Ιακαράνδη η μιμηλήφυλλος

Ιακαράνδη η μιμηλήφυλλος; (Jacaranda mimosifolia)
	; Άνθη και φύλλα της Ιακαράνδης της μιμηληφύλλου (Jacaranda mimosifolia).
Κατάσταση διατήρησης
	; Εκτεθειμένο (IUCN 2.3)
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Φυτά (Plantae);
Συνομοταξία:	Αγγειόσπερμα (Angiosperms);
Ομοταξία:	Ευδικοτυλήδονα (Eudicots);
Υφομοταξία:	Αστερίδες (Asterids);
Τάξη:	Λαμιώδη (Lamiales);
Οικογένεια:	Βιγνονιίδες (Bignoniaceae);
Γένος:	Ιακαράνδη (Jacaranda);
Είδος:	Ι. η μιμηλήφυλλος; (J. mimosifolia);
Διώνυμο
	Ιακαράνδη η μιμηλήφυλλος; (Jacaranda mimosifolia); David Don (D.Don)

Η Ιακαράνδη η μιμηλήφυλλος (Jacaranda mimosifolia) είναι υπο-τροπικό δέντρο το οποίο είναι εγγενές στην νότια-κεντρική Νότια Αμερική και το οποίο έχει ευρέως φυτευτεί και αλλού, λόγω των όμορφων και μακράς διαρκείας μωβ λουλουδιών του. Επίσης είναι γνωστή ως τζακαράντα (jacaranda), μπλε τζακαράντα (blue jacaranda) ή ως το δέντρο φτέρη (fern tree). Παλαιότερες πηγές, του δίδουν την συστηματική ονομασία Jacaranda acutifolia, αλλά στις μέρες μας συνήθως ταξινομείται ως Ιακαράνδη η μιμηλήφυλλος (Jacaranda mimosifolia). Στην επιστημονική χρήση, η ονομασία «Ιακαράνδη» («Jacaranda») αναφέρεται στο γένος Ιακαράνδης (Jacaranda), το οποίο έχει πολλά άλλα μέλη, αλλά στην κηπευτική και την καθημερινή χρήση, σχεδόν πάντα εννοείται η μπλε τζακαράντα.

Βιότοπος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μπλε τζακαράντα έχει καλλιεργηθεί σχεδόν σε όλα τα μέρη του κόσμου, όπου δεν υπάρχει κίνδυνος παγετού· τα αναπτυγμένα δέντρα μπορούν όμως να ανεχθούν βραχέα διαστήματα θερμοκρασιών κάτω από περίπου -7 °C (19 °F). Στις ΗΠΑ, 48 χιλιόμετρα (30 μίλια) ανατολικά του Λος Άντζελες, όπου οι θερμοκρασίες το χειμώνα μπορεί να πέσουν στους -12 °C (10 °F) για σύντομες περιόδους αρκετών ωρών, το ώριμο δέντρο, επιβιώνει με μικρή ή καμία ορατή ζημία.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, φύεται σε τμήματα του Όρεγκον, Καλιφόρνια, Νεβάδα, Αριζόνα, Τέξας και Φλόριντα, στη Μεσογειακή ακτή της Ισπανίας, στη νότια Πορτογαλία (πολύ αισθητά στην Λισαβόνα), νότια Ιταλία (Νάπολη και Κάλιαρι είναι αρκετά εύκολο να συναντήσετε όμορφα δείγματα). Κατά το 1829, εισήχθη στο Κέιπ Τάουν από τον Βαρόνο von Ludwig. Θεωρείται ως είδος εισβολέας σε περιοχές της Νότιας Αφρικής και του Κουίνσλαντ, Αυστραλίας, το οποίο είχε προβλήματα με τη Μπλε Τζακαράντα, που απέτρεπε την ανάπτυξη των ενδογενών ειδών. Η Λουσάκα, πρωτεύουσα της Ζάμπια και το Χαράρε, πρωτεύουσα της Ζιμπάμπουε, επίσης βλέπουν την ανάπτυξη πολλών Τζακαράντα.

Εμφάνιση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το δέντρο αναπτύσσεται σε ύψος από 5 έως 15 μ. (16 έως 49 ft). Ο φλοιός του είναι λεπτός και γκρι-καφέ χρώματος, ομαλός, όταν το δέντρο είναι νεαρό, αν και τελικά καταλήγει με λεπτά λέπια. Τα κλαδιά του είναι λεπτά και ελαφρώς ζιγκ-ζαγκ· με ένα ελαφρύ κοκκινωπό-καφέ χρώμα. Τα άνθη έχουν μήκος έως και 5 εκ. (2,0 in) και ομαδοποιούνται σε ανθήλες (panicles)^{[Σημ. 1]} των 30 εκ. (12 in). Εμφανίζονται την άνοιξη και ενωρίς το καλοκαίρι και διαρκούν μέχρι και δύο μήνες. Ακολουθούνται από ξυλώδεις σπορολοβούς, με διάμετρο περίπου 5 εκ. (2,0 in), τα οποία περιέχουν πολλούς επίπεδους, φτερωτούς σπόρους. Η Μπλε Τζακαράντα, καλλιεργείται ακόμη και σε περιοχές όπου σπανίως ανθίζει, προς χάριν των μεγάλων σύνθετων φύλλων της. Αυτά έχουν μήκος έως και 45 εκ. (18 in) και δις πτεροειδή (bipinnate)^{[Σημ. 2]} με φυλλάδια λίγο μακρύτερα από 1 εκ. (0,39 in). Υπάρχει ένα λευκό έντυπο, το οποίο διατίθεται από τα φυτώρια.

Η άφθονη ανθοφορία, θεωρείται μεγαλοπρεπής από αρκετούς και λίγο ακατάστατη από άλλους. Το ιδιόρρυθμες, σκληρές κάψουλες, οι οποίες έχουν πλάτος από 5,1 έως 7,6 εκ. (2 έως 3 in), συχνά συλλέγονται, καθαρίζονται και χρησιμοποιούνται για την διακόσμηση Χριστουγεννιάτικων δέντρων και αποξηραμένων συνθέσεων.

Ξυλεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ξυλεία έχει χρώμα ανοιχτό γκρι έως υπόλευκο, ίσιο, λείο, σχετικά μαλακό και το ελεύθερο-κόμβων. Στεγνώνει χωρίς δυσκολία και συχνά χρησιμοποιείται στη πράσινη ή υγρή του μορφή για τον τόρνο και την γλυπτική των μπολ.

Ταξινομική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταξινομική κατάσταση των μπλε τζακαράντα είναι αδιακανόνιστος. Η ITIS αφορά την παλαιότερη ονομασία, Jacaranda acutifolia, ως συνώνυμη για την J. mimosifolia. Ωστόσο, ορισμένοι σύγχρονοι ταξινομητές διατηρούν τη διάκριση μεταξύ αυτών των δύο ειδών, θεωρώντας τους ως γεωγραφικά διακριτούς: Η J. acutifolia είναι ενδημική στο Περού, ενώ η J. mimosifolia είναι εγγενής στη Βολιβία και την Αργεντινή. Αν πραγματοποιηθεί αυτή η διάκριση, οι καλλιεργημένες μορφές θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως J. mimosifolia, δεδομένου ότι πιστεύεται ότι προέρχονται από το απόθεμα της Αργεντινής. Άλλα συνώνυμα για τη Μπλε Τζακαράντα είναι η Jacaranda chelonia και η Jacaranda ovalifolia. Η Μπλε Τζακαράντα ανήκει στο τμήμα Monolobos του γένους Ιακαράνδη (Jacaranda).

Δημοφιλείς αναφορές κουλτούρας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Πρετόρια, η διοικητική πρωτεύουσα της Νότιας Αφρικής είναι ευρέως και ποιητικά γνωστή ως «Jacaranda City» («Πόλη της Τζακαράντα») ή στα Αφρικάανς «Jakarandastad», λόγω του μεγάλου αριθμού των δένδρων τα οποία όταν ανθίζουν την άνοιξη, μετατρέποντας την πόλη μπλε. Το όνομα «Jakarandastad», χρησιμοποιείται συχνά στα Αφρικανικά τραγούδια, όπως στο «Staan Op» με τον Kurt Darren.

Οι Τζακαράντες καλλιεργούνται ευρέως ως καλλωπιστικά δέντρα στην Αυστραλία. Το δημοφιλές Χριστουγεννιάτικο τραγούδι «Christmas Where The Gum Trees Grow», αναφέρεται στα δέντρα Τζακαράντα, όπως φαίνονται τα άνθη κατά το καλοκαίρι — όπως και το τραγούδι εξηγεί, «Όταν η άνθιση του δέντρου τζακαράντα είν' εδώ, τα Χριστούγεννα πλησιάζουν».^{[Σημ. 3]}^[2] Το Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ στο Μπρίσμπεϊν, είναι ιδιαίτερα γνωστό για τις διακοσμητικές τζακαράντες και ένα κοινό απόφθεγμα (maxim) μεταξύ των μαθητών, θεωρεί ότι η ανθοφορία των τζακαράντα, σηματοδοτούν την ώρα για σοβαρή μελέτη για τις εξετάσεις του τέλος του έτους.^[3]

Στην Αργεντινή, ο συγγραφέας Alejandro Dolina, στο βιβλίο του «Crónicas del Ángel Gris» ("Χρονικά του Γκρι Αγγέλου"), διηγείται το θρύλο ενός τεραστίου δέντρου τζακαράντα το οποίο φυτεύτηκε στην Plaza Flores (Πλατεία Ανθέων) στο Μπουένος Άιρες και το οποίο μπορούσε να σφυρίξει τραγούδια τανγκό σε πρώτη ζήτηση. Η María Elena Walsh αφιέρωσε στο δέντρο, το τραγούδι της «Canción del Jacarandá». Επίσης, το λαϊκό τραγούδι «Santafesino de veras» του Miguel Brascó, αναφέρει το άρωμα της jacarandá ως ένα βασικό χαρακτηριστικό των παράλιων της επαρχίας Santa Fe Province^{[Σημ. 4]} (μαζί με τις ιτιές που φυτρώνουν στα ποτάμια).

Ο Βρετανός τραγουδιστής και τραγουδοποιός Steve Tilston, εγκωμιάζει το όμορφο μπλε δέντρο που συνάντησε στην Αυστραλία, με το τραγούδι του «Jacaranda» (track 11 του άλμπουμ Ζιγκουράτ (Ziggurat), 2008).

Αντιμικροβιακά εκχυλίσματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το εκχύλισμα νερού από την Jacaranda mimosifolia δείχνει in vitro, υψηλότερη αντιμικροβιακή δράση εναντίον των Bacillus cereus και Escherichia coli απ' ό,τι το θειικό άλας της γενταμυκίνης.^[4] Το εκχύλισμα in vitro, δρα επίσης κατά του Staphylococcus aureus.^[4]

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φύλλα στο Χαϊντεραμπάντ (Ινδία).
Άνθη στο Χαϊντεραμπάντ (Ινδία).
Καρποί στο Χαϊντεραμπάντ (Ινδία).
Κορμός στο Χαϊντεραμπάντ (Ινδία).
Μάιος 2010, Martin County, Φλόριντα.

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Ανθήλη είναι μια πολύ-διακλαδισμένη ταξιανθία.^{[Παρ. Σημ. 1]}
↑ Πτεροειδές (ενός φύλλου πτεροειδούς), έχοντας φυλλάδια που υποδιαιρούνται περαιτέρω σε μια πτεροειδή διάταξη (βλέπε δύο σχετικές φωτογραφίες).
↑ Ο αρχικός Αγγλικός στίχος είναι:
«When the bloom of the jacaranda tree is here,
Christmas time is near».
↑ Βλέπε σχετική φωτογραφία (χάρτη).

Παραπομπές σημειώσεων

↑ Hickey, M.; King, C. (2001). The Cambridge Illustrated Glossary of Botanical Terms. Cambridge University Press. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ «Jacaranda mimosifolia information from NPGS/GRIN». www.ars-grin.gov. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2009. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2008.
↑ for full lyrics
↑ UQ Centenary 2010 - Jacaranda and Sandstone
↑ ^4,0 ^4,1 Rojas, Jhonj; Ochoa, Veronicaj; Ocampo, Saula; Muñoz, Johnf (17 February 2006). «Screening for antimicrobial activity of ten medicinal plants used in Colombian folkloric medicine: A possible alternative in the treatment of non-nosocomial infections». Complementary and Alternative Medicine 6: 2. doi:10.1186/1472-6882-6-2. http://www.biomedcentral.com/1472-6882/6/2/abstract. Ανακτήθηκε στις 2008-03-29.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

(Αγγλικά) Prado (1998). Jacaranda mimosifolia. 2006. IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006. www.iucnredlist.org. Ανακτήθηκε 11 May 2006. Listed as Vulnerable (VU B1+2ac v2.3)
(Αγγλικά) Missouri Botanical Garden

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Jacaranda mimosifolia (έκδοση 688487400) της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).

[3] Ανθήλη είναι μια πολύ-διακλαδισμένη ταξιανθία.^{[Παρ. Σημ. 1]}

[4] Πτεροειδές (ενός φύλλου πτεροειδούς), έχοντας φυλλάδια που υποδιαιρούνται περαιτέρω σε μια πτεροειδή διάταξη (βλέπε δύο σχετικές φωτογραφίες).

[5] Ο αρχικός Αγγλικός στίχος είναι:
«When the bloom of the jacaranda tree is here,
Christmas time is near».

[8] Βλέπε σχετική φωτογραφία (χάρτη).

[2] Hickey, M.; King, C. (2001). The Cambridge Illustrated Glossary of Botanical Terms. Cambridge University Press. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)

[1] «Jacaranda mimosifolia information from NPGS/GRIN». www.ars-grin.gov. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2009. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2008.

[6] r full lyrics

[7] UQ Centenary 2010 - Jacaranda and Sandstone

[biomed-9] 4,0 ^4,1 Rojas, Jhonj; Ochoa, Veronicaj; Ocampo, Saula; Muñoz, Johnf (17 February 2006). «Screening for antimicrobial activity of ten medicinal plants used in Colombian folkloric medicine: A possible alternative in the treatment of non-nosocomial infections». Complementary and Alternative Medicine 6: 2. doi:10.1186/1472-6882-6-2. http://www.biomedcentral.com/1472-6882/6/2/abstract. Ανακτήθηκε στις 2008-03-29.

[1]

[Σημ. 1]

[Σημ. 2]

[Σημ. 3]

[2]

[3]

[Σημ. 4]

[4]

[Παρ. Σημ. 1]