Τοποτηρητής

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο τοποτηρητής είναι όρος ο οποίος όριζε τον υποδιοικητή ή τον υπαρχηγό εντός του Βυζαντινού Στρατού.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο συγκεκριμένος όρος χρησιμοποιήθηκε υπό διάφορους τρόπους στην διάρκεια της ιστορίας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Στην διάρκεια του 9ου και 10ου αιώνα, ο τοποτηρητής ήταν υποδιοικητής των στρατιωτικών διοικητών των θεμάτων, των διοικητών των ταγμάτων και του Βυζαντινού Ναυτικού. Ο τοποτηρητής ηγείτο, συνήθως, του μισού της στρατιωτικής μονάδας της οποίας ο ανώτερός του ήταν διοικητής[1]. Λόγω των εμφυλίων πολέμων κατά την διάρκεια της περιόδου μεταξύ του 1070 και του 1080, καθώς και στην εισβολή μεγάλου τμήματος της Μικράς Ασίας από τους Σελτζούκους, ορισμένοι τοποτηρητές βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του πολέμου, ενώ οι ανώτεροί τους είχαν αναχωρήσει προκειμένου να πολεμήσουν στο πλευρό των διαφόρων παρατάξεων που μάχονταν για την κατάληψη του βυζαντινού θρόνου. Ως αποτέλεσμα, πρόσωπα όπως ο Θεόδωρος Γαβράς, ο οποίος κατείχε το αξίωμα του τοποτηρητή, βρέθηκαν απομονωμένοι και επιχείρησαν να υπερασπιστούν τις περιοχές τους με τα εναπομείναντα στρατεύματά τους[2].

Στις αρχές του 12ου αιώνα, οι τοποτηρητές αναφέρονται ως διοικητές μικρού μεγέθους περιοχών και φρουρίων, ενώ στα τέλη της περιόδου των Παλαιολόγων, ο όρος άρχισε να χρησιμοποιείται για τον ορισμό των εκπροσώπων του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ενώπιον των επισκοπών οι οποίες ευρίσκονταν εκτός των συνόρων της αυτοκρατορίας[1].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Kazhdan 1991, vol. 3, « Topoteretes », σελ. 2095.
  2. Cheynet 1984, σελ. 223.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]