Ταγέτης ο στιλπνός

Ταγέτης ο στιλπνός; (Tagetes lucida)
	; Ταγέτης ο στιλπνός (Tagetes lucida), Βοτανικό Κήπο του Έρλανγκεν, Γερμανία.
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Φυτά (Plantae);
Συνομοταξία:	Αγγειόσπερμα (Angiosperms);
Ομοταξία:	Ευδικοτυλήδονα (Eudicots);
Υφομοταξία:	Αστερίδες (Asterids);
Τάξη:	Αστερώδη (Asterales);
Οικογένεια:	Αστερίδες (Asteraceae);
Γένος:	Ταγέτης (Tagetes);
Είδος:	Τ. ο στιλπνός (T. lucida);
Διώνυμο
	Ταγέτης ο στιλπνός; (Tagetes lucida); Antonio José Cavanilles (Cav.)
Συνώνυμα
	Tagetes anethina Sessé & Moc.; Tagetes florida Sweet; Tagetes gilletii De Wild.; Ταγέτης ο στιλπνός Tagetes lucida f. florida (Sweet) Voss; Tagetes pineda La Llave; Tagetes schiedeana Less; Tagetes seleri Rydb.;

Ο Ταγέτης ο στιλπνός (Tagetes lucida), είναι πολυετές (perennial)^{[Σημ. 1]} φυτό εγγενές στην Μεξικό και την Κεντρική Αμερική. Χρησιμοποιείται ως φαρμακευτικό φυτό και ως μαγειρικό βότανο. Τα φύλλα του έχουν μια γεύση σαν-εστραγκόν, με νότες από γλυκάνισο και έχει αναλάβει το εμπόριο φυτωρίων στη Βόρεια Αμερική ως ένα υποκατάστατο του εστραγκόν. Κοινές ονομασίες περιλαμβάνουν γλυκομύριστος κατιφές (sweetscented marigold),^[3] Μεξικανικός κατιφές (Mexican marigold), Μεξικανικό εστραγκόν (Mexican tarragon), Ισπανικό εστραγκόν (Spanish tarragon) και εστραγκόν του Τέξας (Texas tarragon).

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ταγέτης ο στιλπνός (Tagetes lucida) αναπτύσσεται σε ύψος 46-76 εκ. (18-30 ίντσες). Ανάλογα με φυλή, το φυτό μπορεί να είναι σχετικά όρθιο, ενώ άλλες μορφές εμφανίζονται θαμνώδεις με πολλά μη-διακλαδούμενα στελέχη. Τα φύλλα είναι γραμμικά προς επιμήκη, μήκους περίπου 7,6 εκ. (3 ίντσες) και γυαλιστερά μέτρια πράσινα, ούτε μπλε-πράσινα, όπως στο Γαλλικό εστραγκόν (Artemisia dracunculus ποικ. sativa). Κατά τα τέλη του καλοκαιριού, φέρει συστάδες από μικρές χρυσοκίτρινες ανθικές κεφαλές στις άκρες των βλαστών. Οι κεφαλές των ανθέων έχουν μήκοςπερίπου 1,3 εκ. (0,5 ίντσες) και έχουν 3-5 χρυσοκίτρινα ακτινωτά ανθύλλια (ray florets).^{[Σημ. 2]}^[4] Τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα (έχουν και αρσενικά και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από τα έντομα.^[5]

Χρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα φρέσκα ή αποξηραμένα φύλλα χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο του εστραγκόν, για τον αρωματισμό σουπών, σαλτσών κλπ.

Ένα ευχάριστο γλυκάνισο-αρωματικό τσάι παρασκευάζεται χρησιμοποιώντας τα αποξηραμένα φύλλα και τις κεφαλές ανθέων. Αυτό κατά κύριο λόγο χρησιμοποιείται φαρμακευτικά στο Μεξικό και την Κεντρική Αμερική.^[6]

Μια κίτρινη χρωστική ουσία μπορεί να ληφθεί από τα άνθη.

Το αποξηραμένο φυτό καίγεται ως θυμίαμα και για την απόκρουση των εντόμων.^[5]

Ο Ταγέτης ο στιλπνός (Tagetes lucida) χρησιμοποιείτο από τους Αζτέκους σε ένα τελετουργικό θυμιάματος γνωστό ως Yauhtli.^[7] Οι Αζτέκοι φέρεται να χρησιμοποιούσαν τον Ταγέτη τον στιλπνό (Tagetes lucida), ως ένα από τα συστατικά σε μια φαρμακευτική σκόνη, ο οποίος εμφυσάτο στα πρόσωπα αυτών που θα γίνονταν θύματα ανθρωποθυσιών και η οποία μπορεί να κατείχε αποναρκωτικές ή αγχολυτικές ιδιότητες. Το φυτό είχε συνδεθεί με τον θεό της βροχής Τλάλοκ.^[8]

Το φυτό χρησιμοποιείται επίσης από τους Huichol, αναμεμειγμένο με τη Nicotiana rustica (ένα ισχυρό άγριο καπνό), για τα ισχυριζόμενα ψυχότροπα και ενθεογόνα αποτελέσματα.^[9]^[10]

Σε μία μελέτη, εκχυλίσματα Μεθανόλης από το άνθος αναστέλει την ανάπτυξη των καλλιεργειών Staphylococcus aureus, E. coli και Candida albicans. Η επίδραση αυτή ενισχύθηκε με την έκθεση στο υπεριώδες φως. Οι ρίζες, οι μίσχοι και τα φύλλα, επίσης, είχαν το ίδιο αποτέλεσμα όταν ακτινοβολήθηκαν με το υπεριώδες φως.^[11]

Φυτοχημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το φυτό περιέχει τις παρακάτω ουσίες:

Ανηθόλη (Anethole)^[12]
Chavicol^[13]
Κουμαρίνη (Coumarin)^[9]
Εστραγόλη (Estragole)^[12]
Isorhamnetin^[14]
Μεθυλένιο (Methyleugenol)^[12]
Κουερσετίνη (Quercitin)^[9]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ταγέτης ο στιλπνός (Tagetes lucida), Μάουι.
Ταγέτης ο στιλπνός (Tagetes lucida), Μάουι.
Ταγέτης ο στιλπνός (Tagetes lucida), στο Βοτανικό Κήπο του Μάρμπουργκ.

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Πολυετές φυτό (perennial plant) ή απλά πολυετές (perennial) (από το Λατινικό per, που σημαίνει "μέσα" και annus, που σημαίνει "χρόνος"), είναι ένα φυτό που ζει για περισσότερο από δύο χρόνια.^{[Παρ. Σημ. 1]}
↑ Ένα "ακτινωτό ανθύλλιο" (ray floret), είναι ένα 3-αιχμών (3-λοβών), σχήματος ιμάντα, μεμονωμένο άνθος στην κεφαλή ορισμένων μελών της οικογένειας των Αστερίδων (Asteraceae). Ορισμένες φορές ένα ακτινωτό ανθύλλιο έχει 2 άκρες (ή 2-λοβούς). Το πέταλο του ακτινωτού ανθυλλίου μπορεί να έχει 2 μικροσκοπικά δόντια απέναντι από τον ιμάντα, ή τη γλώσσα των 3 λοβών, υποδεικνύοντας την εξέλιξη από τη σύντηξη από μια αρχική στεφάνη 5 μερών. Κάποιες φορές, η διάταξη 3:2 αντιστρέφεται, με 2 άκρες στην γλώσσα, και 0 ή 3 μικροσκοπικά δόντια απέναντι από την γλώσσα.Ορισμένες φορές τα ακτινωτά ανθύλλια μπορεί να είναι ελαφρώς εκτός της ακτινωτής συμμετρίας, ή ασθενώς διμερώς συμμετρικά, όπως στην περίπτωση των desert pincushions (Chaenactis fremontii).^{[Παρ. Σημ. 2]}^{[Παρ. Σημ. 3]}

Παραπομπές σημειώσεων

↑ The Garden Helper. The Difference Between Annual Plants and Perennial Plants in the Garden. Retrieved on 2008-06-22.
↑ Sia Morhardt, Emil Morhardt, California Desert Flowers, University of California Press, pp. 29–32
↑ Pam MacKay, Mojave Desert Wildflowers, illustration p. 35

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ «Taxon: Tagetes lucida Cav». Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 31 Μαΐου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2011.
↑ The Plant List, Tagetes lucida Cav.
↑ Πρότυπο:PLANTS
↑ Christman, Steve (27 Φεβρουαρίου 2004). «#614 Tagetes lucida». Floridata.
↑ ^5,0 ^5,1 «Tagetes lucida - Cav». Plants For A Future. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2016.
↑ Laferrière, Joseph E., Charles W. Weber and Edwin A. Kohlhepp. 1991b. Mineral contributions from some traditional Mexican teas. Plant Foods for Human Nutrition 41:277-282.
↑ «Tagetes lucida - Marigolds- Americas to Argentina». Entheology. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2008.
↑ Michel Graulich, Le Sacrifice humain chez les Aztèques Paris, Fayard, 2005
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 Okun, Ronald (1977). Pharmacology & Toxicology Annual Review. Annual Reviews, Incorporated. σελίδες 656. ISBN 978-0-8243-0417-1.
↑ Schultes, Richard Evans· Siri von Reis (1995). Ethnobotany: evolution of a discipline. Timber Press. σελίδες 382. ISBN 978-0-931146-28-2.
↑ Nader, Laura (1996). Naked Science: Anthropological Inquiry Into Boundaries, Power, and Knowledge. Routledge. σελ. 61. ISBN 978-0-415-91465-9.
↑ ^12,0 ^12,1 ^12,2 Bicchi, Carlo (1998-12-04). «Constituents of Tagetes lucida Cav. ssp. lucida Essential Oil». Flavour and Fragrance Journal (John Wiley & Sons, Ltd.) 12 (1): 47–52. doi:10.1002/(SICI)1099-1026(199701)12:1<47::AID-FFJ610>3.0.CO;2-7.
↑ Cicció JF (December 2004). «A source of almost pure methyl chavicol: volatile oil from the aerial parts of Tagetes lucida (Asteraceae) cultivated in Costa Rica». Rev. Biol. Trop. 52 (4): 853–7. PMID 17354394.
↑ Bohm, Bruce A.· Tod F. Stuessy (2007). Flavonoids of the sunflower family (Asteraceae). Springer. σελ. 597. ISBN 978-3-211-83479-4.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Tagetes lucida (έκδοση 706924988) της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).

[4] Πολυετές φυτό (perennial plant) ή απλά πολυετές (perennial) (από το Λατινικό per, που σημαίνει "μέσα" και annus, που σημαίνει "χρόνος"), είναι ένα φυτό που ζει για περισσότερο από δύο χρόνια.^{[Παρ. Σημ. 1]}

[8] Ένα "ακτινωτό ανθύλλιο" (ray floret), είναι ένα 3-αιχμών (3-λοβών), σχήματος ιμάντα, μεμονωμένο άνθος στην κεφαλή ορισμένων μελών της οικογένειας των Αστερίδων (Asteraceae). Ορισμένες φορές ένα ακτινωτό ανθύλλιο έχει 2 άκρες (ή 2-λοβούς). Το πέταλο του ακτινωτού ανθυλλίου μπορεί να έχει 2 μικροσκοπικά δόντια απέναντι από τον ιμάντα, ή τη γλώσσα των 3 λοβών, υποδεικνύοντας την εξέλιξη από τη σύντηξη από μια αρχική στεφάνη 5 μερών. Κάποιες φορές, η διάταξη 3:2 αντιστρέφεται, με 2 άκρες στην γλώσσα, και 0 ή 3 μικροσκοπικά δόντια απέναντι από την γλώσσα.Ορισμένες φορές τα ακτινωτά ανθύλλια μπορεί να είναι ελαφρώς εκτός της ακτινωτής συμμετρίας, ή ασθενώς διμερώς συμμετρικά, όπως στην περίπτωση των desert pincushions (Chaenactis fremontii).^{[Παρ. Σημ. 2]}^{[Παρ. Σημ. 3]}

[3] The Garden Helper. The Difference Between Annual Plants and Perennial Plants in the Garden. Retrieved on 2008-06-22.

[6] Sia Morhardt, Emil Morhardt, California Desert Flowers, University of California Press, pp. 29–32

[7] Pam MacKay, Mojave Desert Wildflowers, illustration p. 35

[GRIN-1] «Taxon: Tagetes lucida Cav». Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 31 Μαΐου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2011.

[2] The Plant List, Tagetes lucida Cav.

[5] Πρότυπο:PLANTS

[9] Christman, Steve (27 Φεβρουαρίου 2004). «#614 Tagetes lucida». Floridata.

[PFAF-10] 5,0 ^5,1 «Tagetes lucida - Cav». Plants For A Future. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2016.

[11] Laferrière, Joseph E., Charles W. Weber and Edwin A. Kohlhepp. 1991b. Mineral contributions from some traditional Mexican teas. Plant Foods for Human Nutrition 41:277-282.

[12] «Tagetes lucida - Marigolds- Americas to Argentina». Entheology. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2008.

[13] Michel Graulich, Le Sacrifice humain chez les Aztèques Paris, Fayard, 2005

[Okun-14] 9,0 ^9,1 ^9,2 Okun, Ronald (1977). Pharmacology & Toxicology Annual Review. Annual Reviews, Incorporated. σελίδες 656. ISBN 978-0-8243-0417-1.

[15] Schultes, Richard Evans· Siri von Reis (1995). Ethnobotany: evolution of a discipline. Timber Press. σελίδες 382. ISBN 978-0-931146-28-2.

[16] Nader, Laura (1996). Naked Science: Anthropological Inquiry Into Boundaries, Power, and Knowledge. Routledge. σελ. 61. ISBN 978-0-415-91465-9.

[Bicchi-17] 12,0 ^12,1 ^12,2 Bicchi, Carlo (1998-12-04). «Constituents of Tagetes lucida Cav. ssp. lucida Essential Oil». Flavour and Fragrance Journal (John Wiley & Sons, Ltd.) 12 (1): 47–52. doi:10.1002/(SICI)1099-1026(199701)12:1<47::AID-FFJ610>3.0.CO;2-7.

[18] Cicció JF (December 2004). «A source of almost pure methyl chavicol: volatile oil from the aerial parts of Tagetes lucida (Asteraceae) cultivated in Costa Rica». Rev. Biol. Trop. 52 (4): 853–7. PMID 17354394.

[19] Bohm, Bruce A.· Tod F. Stuessy (2007). Flavonoids of the sunflower family (Asteraceae). Springer. σελ. 597. ISBN 978-3-211-83479-4.

[1]

[2]

[Σημ. 1]

[3]

[Σημ. 2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[Παρ. Σημ. 1]

[Παρ. Σημ. 2]

[Παρ. Σημ. 3]