράτορας Κάρολος Ε΄ (Βασιλιάς Κάρολος Α΄)
Τέκνα
Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας
Μαρία, Αγία Ρωμαία Αυτοκράτειρα
Ιωάννα της Ισπανίας
Δον Χουάν (νόθος)
Μαργαρίτα της Πάρμα (νόθος)
Φίλιππος Β΄
Τα τέκνα περιλαμβάνουν
Κάρλος, Πρίγκιπας των Αστουρίων
Ισαβέλλα της Ισπανίας
Αικατερίνη, Δούκισσα της Σαβοΐας
Φίλιππος Γ' της Ισπανίας
Μαρία της Ισπανίας
Φίλιππος Γ΄
Τα τέκνα περιλαμβάνουν
Άννα, Βασίλισσα της Γαλλίας
Φίλιππος Δ´ της Ισπανίας
Μαρία Άνα, Αγία ρωμαία Αυτοκράτειρα
Ινφάντε Κάρλος
Καρδινάλιος-Ινφάντε Φερδινάνδος
Φίλιππος Δ΄
Τα τέκνα περιλαμβάνουν
Βαλτάσαρ Κάρολος, Πρίγκιπας των Αστουρίων
Μαρία Θηρεσία, Βασίλισσα της Γαλλίας
Μαργαρίτα, Αγία ρωμαία Αυτοκράτειρα
Κάρολος Β΄ της Ισπανίας
Κάρολος Β΄