Το πνεύμα των νόμων

Το πνεύμα των νόμων, εξώφυλλο πρώτης έκδοσης 1748.

Το Πνεύμα των Νόμων είναι το κυριότερο συγγραφικό έργο του Μοντεσκιέ. Εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Γενεύη το 1748, μετά από 30 χρόνια συγγραφής.

Τα δεκατρία πρώτα βιβλία, που αποτελούν το πρώτο μέρος του έργου, αναπτύσσουν τη γνωστή θεωρία των τριών τύπων διακυβέρνησης, που ανάγεται στον Αριστοτέλη, δηλαδή τη δημοκρατία, τη μοναρχία και το δεσποτισμό. Το δεύτερο μέρος, από το 14ο έως το 19ο βιβλίο, πραγματεύεται τις υλικές και φυσικές επιδράσεις (έδαφος, κλίμα κλπ) στα ήθη και τους θεσμούς της ανθρώπινης κοινωνίας. Τέλος, το τρίτο μέρος του έργου, από το 20ο μέχρι το 26ο βιβλίο, μελετά διαδοχικά την επίδραση των κοινωνικών παραγόντων, του εμπορίου, του νομίσματος κλπ., πάνω στα ήθη, τα έθιμα και τους νόμους. Πέραν αυτών υπάρχουν και τα τελευταία βιβλία, που αναφέρονται στη μελέτη της φεουδαλικής νομοθεσίας και περιέχουν σειρά ιστορικών εικόνων και παραδειγμάτων .

Θα θεωρούσα τον εαυτό μου ως ευτυχέστερο των θνητών, αν μπορούσα να συμβάλω στα να θεραπευτούν οι άνθρωποι από τις προλήψεις τους. Ονομάζω εδώ προλήψεις όχι αυτό που προκαλεί την άγνοια ορισμένων πραγμάτων, αλλά αυτό που προκαλεί την άγνοια του ίδιου του εαυτού μας
Το Πνεύμα των Νόμων, πρόλογος

Αρκετές από τις ιδέες που εμπεριέχονται στο πνεύμα των νόμων χρησιμοποιήθηκαν στη σύνταξη του γαλλικού συντάγματος, κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, κυρίως η θεωρία του διαχωρισμού των εξουσιών, ενώ και το αμερικανικό σύνταγμα δανείστηκε ιδέες από το έργο αυτό του Μοντεσκιέ.

Στο πνεύμα των νόμων ο Μοντεσκιέ θεωρεί ως το ιδανικό πολίτευμα όχι τη δημοκρατία, αλλά ένα αριστοκρατικό, αλλά πολύ φιλελεύθερο πολίτευμα. Πριν το κάνει αυτό όμως αναλύει εις βάθος όλους τους νόμους, τόσο εκείνης της εποχής, όσο και των προηγούμενων εποχών.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα De l'esprit des lois στο Wikimedia Commons