Σπαρτιά Αχαΐας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°58′50″N 21°47′30″E / 37.98056°N 21.79167°E / 37.98056; 21.79167

Σπαρτιά
Σπαρτιά is located in Greece
Σπαρτιά
Σπαρτιά
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΔυτικής Ελλάδας
ΔήμοςΕρυμάνθου
Δημοτική ΕνότηταΤριταίας
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοποννήσου
ΝομόςΑχαΐας
Υψόμετρο723
Πληθυσμός50 (2011)
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΓρεβενά, Γρεβενό
Η Σπαρτιά Αχαΐας.

Η Σπαρτιά είναι μικρό χωριό της Αχαΐας. Ανήκει από το 2010 στο Δήμο Ερυμάνθου[1]. Βρίσκεται στις παρυφές του Ερύμανθου. Στην ομώνυμη τοπική κοινότητα υπάγεται και ο οικισμός του Κυπαρισσίου[2].

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βυζαντινές πηγές του 1395 αναφέρουν ότι υπήρχε στην περιοχή ο "κουλάς του Γρεβενού" ενώ αναφέρεται ότι το λεγόμενο "κάστρο του Γρεβενού" καταλήφθηκε την περίοδο 1460-1463 από τους Οθωμανούς. Δεν είναι όμως σίγουρο, αν αυτές οι αναφορές αναφέρονται και στο ομώνυμο χωριό[3]. Κατά μία άποψη, ιδρύθηκε το χωριό με το όνομα Γρεβενό από "Ασπροποταμίτες που κατέβηκαν στην Αχαΐα μετά την εξέγερση των Βλάχων της Καλαμπάκας εναντίον των Τούρκων το 1611"[4]. Στην περιοχή του χωριού υπήρχε μέχρι το 1835 η σήμερα διαλυμένη μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, της οποίας η ύπαρξη μαρτυρείται τουλάχιστον από το 1638 της οποίας εκποιήθηκε η περιουσία με σχετική απόφαση το 1837[5].

Στα 1700 αναφέρεται και στη βενετική απογραφή Grimani ως Grevano και έχει πληθυσμό 12 οικογένειες (47 κάτοικοι)[3]. Ο οικισμός απείχε δυόμισι ώρες δρόμο στα 1885 από την Προστοβίτσα, την τότε έδρα του Δήμου Τριταίας[6]. Στα 1903 ο Χρήστος Κορύλλος αναφέρει ότι το χωριό απείχε τέσσερις ώρες δρόμο από την Προστοβίτσα και ότι είχε σχολείο (γραμματείο)[7].

Διοικητική εξέλιξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την 20/04/1835 προσαρτάται το Γρεβενό στον τότε Δήμο Ερυμανθίας[1]. Με το ΦΕΚ 5Α της 08/03/1841 αποσπάται από το Δήμο Ερυμανθίας και προσαρτάται στον τότε Δήμο Τριταίας[1]. Με το ΦΕΚ 256Α της 28/08/1912 αποσπάται από το Δήμο Τριταίας, μετονομάζεται σε Γρεβενά, και ορίζεται έδρα της κοινότητας Γρεβενών[1][2]. Το παλιό όνομα του χωριού Γρεβενά διορθώνεται με το ΦΕΚ 125Α της 21/05/1956 σε Σπαρτιά[1]. Με το ΦΕΚ 244Α της 04/12/1997, σύμφωνα με τη Διοικητική Μεταρρύθμιση "Καποδίστριας", προσαρτάται στο Δήμο Τριταίας μέχρι το 2010 που εντάχθηκε στο Δήμο Ερυμάνθου (ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010) βάσει της Διοικητικής Μεταρρύθμισης "Καλλικράτης"[1][5].

Δημογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συγκεντρωτικά, η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές[8][9] είναι η εξής:

1830 1835 1844 1848-1851 1861 1879 1889 1896 1907 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
28 οικογ.[3] 46 οικογ. -
194 κατ.[3]
183[3] 39 οικογ. -
190 κατ.[3]
289 κατ.[3] 321[3] 300[3] 329[3][7] 361[3] 252[3] 213[3] 271[3] 250[3] 228[3][10] 126[3][10] 118[3] 94[3] 63[3][11] 50[12]

Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Θεόδωρος Κ. Στεφανόπουλος: Ομότιμος καθηγητής του τμήματος θεατρικών σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών και μεταφραστής αρχαίων κειμένων

Λοιπά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για το παλιό όνομα του χωριού υπάρχουν απόψεις τόσο για σλάβικη πρόέλευσή του όσο και για βλάχικη ενώ το σημερινό όνομα του χωριού προέρχεται από το ομώνυμο φυτό που φύεται σε αφθονία στην ευρύτερη περιοχή[5]. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με την κτηνοτροφία[13]. Αναφέρεται στην περιφέρεια του χωριού τοποθεσία με ονομασία Δαφνούλα (πρώην: Γριβόνι)[14].

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές και υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Σπαρτιάς Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 08/11/2017.
  2. 2,0 2,1 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Σπαρτιάς Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 08/11/2017.
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 Λουλούδης 2010, σελ. 246.
  4. Δήμος Ερυμάνθου. Δημοτική Ενότητα Τριταίας Αρχειοθετήθηκε 2018-04-10 στο Wayback Machine.. erymanthou.gov.gr. Ανακτήθηκε: 08/11/2017.
  5. 5,0 5,1 5,2 Λουλούδης 2010, σελ. 247.
  6. Νουχάκης 1885, σελ. 62.
  7. 7,0 7,1 Κορύλλου 1903, σελ. 85.
  8. Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ.. dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
  9. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
  10. 10,0 10,1 Τριανταφύλλου 1995, σελ. 1903.
  11. Μόνιμος πληθυσμός: 71 κάτοικοι. Βλ. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
  12. ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
  13. Λουλούδης 2010, σελ. 246, 247.
  14. Τριανταφύλλου 1995, Τόμος Α΄, λήμμα Δαφνούλα.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.
  • Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Β', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Σπαρτιά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]