Ρουνικοί λίθοι για την Ελλάδα

Οι ρουνικοί λίθοι για την Ελλάδα (σουηδικά: Greklandsstenarna) είναι περίπου 30 ρουνικοί λίθοι που περιέχουν πληροφορίες σχετικά με ταξίδια αρχαίων Σκανδιναβών στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Αυτά τα ταξίδια έγιναν κατά τη διάρκεια της περιόδου των Βίκινγκς (793 - 1066) μέχρι και το 1100 και είναι χαραγμένα στην αρχαία σκανδιναβική γλώσσα. Όλοι οι λίθοι που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα, εντοπίζονται στην περιοχή της Σουηδίας. Οι περισσότεροι ανεγέρθηκαν στη μνήμη ορισμένων μελών του Τάγματος των Βαράγγων, που δεν γύρισαν ποτέ πίσω στην πατρίδα τους, αλλά και ορισμένων που γύρισαν πίσω με πλούτη και μία μετά από εντολή πρώην αξιωματικού του Τάγματος.

Σε αυτούς τους λίθους η λέξη Grikkland (Ελλάδα) εμφανίζεται σε τρεις επιγραφές, η λέξη Grikk(j)ar (Έλληνες) εμφανίζεται σε 25, δύο λίθοι αναφέρουν τους άνδρες ως grikkfari, δηλαδή «ταξιδευτές στην Ελλάδα» και ένας αναφέρεται σε Grikkhafnir, δηλαδή «ελληνικά λιμάνια». Συγκρινόμενοι με άλλες ομάδες ρουνικών λίθων, με αποστολές στο εξωτερικό, οι μόνοι που μπορούν να συγκριθούν αριθμητικά είναι αυτοί των ρουνικών λίθων για την Αγγλίας για τις αποστολές στην Αγγλία και οι 26 ρουνικοί λίθοι για τις αποστολές των Βίκινγκς στη Μέση Ανατολή.

Οι ρουνικοί λίθοι

Ακολουθεί παρουσίαση των ρουνικών λίθων για την Ελλάδα, σύμφωνα με τις πληροφορίες από το πρόγραμμα Rundata, που δημιούργησε και συντηρεί μια βάση δεδομένων με ρουνικές επιγραφές. Παρουσιάζεται η ρουνική γραφή με λατινικούς χαρακτήρες, στην αρχαία σκανδιναβική γλώσσα, στην αγγλική μετάφραση (σύμφωνα με το Rundata) και η ελληνική της μετάφραση.

Ούπλαντ

Στην περιφέρεια Ούπλαντ, βρίσκονται 18 ρουνικοί λίθοι με σχετικές πληροφορίες για άντρες που ταξίδεψαν στην Ελλάδα (Βυζαντινή Αυτοκρατορία), οι περισσότεροι εκ των οποίων πέθαναν εκεί.

U 73

ρουνικός λίθοι U 73

Ο ρουνικός λίθος U 73 (location) πιθανότατα ανεγέρθηκε για να εξηγήσει τη σειρά της κληρονομιάς, από δύο άνδρες που πέθαναν ως Βαραγγοί.

Λατινική μεταγραφή:

' þisun ' merki ' iru ' gar ' eftR ' suni ' ikur ' hon kam ' þeira × at arfi ' in þeir × brþr * kamu hnaa : at ' arfi × kiaþar b'reþr ' þir to i kirikium

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Þessun mærki æRu gar æftiR syni InguR. Hon kvam þæiRa at arfi, en þæiR brøðr kvamu hænnaR at arfi, Gærðarr brøðr. ÞæiR dou i Grikkium.

Αγγλική μετάφραση:

"These landmarks are made in memory of Inga's sons. She came to inherit from them, but these brothers—Gerðarr and his brothers—came to inherit from her. They died in Greece."

Ελληνική μετάφραση:

"Αυτά τα μνημεία δημιουργήθηκαν στη μνήμη των υιών της Inga. Ήρθε για να κληρονομήσει από αυτούς, αλλά αυτά τα αδέρφια- ο Gerðarr και οι αδερφοί του- ήρθαν να κληρονομήσουν από αυτή. Πέθαναν στην Ελλάδα."

U 104

Αντίγραφο της ρουνικής λίθου U 104

Λατινική μεταγραφή:

' þorstin ' lit × kera ' merki ' ftiR ' suin ' faþur ' sin ' uk ' ftiR ' þori ' (b)roþur ' sin ' þiR ' huaru ' hut ' til ' k—ika ' (u)(k) ' iftiR ' inkiþuru ' moþur ' sin ' ybiR risti '

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Þorstæinn let gæra mærki æftiR Svæin, faður sinn, ok æftiR Þori, broður sinn, þæiR vaRu ut til G[r]ikkia, ok æftiR Ingiþoru, moður sina. ØpiR risti.

Αγγλική μετάφραση:

"Þorsteinn let make the landmark after Sveinn, his father, and Þórir, his brother. They were out to Greece. And after Ingiþóra, his mother. Œpir carved."

Ελληνική μετάφραση:

"Ο Þorsteinn έφτιαξε αυτό το μνημείο για τον Sveinn, τον πατέρα του, και τον Þórir, τον αδερφό του. Βρίσκονταν στην Ελλάδα. Και για την Ingiþóra, τη μητέρα του. Σκαλισμένος από τον Œpir.

U 112

A πλευρά της ρουνικής λίθου U 112

B πλευρά της ρουνικής λίθου U 112

Λατινική μεταγραφή:

Side A: * rahnualtr * lit * rista * runar * efR * fastui * moþur * sina * onems * totR * to i * aiþi * kuþ hialbi * ant * hena *

Side B: runa * rista * lit * rahnualtr * huar a × griklanti * uas * lis * forunki *

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Side A: Ragnvaldr let rista runaR æftiR Fastvi, moður sina, Onæms dottiR, do i Æiði. Guð hialpi and hænnaR.

Side B: RunaR rista let Ragnvaldr. VaR a Grikklandi, vas liðs forungi.

Αγγλική μετάφραση:

Side A: "Ragnvaldr had the runes carved in memory of Fastvé, his mother, Ónæmr's daughter, (who) died in Eið. May God help her spirit."

Side B: "Ragnvaldr had the runes carved; (he) was in Greece, was commander of the retinue."

Ελληνική μετάφραση:

Α' πλευρά: "Ο Ragnvaldr χάραξε αυτές τις ρουνικές επιγραφές στη μνήμη της Fastvé, της μητέρας του, κόρη του Ónæmr, που πέθανε στο Eið. Είθε ο Θεός να βοηθήσει το πνεύμα της."

Β' πλευρά: "Ο Ragnvaldr χάραξε αυτές τις ρουνικές επιγραφές. Ήταν στην Ελλάδα, ως διοικητής της ακολουθίας."

U 136

ρουνικός λίθοι U 136

ρουνικός λίθοι U 136 (τοποθεσία).

Λατινική μεταγραφή:

× astriþr × la(t) + raisa × staina × þasa × [a]t austain × buta sin × is × suti × iursalir auk antaþis ub i × kirkum

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Æstriðr let ræisa stæina þessa at Øystæin, bonda sinn, es sotti IorsaliR ok ændaðis upp i Grikkium.

Αγγλική μετάφραση:

"Ástríðr had these stones raised in memory of Eysteinn, her husbandman, who attacked Jerusalem and met his end in Greece."

Ελληνική μετάφραση:

"Η Ástríðr ανήγειρε αυτές λίθους στη μνήμη του Eysteinn, του άντρα της, που επιτέθηκε την Ιερουσαλήμ και γνώρισε το τέλος του στην Ελλάδα."

U 140

ρουνικός λίθοι U 140

Λατινική μεταγραφή:

× ...la×b(a)... ... han : entaþis * i kirikium

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

[Iar]laba[nki] ... Hann ændaðis i Grikkium.

Αγγλική μετάφραση:

"Jarlabanki ... He met his end in Greece."

Ελληνική μετάφραση:

"Jarlabanki ... Γνώρισε το τέλος του στην Ελλάδα."

U 201

Runestone U 201

Λατινική μεταγραφή:

* þiagn * uk * kutirfR * uk * sunatr * uk * þurulf * þiR * litu * risa * stin * þina * iftiR * tuka * faþur * sin * on * furs * ut i * krikum * kuþ * ialbi ot ans * ot * uk * salu

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Þiagn ok GautdiarfR(?) ok Sunnhvatr(?) ok ÞorulfR þæiR letu ræisa stæin þenna æftiR Toka, faður sinn. Hann fors ut i Grikkium. Guð hialpi and hans, and ok salu.

Αγγλική μετάφραση:

"Þegn and Gautdjarfr(?) and Sunnhvatr(?) and Þórulfr, they had this stone raised in memory of Tóki, their father. He perished abroad in Greece. May God help his spirit, spirit and soul."

Ελληνική μετάφραση:

"Οι Þegn και Gautdjarfr(?) και Sunnhvatr(?) και Þórulfr, ανήγειραν αυτή αυτή τη λίθο στη μνήμη του Tóki, του πατέρα τους. Χάθηκε στο εξωτερικό στην Ελλάδα. Είθε ο Θεός να βοηθήσει το πνεύμα του, το πνεύμα και την ψυχή του."

U 270

Runestone U 270

Λατινική μεταγραφή:

[ikiþur- isina... ...– * stiu nuk * at * kiatilu... faþur * sin krikfarn * k...]

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Ingiþor[a] ... ... stiu ok at Kætil..., faður sinn, Grikkfara(?) ...

Αγγλική μετάφραση:

"Ingiþóra ... ... and in memory of Ketill-... her father, (a) traveller to Greece(?) ..."

Ελληνική μετάφραση:

"Ingiþóra ... ... και στη μνήμη του Ketill-... του πατέρα της, ταξιδευτή στην Ελλάδα(?) ..."

U 358

Runestone U 358

Λατινική μεταγραφή:

fulkmar × lit × risa × stin × þina × iftiR × fulkbiarn × sun × sin × saR × itaþis × uk miþ krkum × kuþ × ialbi × ans × ot uk salu

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Folkmarr let ræisa stæin þenna æftiR Folkbiorn, sun sinn. SaR ændaðis ok með Grikkium. Guð hialpi hans and ok salu.

Αγγλική μετάφραση:

"Folkmarr had this stone raised in memory of Folkbjörn, his son. He also met his end among the Greeks. May God help his spirit and soul."

Ελληνική μετάφραση:

"Folkmarr ανήγειρε αυτή τη λίθο στη μνήμη του Folkbjörn, του υιού του. Γνώρισε το τέλος του ανάμεσα στους Έλληνες. Είθε ο Θεός να βοηθήσει το πνεύμα του και τη ψυχή του."

U 374

Runestone U 374

Λατινική μεταγραφή:

[... litu ' rita : stain þino * iftiR * o-hu... ...an hon fil o kriklontr kuþ hi-lbi sal...]

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

... letu retta stæin þenna æftiR ... ... Hann fell a Grikklandi. Guð hi[a]lpi sal[u].

Αγγλική μετάφραση:

"... had this stone erected in memory of ... ... He fell in Greece. May God help (his) soul."

Ελληνική μετάφραση:

"... ανήγειρε αυτή τη λίθο στη μνήμη του ... ... Έπεσε στην Ελλάδα. Είθε ο Θεός να βοηθήσει τη ψυχή του."

U 431

Runestone U 431

Λατινική μεταγραφή:

tufa auk hominkr litu rita stin þino ' abtiR kunor sun sin ' in – hon u(a)R ta(u)-(r) miR krikium ut ' kuþ hialbi hons| |salu| |uk| |kuþs m—(i)(R)

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Tofa ok HæmingR letu retta stæin þenna æftiR Gunnar, sun sinn. En ... hann vaR dau[ð]r meðr Grikkium ut. Guð hialpi hans salu ok Guðs m[oð]iR.

Αγγλική μετάφραση:

"Tófa and Hemingr had this stone erected in memory of Gunnarr, their son, and ... He died abroad among the Greeks. May God and God's mother help his soul."

Ελληνική μετάφραση:

"Ο Tófa και ο Hemingr ανήγειραν αυτή τη λίθο στη μνήμη του Gunnarr, του υιού του, και ... Πέθανε στο εξωτερικό ανάμεσα στους Έλληνες. Είθε ο Θεός και η μητέρα του Θεού να βοηθήσουν τη ψυχή του.

U 446

Runestone U 446

Λατινική μεταγραφή:

[isifara * auk * ...r * sin * hon tu i krikum]

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

isifara ok ... sinn. Hann do i Grikkium.

Αγγλική μετάφραση:

"isifara and ... their. He died in Greece."

Ελληνική μετάφραση:

"Isifara και ... αυτών. Πέθανε στην Ελλάδα."

U 518

Runestone U 518

Η ρουνικός λίθοι κατασκευάστηκε στη μνήμη τριών ανδρών, από τους οποίους δύο πέθαναν στην Ελλάδα, ενώ το τρίτος, ο Freygeirr, πέθανε σε μια αμφισβητούμενη τοποθεσία γραμμένη ως i silu × nur.

Λατινική μεταγραφή:

þurkir × uk × suin × þu litu × risa × stin × þina × iftiR × urmiR × uk × urmulf × uk × frikiR × on × etaþis × i silu × nur × ian þiR antriR × ut i × krikum × kuþ ihlbi –R(a) ot × uk salu

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Þorgærðr ok Svæinn þau letu ræisa stæin þenna æftiR OrmæiR ok Ormulf ok FrøygæiR. Hann ændaðis i Silu nor en þæiR andriR ut i Grikkium. Guð hialpi [þæi]Ra and ok salu.

Αγγλική μετάφραση:

"Þorgerðr and Sveinn, they had this stone raised in memory of Ormgeirr and Ormulfr and Freygeirr. He met his end in the sound of Sila (Selaön), and the others abroad in Greece. May God help their spirits and souls."

Ελληνική μετάφραση:

"Οι Þorgerðr και Sveinn, ανήγειραν αυτή τη λίθο στη μνήμη των Ormgeirr και Ormulfr και του Freygeirr. Βρήκε το τέλος του στον ήχο του Sila, και οι άλλοι έξω στην Ελλάδα. Είθε ο Θεός να βοηθήσει το πνεύμα και τη ψυχή τους."

U 540

Runestone U 540

Λατινική μεταγραφή:

airikr ' auk hokun ' auk inkuar aukk rahn[ilt]r ' þou h—... ... ...-R ' -na hon uarþ [tau]þ(r) [a] kriklati ' kuþ hialbi hons| |salu| |uk| |kuþs muþi(R)

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

ÆirikR ok Hakon ok Ingvarr ok Ragnhildr þau ... ... ... ... Hann varð dauðr a Grikklandi. Guð hialpi hans salu ok Guðs moðiR.

Αγγλική μετάφραση:

"Eiríkr and Hákon and Ingvarr and Ragnhildr, they ... ... ... ... He died in Greece. May God and God's mother help his soul."

Ελληνική μετάφραση:

"Οι Eiríkr και Hákon και Ingvarr και Ragnhildr, ... ... ... ... Πέθανε στην Ελλάδα. Είθε ο Θεός και η μητέρα του Θεού να βοηθήσουν τη ψυχή του."

U 792

Runestone U 792

Λατινική μεταγραφή:

kar lit * risa * stin * þtina * at * mursa * faþur * sin * auk * kabi * at * mah sin * fu- hfila * far * aflaþi ut i * kri[k]um * arfa * sinum

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Karr let ræisa stæin þenna at Horsa(?), faður sinn, ok Kabbi(?)/Kampi(?)/Kappi(?)/Gapi(?) at mag sinn. Fo[r] hæfila, feaR aflaði ut i Grikkium arfa sinum.

Αγγλική μετάφραση:

"Kárr had this stone raised in memory of Haursi(?), his father; and Kabbi(?)/Kampi(?)/Kappi(?)/Gapi(?) in memory of his kinsman-by-marriage. (He) travelled competently; earned wealth abroad in Greece for his heir."

Ελληνική μετάφραση:

"Ο Kárr ανήγειρε αυτή τη λίθο στη μνήμη του Haursi(?), του πατέρα του. και στη μνήμη του Kabbi(?) συγγενή εξ αγχιστείας. Ταξίδεψε με ικανότητα. Κέρδισε πλούτο στο ταξίδι του έξω στην Ελλάδα για τους απογόνους του."

U 922

Runestone U 922

Λατινική μεταγραφή:

ikimuntr ' uk þorþr * [iarl ' uk uikibiarn * litu ' risa * stain ' at] ikifast * faþur [* sin sturn*maþr '] sum ' for ' til * girkha ' hut ' sun ' ionha * uk * at * igulbiarn * in ybiR [* risti *]

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Ingimundr ok Þorðr, Iarl ok Vigbiorn(?) letu ræisa stæin at Ingifast, faður sinn, styrimaðr, sum for til Girkia ut, sunn Iona(?), ok at Igulbiorn. En ØpiR risti.

Αγγλική μετάφραση:

"Ingimundr and Þórðr (and) Jarl and Vígbjôrn(?) had the stone raised in memory of Ingifastr, their father, a captain who travelled abroad to Greece, Ióni's(?) son; and in memory of Ígulbjôrn. And Œpir carved."

Ελληνική μετάφραση:

"Οι Ingimundr και Þórðr (και) Jarl και Vígbjôrn(?) ανήγειραν αυτή τη λίθο στη μνήμη του Ingifastr, του πατέρα του, έναν καπετάνιο ο οποίος ταξίδεψε στην Ελλάδα, υιός του Ióni. και στη μνήμη του Ígulbjôrn. Χαραγμένο από τον Œpir.

U 956

Runestone U 956

Λατινική μεταγραφή:

' stniltr ' lit * rita stain þino ' abtiR ' uiþbiurn ' krikfara ' buanta sin kuþ hialbi hos| |salu| |uk| |kuþs u muþiR osmuntr kara sun markaþi

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Stæinhildr let retta stæin þenna æptiR Viðbiorn Grikkfara, boanda sinn. Guð hialpi hans salu ok Guðs u moðiR. Asmundr Kara sunn markaði.

Αγγλική μετάφραση:

"Steinhildr had this stone erected in memory of Viðbjôrn, her husband, a traveller to Greece. May God and God's mother help his soul. Ásmundr Kári' son marked."

Ελληνική μετάφραση:

"Η Steinhildr ανήγειρε αυτή τη λίθο στη μνήμη του Viðbjôrn, του άντρα της, ταξιδιώτη στην Ελλάδα. Είθε ο Θεός και η μητέρα του Θεού να βοηθήσουν τη ψυχή του. Χαραγμένο από τον Ásmundr Kári'son."

U 1016

Runestone U 1016

Λατινική μεταγραφή:

§P * liutr : sturimaþr * riti : stain : þinsa : aftir : sunu * sina : sa hit : aki : sims uti furs : sturþ(i) * -(n)ari * kuam *: hn krik*:hafnir : haima tu : ...-mu-... ...(k)(a)(r)... (i)uk (r)(u)-(a) * ...

§Q * liutr : sturimaþr * riti : stain : þinsa : aftir : sunu * sina : sa hit : aki : sims uti furs : sturþ(i) * -(n)ari * kuam *: hn krik * : hafnir : haima tu : ...-mu-... ...(k)(a)(r)... (i)uk (r)(u)-(a) * ...

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

§P Liutr styrimaðr retti stæin þennsa æftiR sunu sina. Sa het Aki, sem's uti fors. Styrði [k]nærri, kvam hann GrikkhafniR, hæima do ... ... hiogg(?) ru[n]aR(?) ...

§Q Liutr styrimaðr retti stæin þennsa æftiR sunu sina. Sa het Aki, sem's uti fors. Styrði [k]nærri, kvam hann Grikkia. HæfniR, hæima do ... ... hiogg(?) ru[n]aR(?) ...

Αγγλική μετάφραση:

§P "Ljótr the captain erected this stone in memory of his sons. He who perished abroad was called Áki. (He) steered a cargo-ship; he came to Greek harbours; died at home ... ... cut the runes ..."

§Q "Ljótr the captain erected this stone in memory of his sons. He who perished abroad was called Áki. (He) steered a cargo-ship; he came to Greece. Hefnir died at home ... ... cut the runes ..."

Ελληνική μετάφραση:

§P "Ο Ljótr ο καπετάνιος ανήγειρε αυτή τη λίθο στη μνήμη των υιών του. Αυτός που χάθηκε στο εξωτερικό ονομαζόταν Áki. κατεύθυνε ένα φορτηγό-πλοίο. έφτασε σε Ελληνικά λιμάνια. πέθανε σπίτι ... ... χάραξε τη ρουνική επιγραφή ..."

§Q "Ο Ljótr ο καπετάνιος ανήγειρε αυτή τη λίθο στη μνήμη των υιών του. Αυτός που χάθηκε στο εξωτερικό ονομαζόταν Áki. κατεύθυνε ένα φορτηγό-πλοίο. Έφτασε στην Ελλάδα. Ο Hefnir πέθανε σπίτι ... ... χάραξε τη ρουνική επιγραφή ..."

U 1087

Runestone U 1087

Λατινική μεταγραφή:

[fastui * lit * risa stain * iftiR * karþar * auk * utirik suni * sino * onar uarþ tauþr i girkium *]

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Fastvi let ræisa stæin æftiR Gærðar ok Otrygg, syni sina. Annarr varð dauðr i Grikkium.

Αγγλική μετάφραση:

"Fastvé had the stone raised in memory of Gerðarr and Ótryggr, her sons. The other (= the latter) died in Greece."

Ελληνική μετάφραση.

"Η Fastvé ανήγειρε αυτή τη λίθο στη μνήμη των Gerðarr και Ótryggr, των υιών της. Ο τελευταίο πέθανε στην Ελλάδα."

Södermanland

Υπάρχουν επτά ρουνικοί λίθοι στην περιοχή Södermanland που σχετίζονται με ταξίδια στην Ελλάδα. Δύο από αυτές αναφέρονται σε διοικητές του Τάγματος των Βαράγγων και μια ακόμα μιλά για thegn, έναν υψηλόβαθμο πολεμιστή, που πολέμισε και πέθανε μαζί με Έλληνες.

Sö Fv1954;20

ρουνικός λίθοι Sö Fv1954;20

Λατινική μεταγραφή:

biurn : lit : risa : stin : i(f)... ... ... ...r : austr : i : kirikium : biurn hik

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Biorn let ræisa stæin æf[tiR] ... ... [dauð]r austr i Grikkium. Biorn hiogg.

Αγγλική μετάφραση:

"Bjôrn had the stone raised in memory of ... ... died in the east in Greece. Bjôrn cut."

Ελληνική μετάφραση:

"Ο Bjôrn ανήγειρε αυτή τη λίθο στη μνήμη του ... ... πέιθανε ανατολικά στην Ελλάδα. Χαραγμένο από Bjôrn."

Sö 82

Runestone Sö 82

Λατινική μεταγραφή:

[+] ui—(a)n [× (b)a-]iR × (i)þrn + RftRh × fraitRn × bruþur × [is](R)n × þuþR × kRkum (×) [þulR × iuk × uln ×]

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Vi[st]æinn ba-iR iþrn æftiR Frøystæin, broður sinn, dauðr [i] Grikkium. Þuli(?)/ÞulR(?) hiogg uln.

Αγγλική μετάφραση:

"Vésteinn ... in memory of Freysteinn, his brother, (who) died in Greece. Þuli(?)/Þulr(?) cut ..."

Ελληνική μετάφραση:

"Ο Vésteinn ... στη μνήμη του Freysteinn, του αδερφού του, (που) πέθανε στην Ελλάδα. Χαραγμένο από Þuli(?)"

Sö 85

Runestone Sö 85

Λατινική μεταγραφή:

: ansuar : auk : ern... ... [: faþur sin : han : enta]þis : ut i : krikum (r)uþr : —...unk——an——

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Andsvarr ok Ærn... ... faður sinn. Hann ændaðis ut i Grikkium ... ...

Αγγλική μετάφραση:

"Andsvarr and Ern-... ... their father. He met his end abroad in Greece. ... ..."

Ελληνική μετάφραση:

"Οι Andsvarr και Ern-... ... του πατέρα τους. Γνώρισε το τέλος του έξω στην Ελλάδα. ... ..."

Sö 163

ρουνικός λίθοι Sö 163

Η λίθος ανεγέρθηκε στη μνήμη δύο υιών, ένας εκ των οποίων πήγε στην Ελλάδα και "μοιράστηκε χρυσό", μια έκφραση που εμφανίζεται και στη ρουνική λίθο Sö 165. Μπορεί να σημαίνει είτε ότι ήταν υπεύθυνος για το διαμοιρασμό των πληρωμών στα μέλη του Τάγματος των Βαράγγων, είτε ότι πήρε μέρος στο διαμοιρασμό των λαφύρων. Ο Düwel πρότεινε ότι πρόκειται για το ανατολικό ανάλογο του gjaldi skifti (διαμοιρασμός πληρωμής) που εμφανίζεται σε γειτονική λίθο και αναφέρεται σε πληρωμές των Βίκινγς στην Αγγλία. Αυτό σημαίνει ότι ο άντρας έλαβε πληρωμή.

Λατινική μεταγραφή:

þruRikr : stain : at : suni : sina : sniala : trakia : for : ulaifr : i : krikium : uli : sifti :

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

ÞryðrikR stæin at syni sina, snialla drængia, for OlæifR/GullæifR i Grikkium gulli skifti.

Αγγλική μετάφραση:

"Þryðríkr (raised) the stone in memory of his sons, able valiant men. Óleifr/Gulleifr travelled to Greece, divided (up) gold."

Ελληνική μετάφραση:

"Ο Þryðríkr (ανήγειρε) τη λίθο στη μνήμη των υιών του, που ήταν γενναίοι άντρες. Óleifr/Gulleifr ταξίδεψαν στην Ελλάδα, μοιράστηκαν το χρυσό."

Sö 165

ρουνικός λίθοι Sö 165

Η ρουνικός λίθοι Sö 165 (τοποθεσία) ανεγέρθη από μια μητέρα, την Guðrun, στη μνήμη του υιού της. Όπως και με τη ρουνική λίθο Sö 163, αναφέρεται ότι ο άντρας πήγε στην Ελλάδα και "μοιράστηκε χρυσό" που πιθανότατα αναφέρεται στο διαμοιρασμό αμοιβών στα μέλη του Τάγματος των Βαράγγων, από κατανομή λαφύρων ή από αμοιβή τους. Η επιγραφή αποτελεί ποίημα στη fornyrðislag, μια αρχαία σκανδιναβική μορφή ποιημάτων.

Λατινική μεταγραφή:

kuþrun : raisti : stain : at : hiþin : uaR : nafi suais : uaR : han :: i : krikum iuli skifti : kristr : hialb : ant : kristunia :

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Guðrun ræisti stæin at Heðin, vaR nefi Svæins. VaR hann i Grikkium, gulli skifti. Kristr hialp and kristinna.

Αγγλική μετάφραση:

"Guðrún raised the stone in memory of Heðinn; (he) was Sveinn's nephew. He was in Greece, divided (up) gold. May Christ help Christians' spirits."

Ελληνική μετάφραση:

"Η Guðrún ανήγειρε αυτή τη λίθο στη μνήμη του Heðinn. Ήταν ανιψιός του Sveinn. Αυτός ήταν στην Ελλάδα, μοιράστηκε χρυσό. Είθε ο Χριστός να βοηθάει τους Χριστιανούς."

Sö 170

ρουνικός λίθοι Sö 170

Λατινική μεταγραφή:

: uistain : agmunr : kuþuiR : þaiR : r...(s)þu : stain : at : baulf : faþur sin þrutaR þiagn han miþ kriki uarþ tu o /þum þa/þumþa

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Vistæinn, Agmundr, GuðveR, þæiR r[æi]sþu stæin at Baulf, faður sinn, þrottaR þiagn. Hann með Grikki varð, do a /þum þa/þumþa.

Αγγλική μετάφραση:

"Vésteinn, Agmundr (and) Guðvér, they raised the stone in memory of Báulfr, their father, a Þegn of strength. He was with the Greeks; then died with them(?) / at þum."

Ελληνική μετάφραση:

"Οι Vésteinn, Agmundr (και) Guðvér, ανήγειραν αυτή τη λίθο στη μνήμη του Báulfr, του πατέρα τους, έναν Þegn δύναμης. Βρισκόταν με Έλληνες, μετά πέθανε με αυτούς(?) / σο þum."

Sö 345

ρουνικός λίθοι Sö 345

Λατινική μεταγραφή:

Part A: ... ...in × þinsa × at × kai(r)... ... ...-n * eR * e[n-a]þr × ut – × kr...

Part B: ... ...roþur × ...

Part C: ... ... raisa : ...

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Part A: ... [stæ]in þennsa at GæiR... ... [Ha]nn eR æn[d]aðr ut [i] Gr[ikkium].

Part B: ... [b]roður ...

Part C: ... [let] ræisa ...

Αγγλική μετάφραση (parts B and C are probably not part of the monument and are not translated):

"... this stone in memory of Geir-... ... He had met his end abroad in Greece."

Ελληνική μετάφραση (τα μέρη B και C πιθανότατα δεν ανήκουν στο μνημείο και δεν μεταφράζονται):

"... αυτή τη λίθο στη μνήμη του Geir-... ... Βρήκε το τέλος του έξω στην Ελλάδα."

Östergötland

Στην περιοχή Östergötland, υπάρχουν δύο ρουνικοί λίθοι που αναφέρουν την Ελλάδα. Η μια αναφέρει το θάνατο αρκετών αδερφών σε διαφορετικά σημεία της Ευρώπης.

Ög 81

A πλευρά της ρουνικής λίθου Ög 81

B πλευρά της ρουνικής λίθου Ög 81

Η ρουνικός λίθοι Högby (τοποθεσία) τιμά τον Özurr, έναν από τους πρώτους Βαράγγους που πέθανε στην υπηρεσία του Βυζαντινού Αυτοκράτορα, και υπολογίζεται ότι πέθανε περίπου το 1010 ή στο τέλος του 10ου αιώνα. Ήταν ένας από του υιούς του "καλού" Gulli και η ρουνικός λίθοι περιγράφει μια κατάσταση, πιθανότατα πολύ κοινή στις Σκανδιναβικές οικογένειες εκείνη την περίοδο: η λίθος ανεγέρθηκε από την ανιψιά του Özur, τη Þorgerðr, στη μνήμη των θείων της που πέθαναν.

Η Þorgerðr πιθανότατα έβαλε να φτιάξουν τη λίθο, μόλις έμαθε ότι ο Özurr, ο τελευταίος της θείος, πέθανε στην Ελλάδα και μάλλον το έκανε αυτό για να εξασφαλίσει το δικαίωμά της στην κληρονομιά. Η επιγραφή στο πίσω μέρος της λίθου, αναφέρει πως πέθαναν οι υπόλοιποι θείοι της και είναι γραμμένο σε μορφή ποιήματος fornyrðislag.

Λατινική μεταγραφή:

Side A: * þukir * resþi * stin * þansi * eftiR * asur * sen * muþur*bruþur * sin * iaR * eataþis * austr * i * krikum *

Side B: * kuþr * karl * kuli * kat * fim * syni * feal * o * furi * frukn * treks * asmutr * aitaþis * asur * austr * i krikum * uarþ * o hulmi * halftan * tribin * kari * uarþ * at uti *

Side C: auk * tauþr * bui * þurkil * rist * runaR *

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Side A: Þorgærðr(?) ræisþi stæin þannsi æftiR Assur, sinn moðurbroður sinn, eR ændaðis austr i Grikkium.

Side B: Goðr karl Gulli gat fæm syni. Fioll a Føri frøkn drængR Asmundr, ændaðis Assurr austr i Grikkium, varð a Holmi Halfdan drepinn, Kari varð at Uddi(?)

Side C: ok dauðr Boi. Þorkell ræist runaR.

Αγγλική μετάφραση:

Side A: "Þorgerðr(?) raised this stone in memory of Ôzurr, her mother's brother. He met his end in the east in Greece."

Side B: "The good man Gulli got five sons. The brave valiant man Ásmundr fell at Fœri; Ôzurr met his end in the east in Greece; Halfdan was killed at Holmr (Bornholm?); Kári was (killed) at Oddr(?);"

Side C: "also dead (is) Búi. Þorkell carved the runes."

Ελληνική μετάφραση:

Α πλευρά: "Η Þorgerðr(?) ανήγειρε αυτή τη λίθο στη μνήμη του Ôzurr, τον αδερφό της μητέρας της. Γνώρισε το τέλος του ανατολικά στην Ελλάδα."

Β πλευρά: "Ο καλός Gulli έχει πέντε υιούς. Τον πολύ γεναίο Ásmundr που έπεσε στο Fœri, ο Ôzurr γνώρισε το τέλος του ανατολικά στην Ελλάδα, ο Halfdan σκοτώθηκε στο Holmr (Bornholm?), Ο Kári (σκοτώθηκε) στο Oddr(?)"

Γ πλευρά: "επίσης νεκρός (είναι) ο Búi. Η Þorkell χάραξε της ρουνικές επιγραφές."

Ög 94

ρουνικός λίθοι Ög 94

Λατινική μεταγραφή:

: askata : auk : kuþmutr : þau : risþu : kuml : þ[i](t)a : iftiR : u-auk : iaR : buki| |i : haþistaþum : an : uaR : bunti : kuþr : taþr : i : ki[(r)]k[(i)(u)(m)]

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Asgauta/Askatla ok Guðmundr þau ræisþu kumbl þetta æftiR O[ddl]aug(?), eR byggi i Haðistaðum. Hann vaR bondi goðr, dauðr i Grikkium(?).

Αγγλική μετάφραση:

"Ásgauta/Áskatla and Guðmundr, they raised this monument in memory of Oddlaugr(?), who lived in Haðistaðir. He was a good husbandman; (he) died in Greece(?)"

Ελληνική μετάφραση:

"Οι Ásgauta/Áskatla and Guðmundr, ανήγειραν αυτό το μνημείο στη μνήμη του Oddlaugr(?), που έζησε στο Haðistaðir. Ήταν καλός σύζηγος. Πέθανε στην Ελλάδα(?)"

Västergötland

Στην περιοχή Västergötland, υπάρχουν πέντες ρουνικοί λίθοι βαράγγων με ταξίδια στην ανατολή, αλλά μόνο ένα αναφέρεται στην Ελλάδα.

Vg 178

ρουνικός λίθοι Vg 178.

Λατινική μεταγραφή:

: agmuntr : risþi : stin : þonsi : iftiR : isbiurn : frinta : sin : auk : (a)(s)(a) : it : buta : sin : ian : saR : uaR : klbins : sun : saR : uarþ : tuþr : i : krikum

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Agmundr ræisti stæin þannsi æftiR Æsbiorn, frænda sinn, ok Asa(?) at bonda sinn, en saR vaR Kulbæins sunn. SaR varð dauðr i Grikkium.

Αγγλική μετάφραση:

"Agmundr raised this stone in memory of Ásbjôrn, his kinsman; and Ása(?) in memory of her husbandman. And he was Kolbeinn's son; he died in Greece."

Ελληνική μετάφραση:

"Ο Agmundr ανήγειρε αυτή τη λίθο στη μνήμη του Ásbjôrn, συγγενή του, και η Ása στη μνήμη του άντρα της. Και ήταν υιός του Kolbeinn. Πέθανε στην Ελλάδα."

Småland

Υπάρχει μόνο μια ρουνικός λίθοι στην περιοχή Småland που αναφέρεται στην Ελλάδα.

Sm 46

ρουνικός λίθοι Sm 46

Λατινική μεταγραφή:

[...nui krþi : kubl : þesi : iftiR suin : sun : sin : im ÷ itaþisk ou*tr i krikum]

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

...vi gærði kumbl þessi æftiR Svæin, sun sinn, eR ændaðis austr i Grikkium.

Αγγλική μετάφραση:

"...-vé made these monuments in memory of Sveinn, her son, who met his end in the east in Greece."

Ελληνική μετάφραση:

"... ανήγειρε αυτά τα μνημεία στη μνήμη του Sveinn, του υιού της, που βρήκε το τέλος του ανατολικά στην Ελλάδα."

Gotland

G 216

ρουνικός λίθοι G 216

Λατινική μεταγραφή:

: ormiga : ulfua-r : krikiaR : iaursaliR (:) islat : serklat

Μεταγραφή στην αρχαία σκανδιναβική:

Ormika, Ulfhva[t]r(?), GrikkiaR, IorsaliR, Island, Særkland.

Αγγλική μετάφραση:

"Ormika, Ulfhvatr(?), Greece, Jerusalem, Iceland, Serkland."

Ελληνική μετάφραση:

"Ο Ormika, Ulfhvatr(?), Ελλάδα, Ιερουσαλήμ, Ισλανδία, Serkland."

Πηγές

• Andrén, Anders (2003). «The Meaning of Animal Art: An Interpretation of Scandinavian Rune-Stones». Στο: Veit, Ulrich. Spuren und Botschaften: Interpretationen Materieller Kultur. Waxmann Verlag. ISBN 3-8309-1229-3. 
• Antonsen, Elmer H. (2002). Runes and Germanic Linguistics. Mouton de Gruyter. ISBN 3-11-017462-6. 
• Blöndal, S. & Benedikz, B. (2007). The Varangians of Byzantium. Cambridge University Press. ISBN 0-521-03552-X, 9780521035521
• Brate, Erik. (1922). Sverges Runinskrifter. Bokförlaget Natur och Kultur, Stockholm.
• Brate, Erik (1911–1918). Sveriges Runinskrifter: II. Östergötlands Runinskrifter. Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien. ISSN 0562-8016. 
• Brate, Erik· Elias Wessen (1924–1936). Sveriges Runinskrifter: III. Södermanlands Runinskrifter. Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien. ISSN 0562-8016. 
• Braun, F. (1910). «Hvem var Yngvarr enn Vidforli? ett Bidrag till Sveriges Historia Under xi århundradets Första Hälft». Fornvännen (Swedish National Heritage Board) 5: 99–118. ISSN 1404-9430. http://fornvannen.se/1910talet/fornvannen_1910.html. Ανακτήθηκε στις 9 September 2010. 
• Cleasby, Richard· Vigfússon, Guðbrandur (1878). An Icelandic–English Dictionary. Clarendon Press. 
• Elmevik, L. & Peterson, L. (2008). Rundata 2.5/Samnordisk runtextdatabas. Institutionen för Nordiska Språk, Uppsala Universitet
• Enoksen, Lars Magnar. (1998). Runor: Historia, Tydning, Tolkning. Historiska Media, Falun. ISBN 91-88930-32-7
• Fuglesang, Signe Horne (1998). «Swedish Runestones of the Eleventh Century». Στο: Beck, Heinrich· Düwel, Klaus. Runeninschriften als Quellen Interdisziplinärer Forschung. Berlin: Walter de Gruyter. σελίδες 197–208. ISBN 3-11-015455-2. 
• Gustavson, Helmer; Snaedal Brink, T. (1981). «Runfynd 1980». Fornvännen (Swedish National Heritage Board) 76: 186–202. ISSN 1404-9430. http://fornvannen.se/pdf/1980talet/1981_186.pdf. Ανακτήθηκε στις 24 August 2010. 
• Harrison, D. & Svensson, K. (2007). Vikingaliv. Fälth & Hässler, Värnamo. ISBN 978-91-27-35725-9.
• Jansson, Sven B. F. (1954). «Uppländska, Småländska och Sörmländska Runstensfynd». Fornvännen (Swedish National Heritage Board) 49: 1–25. ISSN 1404-9430. http://fornvannen.se/pdf/1950talet/1954_001.pdf. Ανακτήθηκε στις 4 September 2010. 
• Jansson, Sven B. F.· =Elias Wessen· Elisabeth Svärdström (1978). Sveriges Runinskrifter: XII. Gotlands Runinskrifter del 2. Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien. ISBN 91-7402-056-0. ISSN 0562-8016. 
• Jansson, Sven B. F. (1980). Runstenar. STF, Stockholm. ISBN 91-7156-015-7.
• Jansson, Sven B. F. (1987, 1997). Runes in Sweden. Royal Academy of Letters, History and Antiquities. Central Board of National Antiquities. Gidlunds. ISBN 91-7844-067-X
• Jesch, Judith (2001). Ships and Men in the Late Viking Age: The Vocabulary of Runic Inscriptions and Skaldic Verse. Boydell Press. ISBN 0-85115-826-9.
• Jungner, Hugo· Elisabeth Svärdström (1940–1971). Sveriges Runinskrifter: V. Västergötlands Runinskrifter. Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien. ISSN 0562-8016. 
• Kinander, Ragnar (1935–1961). Sveriges Runinskrifter: IV. Smålands Runinskrifter. Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien. ISSN 0562-8016. 
• Larsson, Mats G. (2002). Götarnas Riken : Upptäcktsfärder Till Sveriges Enande. Bokförlaget Atlantis AB ISBN 978-91-7486-641-4
• Peterson, Lena (2002). Nordiskt Runnamnslexikon at the Swedish Institute for Linguistics and Heritage (Institutet för Språk och Folkminnen).
• Pritsak, Omeljan. (1981). The Origin of Rus'. Cambridge, Mass.: Distributed by Harvard University Press for the Harvard Ukrainian Research Institute. ISBN 0-674-64465-4.
• Sawyer, Birgit. (2000). The Viking-Age Rune-Stones: Custom and Commemoration in Early Medieval Scandinavia. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-926221-7
• Wessén, E.· Jansson, Sven B. F. (1940–1943). Sveriges Runinskrifter: VI. Upplands Runinskrifter del 1. Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien. ISSN 0562-8016. 
• Wessén, Elias· Jansson, Sven B. F. (1943–1946). Sveriges Runinskrifter: VII. Upplands Runinskrifter del 2. Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien. ISSN 0562-8016. 
• Wessén, Elias· Jansson, Sven B. F. (1949–1951). Sveriges Runinskrifter: VIII. Upplands Runinskrifter del 3. Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien. ISSN 0562-8016. 
• Wessén, Elias· Jansson, Sven B. F. (1953–1958). Sveriges Runinskrifter: IX. Upplands Runinskrifter del 4. Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien. ISSN 0562-8016. 
• Yonge, Charlotte Mary (1884). History of Christian Names. London: MacMillan & Company.