Στροφή (ποιητική συλλογή)

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Στροφή
Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης (1931).
ΣυγγραφέαςΓιώργος Σεφέρης
Ημερομηνία δημοσίευσηςΜαΐου 1931
ΜορφήΠοιητική συλλογή
δεδομένα (π • σ • ε )

Στροφή είναι η πρώτη ποιητική συλλογή του Έλληνα ποιητή Γιώργου Σεφέρη η οποία εκδόθηκε το 1931. Ο αντίκτυπος της συλλογής ήταν μια πραγματική στροφή για την νεοελληνική ποίηση.

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Στροφή είναι η πρώτη ποιητική συλλογή με την οποία εμφανίστηκε στη λογοτεχνία ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης. Τυπώθηκε και εκδόθηκε τον Μάιο του 1931 και είχε έκταση 41 σελίδες. Τυπώθηκε με έξοδα του ποιητή σε διακόσια αντίτυπα αριθμημένα στο «Τυπογραφείον της Εστίας»[1], από τα οποία πενήντα εκτός εμπορίου προορισμένα για τους κριτικούς[2] και αποτελείται από δεκατέσσερα ποιήματα, που είναι γραμμένα μεταξύ 1924 και 1931. Η συλλογή δημοσιεύθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με το διορισμό του Σεφέρη στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στο Λονδίνο.

Ο Γιώργος Αποστολίδης, δικηγόρος θυμάται έναν διάλογο που είχε με τον ποιητή ένα βράδυ του 1931: «Φίλοι που τους τα έδειξα [ενν. τα ποιήματα της συλλογής Στροφή] βρήκαν πως δεν έχουν κανένα νόημα. Άλλοι μου είπαν να προσέξω μήπως αυτό βλάψει την καριέρα μου στο Υπουργείο. Και όταν τους αποκρίθηκα πως είμαι αποφασισμένος να τα τυπώσω, μου είπαν πως θα 'ταν φρόνιμο να τα βγάλω ανωνύμως ή τουλάχιστον με ένα ψευδώνυμο αρκετά παραπλανητικό, ώστε αν γίνει σκάνδαλο, να μπορέσω να κρυφτώ πίσω του». [3] Τα πενήντα εκτός εμπορίου τα διένειμε σε συγγενείς και φίλους. Η αδελφή του ποιητή Ιωάννα Τσάτσου σημειώνει: «Ήταν μεγάλη στιγμή μου όταν το '31 τυπώθηκε αυτό το πρώτο του βιβλίο, η Στροφή. Ήρθε στην οδό Σπευσίππου κρατώντας δύο αντίτυπα. Κάθισε πλάι μου: "Αυτό είναι ο αριθμός 1 για μένα, τούτο ο αριθμός δύο για σένα. Δε σου γράφω τίποτα. Τί να τα κάνεις τα λόγια; δεν έχουν τέλος τα όσα έχουμε στην καρδιά"». [4]

Περιεχόμενα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πρώτη έκδοση είναι χωρισμένη σε τρία τμήματα: το πρώτο «Τα κοχύλια», περιλαμβάνει οχτώ ποιήματα και το τρίτο, τα «Σύννεφα», έξι. Το δεύτερο είναι το εκτενέστερο ποίημα «Ερωτικός λόγος».

Ο τίτλος της ποιητικής συλλογής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αμφίσημος χαρακτηρίζεται ο τίτλος της ποιητικής συλλογής, θέλoντας να δηλώσει μια νέα ιδιωτική κατευθύνση του ποιητή, αλλά και έναν καινούργιο προσανατολισμό της νεοελληνικής ποίησης.[5]

Η υποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αδελφή του ποιητή Ιωάννα Τσάτσου θυμάται: «Για τη Στροφή γράφτηκε ένα σχόλιο στο Έθνος, σχεδόν ειρωνικό, απ' ό,τι θυμάμαι. Την ανάφερε και ο Αρίστος Καμπάνης στην Εργασία μαζί με άλλες ποιητικές συλλογές. Όμως ο Κατσίμπαλης, αυτός ο μοναδικός φίλος, σωστός κράχτης του Γιώργου, θαύμαζε και επαινούσε όπου βρισκόταν τον νέον ποιητή. […] Θυμάμαι ακόμα τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου ν' ανεβαίνει τις σκάλες του σπιτιού μας απαγγέλοντας: "τα μυστικά της θάλασσας ξεχνιούνται στ' ακρογιάλια." Και να προθέτει: "ο πιο ωραίος ελληνικός στίχος"». [6] Οι κριτικοί της εποχής (Κλέων Παράσχος,[7] Ναπολέων Λαπαθιώτης, Άλκης Θρύλος, Βάσος Βαρίκας,[8] Γιώργος Κοτζιούλας) συνάντησαν δυσκολίες στην κατανόηση ορισμένων ποιημάτων της συλλογής και γι' αυτό τα χαρακτήρισαν ακατανόητα, ασυνάρτητα, παράδοξα ή ακόμα και εξωφρενικά.[9]

Υπήρξαν όμως παράλληλα και άλλοι που την υποδέχθηκαν θετικά: οι Αρίστος Καμπάνης, Κωνσταντίνος Δημαράς, Γιώργος Θεοτοκάς και Βασίλης Φωτιάδης πρόβαλαν την πρωτοτυπία της και τη σχέση της με την «καθαρή ποίηση» και τους γάλλους συμβολιστές. Η ανοχή της μερίδας αυτής απέναντι στις επιρροές (μιλούν για «συγγένειες», «έμπνευση», «απήχηση») δεν είναι άσχετη με τις προσδοκίες τους για «ποιητική αλλαγή».[10] Ο Κωστής Παλαμάς[11] επισήμανε την σκοτεινότητα και αινιγματικότητα των ποιημάτων και ζήτησε τη βοήθεια του ποιητή «για την αποκρυπτογράφηση του ποιητικού νοήματος». Πάντως την αναγνώριζε και ως στροφή στη νεότερη ποίηση. Η ποιητική όμως αλλαγή που οραματιζόταν οι δύο ποιητές, ο Σεφέρης και ο Παλαμάς, δεν γίνονταν με τον ίδιο τρόπο και προς τις ίδιες αισθητικές αξιώσεις.[12][13]

Καίριας σημασίας ήταν η συμβολή του Γιώργου Κατσίμπαλη που θεωρεί τη συλλογή «βιβλίο τάσης και κατεύθυνσης» και οργανώνει προσπάθεια με σκοπό να επιβάλλει «το βιβλιαράκι αυτό με κάθε τρόπο και θυσία» ώστε να απασχολήσει τη «βαθυστόχαστη νεοελληνική κριτική».[14] Η έκδοση της Στροφής προκάλεσε την έκδοση μελέτης από τον Αντρέα Καραντώνη, με τίτλο Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης, εφτά μήνες μετά την έκδοση της ποιητικής συλλόγής.[15][16] Στην έκδοση αυτής της μελέτης ενεργό ρόλο είχε ο Κατσίμπαλης.[17] Αλληλογραφώντας ο Γιώργος Σεφέρης με τον Θεοτοκά σε σχετική ερώτηση του πρώτου, τον πληροφορεί πως πουλήθηκαν είκοσι αντίτυπα. Συνολικά όμως πουλήθηκαν ενενήντα αντίτυπα, πριν τα αποσύρει από την κυκλοφορία στις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου, επειδή ετοίμαζε την πρώτη συγκεντρωτική έκδοση των Ποιημάτων του.[18]

Παρατηρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα σημαντικότερα στοιχεία των ποιημάτων της συλλογής αυτής είναι η αινιγματικότητα, η λακωνικότητα, η αποφυγή κοινοτοπιών και πλατιασμών, αποδεικνύοντας την τεχνική κατάρτιση του ποιητή και που εξασφαλίζουν την υποβλητικότητα των ποιημάτων του[19]. Το «κρυπτογραφικό» που επισημαίνεται στην ποίηση του Σεφέρη από τον Παλαμά αλλά και τους άλλους κριτικούς ίσως να μην είναι άσχετο με τη θητεία και τις προσλαμβάνουσές του από Κρυπτογραφική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών, αφού μάλιστα του είχαν αναθέσει και την επιμέλεια της έκδοσης ενός λεξικού κρυπτογραφίας.[17]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Κατσίμπαλης (1989), σελ. 411.
  2. ↑ Μπήτον (2003), σελ. 158.
  3. ↑ Αποστολίδης (1989), σελ. 16.
  4. ↑ Τσάτσου (1973), σελ. 289.
  5. ↑ Δασκαλόπουλος (1988), σελ. 246.
  6. ↑ Τσάτσου (1973), σελ. 290.
  7. ↑ Νέα Εστία, τομ. 92, τχ. 1087, (15 Οκτωβρίου 1972), σσ. 1555-1558[νεκρός σύνδεσμος].
  8. ↑ Νέα Εστία, τομ. 92, τχ. 1087, (15 Οκτωβρίου 1972), σσ. 1564-1565[νεκρός σύνδεσμος].
  9. ↑ Δρακόπουλος (2002), σελ. 29-30.
  10. ↑ Δρακόπουλος (2002), σελ. 31-36.
  11. ↑ Παλαμάς (1931).
  12. ↑ Δρακόπουλος (2002), σελ. 41.
  13. ↑ Μπήτον (2003), σελ. 160-161.
  14. ↑ Δρακόπουλος (2002), σελ. 59.
  15. ↑ Δρακόπουλος (2002), σελ. 43.
  16. ↑ Τσάτσου (1973), σελ. 290.
  17. ↑ 17,0 17,1 Μπήτον (2003), σελ. 161.
  18. ↑ Μπήτον (2003), σελ. 159.
  19. ↑ Δρακόπουλος (2002), σελ. 36.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Αποστολίδης, Γ. Α. (1989). «Τον καιρό της Στροφής». Για τον Σεφέρη. Τιμητικό αφιέρωμα στα τριάντα χρόνια της Στροφής (3η έκδοση). Αθήνα: Νεφέλη. σελίδες 15–17. 
  • Αργυρίου, Αλέξανδρος (2002). Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918-1940). Τόμος Α΄. Αθήνα: Καστανιώτης. σελίδες 271–275. 
  • Δασκαλόπουλος, Δημήτρης (1988). «Σεφέρης Γιώργος». Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια. Τόμος 9Α. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. σελίδες 246–247. 
  • Δρακόπουλος, Αντώνης (2002). Ο Σεφέρης και η κριτική. Η υποδοχή του σεφερικού έργου (1931-1971). Αθήνα: Πλέθρον. σελίδες 15–63. 
  • Κατσίμπαλης, Γ.Κ. (1989). «Βιβλιογραφία Γιώργου Σεφέρη». Για τον Σεφέρη. Τιμητικό αφιέρωμα στα τριάντα χρόνια της Στροφής (3η έκδοση). Αθήνα: Νεφέλη. σελίδες 411–467. 
  • Μπήτον, Ρόντρικ (2003). Γιώργος Σεφέρης. Περιμένοντας τον άγγελο. Μτφρ. Δασκαλόπουλος, Δημήτρης. Αθήνα: Ωκεανίδα. 
  • Παλαμάς, Κωστής (15 Σεπτεμβρίου 1931). «Η Στροφή (ένα γράμμα)». Νέα Εστία (114): 996-997. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-12-07. https://web.archive.org/web/20211207084855/http://www.ekebi.gr/magazines/ShowImage.asp?file=54066&code=5702. Ανακτήθηκε στις 2013-10-25. 
  • Πολίτης, Λίνος (1989). «Ο δεκαπεντασύλλαβος του "Ερωτικού λόγου"». Για τον Σεφέρη. Τιμητικό αφιέρωμα στα τριάντα χρόνια της Στροφής (3η έκδοση). Αθήνα: Νεφέλη. σελίδες 195–203. 
  • Σινόπουλος, Τάκης (1989). «Στροφή, 1931-1961: Συλλογισμοί πάνω στην ποιητική αρετή». Για τον Σεφέρη. Τιμητικό αφιέρωμα στα τριάντα χρόνια της Στροφής (3η έκδοση). Αθήνα: Νεφέλη. σελίδες 157–194. 
  • Τσάτσου, Ιωάννα (1973). Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Στροφή_(ποιητική_συλλογή)&oldid=10398519"