Τάνος (ποταμός)
Συντεταγμένες: 37°25′31″N 22°44′49″E / 37.425339°N 22.746987°E
| Τάνος | |
|---|---|
 Ο ποταμός στο ύψος των Κάτω Δολιανών | |
| Πηγές | Πάρνωνας (θέση Μεγάλη Τούρλα) |
| Εκβολές | Θυρεατικός κόλπος |
| Ελλάδα | Ελλάδα |
| wikidata () | |
Ο ποταμός Τάνος είναι ποταμός που πηγάζει από το όρος Πάρνωνας. Διασχίζει αρκετά χωριά της Αρκαδίας, μεταξύ των οποίων το Άστρος Κυνουρίας και εκβάλλει βόρεια από το Παράλιο Άστρος στον Θυρεατικό κόλπο, ο οποίος αποτελεί κομμάτι του ευρύτερου Αργολικού κόλπου.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ποταμός Τάνος αναφέρεται για πρώτη φορά από την τραγωδία του Ευριπίδη, Ηλέκτρα. Εκεί μας δίνει την πρώτη γραπτή μαρτυρία για τον ποταμό του οποίου η κοίτη διασχίζει 65 χιλιόμετρα μέσα στον ορεινό όγκο της Βόρειας Κυνουρίας. Στην αρχαία τραγωδία, χωρίς να αποκαλύψει το πραγματικό του όνομα, ο Ορέστης αναγγέλλει στην Ηλέκτρα πως ο αδερφός της, δηλαδή ο ίδιος, ζει. Χαρούμενη αυτή στέλνει τον άντρα της στον γέροντα παιδαγωγό που τον μεγάλωσε κοντά στον ποταμό Ταναό,[α] ο οποίος αποτελεί σύνορο μεταξύ Άργους και Σπάρτης.[1]
Με το ίδιο όνομα θα σημειώσει έξι αιώνες αργότερα και ο Παυσανίας τον ποταμό ο οποίος κατεβαίνει από τον Πάρνωνα και διαμέσου της γης των Αργείων χύνεται στον Θυρεάτη κόλπο.[2] Με το όνομα των πρώτων ελληνικών φύλων, των Δαναών, που περιέχει την Ινδοευρωπαϊκή ρίζα Danu (υγρασία, νερό, ποταμός) σχετίζεται το όνομα του ποταμού.
Παλαιότερα ήταν πιθανό να ονομαζόταν και «Γαράτης».[3][β]
Ο ποταμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα αρχαία χρόνια ο Τάνος κατέβαζε ορμητικά τα νερά του από τη δασοσκεπασμένη περιοχή της μεγάλης ορεινής διαδρομής του. Στα νεότερα όμως χρόνια, με την καταστροφή των δασών, λιγόστεψαν τα νερά του και έγινε χείμαρρος, ο οποίος το καλοκαίρι είναι εντελώς ξερός, ενώ τον χειμώνα γίνεται απειλητικός προκαλώντας, κάποιες φορές, καταστροφές.[4] Από τις πλημμύρες στις 9 Νοεμβρίου του 1911 παρασύρθηκε η γέφυρα των Κάτω Δολιανών, ενώ στις 4 Δεκεμβρίου του 1921 τα πολλά νερά του κατέστρεψαν αρκετά σπίτια του Παραλίου Άστρους αλλά και τον Δεκέμβριο του 1967 καταστράφηκαν σπίτια, δρόμοι και δέντρα.
Ο πρώτος που προσδιόρισε με τοπογραφική σαφήνεια την ταυτότητα του ποταμού ήταν ο Γάλλος γεωγράφος Μπομπλάζ, όταν πέρασε από την Κυνουρία το 1829. Αυτός επιβεβαίωσε τη μαρτυρία του Λήκ, πως σε παλιότερα χρόνια ο Τάνος σχημάτιζε Δέλτα στο Θυρεατικό κάμπο και έχυνε στη θάλασσα τα νερά του νότια στη θέση Πόρτες αλλά και εκεί που εκβάλει σήμερα κοντά στο Παλιόχανο.
Οι πρώτες πηγές του ποταμού είναι στα πρόβουνα της βόρειας πλευράς του Πάρνωνα (Μαλεβού), σε ύψος 880 μέτρων. Προχωρά βορειοδυτικά, όπου θα συγκεντρώσει όλα τα νερά της περιοχής του Αγίου Πέτρου και θα ονομαστεί Αγιοπετρίτικο ποτάμι, ενώ στην περιοχή της Ωριάς θα μετονομαστεί σε Ραγκαβά. Δύο μεγάλα ρέματα που κατεβαίνουν από τα Καστριτοχώρια, του Σημάδη και του Σεούλου, θα δυναμώσουν τη ροή του κατά τους χειμερινούς μήνες. Όταν φτάσει στην Περδικόβρυση αφήνει στα δεξιά του το μοναστήρι του Προδρόμου και εμπλουτίζεται με νερά από τους χείμαρρους που κατεβαίνουν από τις δύο όχθες. Στην περιοχή του Στόλου θα σμίξουν τα νερά τους στην κοίτη του, ο Ξεριάς που ξεκινάει από την περιοχή του Παρθενίου, ο χείμαρρος της Γαλτενάς (Αετοχώρι) κι εκείνος του Στόλου. Εδώ θα εγκαταλείψει την ορεινή του διαδρομή και θα μπει στην πεδινή περιοχή των Κάτω Δολιανών, όπου η κοίτη του πλαταίνει, ακολουθεί ανατολική κατεύθυνση και εκβάλλει βόρεια από το Παράλιο Άστρος στον Θυρεατικό κόλπο.
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Πήγαινε ευθύς στου αγαπημένου μου πατρός τον γέρο παιδοτρόφο, στον ποταμό Ταναό που είναι Σπάρτης και Άργους σύνορο, κοπάδια βόσκει από τη χώρα εξόριστος»
- ↑ «Για τον παλιό Γαράτη «ποτάμι στην Αρκαδία» ο R. δίνει το σύγχρονο όνομα Ποτάμι τῶν Δουλιανῶν μεταξύ Τεγέας και Θυρέας. Αυτό ανήκει στην περιοχή Δολιανά.»
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Τάναος ή Τάνος ποταμός». Το Άστρος της θαλάσσης. 7 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ «Pausanias, Description of Greece, Corinth a, chapter 38, section 7». Perseus Digital Library (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ «Max Vasmer, Die Slaven in Griechenland - 3.19». Книги за Македония (στα Αρμενικά). Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ «ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΑΝΟΣ». RIVER TREKKING. 24 Μαρτίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2020.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πέτρος Σαραντάκης, Αρκαδία, οι τόποι και οι δρόμοι του Νερού, εκδόσεις Οιάτης, Αθήνα 1993, ISBN 960-91420-1-X.