Ρομπέρτο Ροσσελλίνι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Ρομπέρτο Ροσελίνι)
 Αυτό το λήμμα αποτελεί προσεγγιστική μετάφραση. Μπορεί να συντάχθηκε αυτόματα από υπολογιστή ή από μεταφραστή με περιορισμένη γνώση της ελληνικής ή της γλώσσας προέλευσης. Παρακαλούμε βοηθήστε στην βελτίωση της μετάφρασής του. Ενδεικτικά, το αρχικό λήμμα μπορεί να εμφανίζεται στη λίστα «άλλες γλώσσες».
Ρομπέρτο Ροσελίνι
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Roberto Rossellini (Ιταλικά)
Γέννηση8  Μαΐου 1906[1][2][3]
Ρώμη[4][5]
Θάνατος3  Ιουνίου 1977[1][2][3]
Ρώμη[6]
Αιτία θανάτουέμφραγμα του μυοκαρδίου
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΚάμπο Βεράνο
Χώρα πολιτογράφησηςΙταλία (1946–1977)
Βασίλειο της Ιταλίας (1906–1946)
Ιδιότητασκηνοθέτης κινηματογράφου, ηθοποιός, παραγωγός ταινιών, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, οδηγός αγώνων αυτοκινήτου και σκηνοθέτης[7]
ΣύζυγοςΊνγκριντ Μπέργκμαν (1950–1957), Assia Noris (1934–1936) και Marcella De Marchis (1936–1950)
ΤέκναΙζαμπέλα Ροσελίνι, Isotta Ingrid Rossellini, Ρέντσο Ροσελίνι και Gil Rossellini
ΓονείςAngiolo Rossellini[8] και Elettra Bellan[8]
ΑδέλφιαΡέντσο Ροσελίνι
Σημαντικά έργαPaisà, Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη, Europa '51, Ταξίδι στην Ιταλία, Στρόμπολι, Vanina Vanini και The Flowers of St. Francis
ΒραβεύσειςΧρυσός Φοίνικας, Νάστρο ντ' Αρτζέντο (1947), Χρυσός Λέων και Βραβείο Εθνικού Συμβουλίου Κριτικής Καλύτερης Ταινίας
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ρομπέρτο Ροσελίνι (ιταλικά: Roberto Gastone Zeffiro Rossellini,[9][10] 8 Μαΐου 1906 - 3 Ιουνίου 1977) ήταν Ιταλός σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Ο Ροσελίνι ήταν ένας από τους σκηνοθέτες του ιταλικού νεορεαλιστικού κινηματογράφου. Η ταινία του Roma Città aperta (Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη, 1945) είναι μία από τις γνωστότερες και σημαντικότερες ταινίες που προσέφερε στο κίνημα.

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ροσελίνι γεννήθηκε στη Ρώμη. Η μητέρα του, Ελέτρα ήταν νοικοκυρά και ο πατέρας του, Αντζιόλο Τζουζέπε «Πεπίνο» Ροσελίνι, είχε μια κατασκευαστική εταιρεία. Η μητέρα του ήταν γαλλικής καταγωγής. Ανήκε στους μετανάστες που έφτασαν στην Ιταλία κατά τη διάρκεια των ναπολεόντειων πολέμων.[11] Ο Ροσελίνι έζησε στη Βία Λουντοβίζι, όπου ο Μπενίτο Μουσολίνι είχε το πρώτο του ρωμαϊκό ξενοδοχείο το 1922, όταν ο φασισμός κατέλαβε την εξουσία στην Ιταλία.[12]

Ο πατέρας του Ροσελίνι κατασκεύασε τον πρώτο κινηματογράφο στη Ρώμη, χορηγώντας στον γιο του εντελώς δωρεάν μία κάρτα απεριόριστης διαρκείας. Ο Ροσελίνι άρχισε να συχνάζει στον κινηματογράφο σε νεαρή ηλικία. Όταν πέθανε ο πατέρας του, εργάστηκε ως ηχολήπτης σε ταινίες και για κάποιο χρονικό διάστημα, εργάστηκε όλες τις θέσεις που σχετίζονται με την δημιουργία μιας ταινίας, κερδίζοντας εμπειρία σε κάθε τομέα.

Στις 26 Σεπτεμβρίου του 1936 (30 ετών), παντρεύτηκε τη Μαρτσέλα Ντε Μάρκις (Ρώμη, 17 Ιανουαρίου 1916 - Σαρτεάνο, 25 Φεβρουαρίου 2009), σχεδιάστρια κοστουμιών. Ο γάμος έγινε μετά από την απόρριψη της Άσια Νόρις, Ρωσίδας ηθοποιού η οποία δούλεψε σε ιταλικές ταινίες. Η Ντε Μαρκίς και ο Ροσελίνι και απέκτησαν δύο γιους, τον Μάρκο Ρομάνο (3 Ιουλίου 1937 - 1946), και τον Ρένζο (24 Αυγούστου 1941 - ). Ο Ροσελίνι και η Ντε Μαρκίς χώρισαν το 1950.

Ο Ροσελίνι ήταν άθεος.[13]

Καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1937, ο Ροσελίνι γύρισε το πρώτο του ντοκιμαντέρ με τίτλο Prélude à l'après-midi d'un faune. Μετά από αυτό, κλήθηκε να βοηθήσει τον Γκοφρέντο Αλεσαντρίνι στα γυρίσματα του Luciano Serra, pilota, μια από τις πιο επιτυχημένες ιταλικές ταινίες του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Το 1940 κλήθηκε για να βοηθήσει τον Φραντσέσκο ντε Ρομπέρτις στο Χαμένο υποβρύχιο (Uomini sul Fondo).

Ορισμένοι περιγράφουν το πρώτο μέρος της καριέρας του ως μια ακολουθία τριλογιών. Το La nave Bianca (1942), η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, χρηματοδοτήθηκε από το οπτικοακουστικό κέντρο προπαγάνδας του Υπουργείο Ναυτικών και είναι η πρώτη ταινία της «φασιστικής τριλογίας» του Ροσελίνι (με την έννοια ότι γυρίστηκε την εποχή του φασιστικού καθεστώτος, όχι διότι ο ίδιος είχε ιδεολογικά παρόμοιες απόψεις), μαζί με το Un pilota ritorna (1942) και το Uomo dalla Croce (1943). Στην περίοδο αυτή ανήκει η φιλία και συνεργασία του με τους Φεντερίκο Φελίνι και Άλντο Φαμπρίτσι. Το φασιστικό καθεστώς κατέρρευσε το 1943 και μόλις δύο μήνες μετά την απελευθέρωση της Ρώμης (4 Ιουνίου, 1944), ο Ροσελίνι ετοίμαζε ήδη την αντιφασιστική ταινία Roma Città aperta (Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη, 1945). Ο Φελίνι βοήθησε στο σενάριο και ο Φαμπρίτσι έπαιξε τον ρόλο του ιερέα, ενώ παραγωγός ήταν ο ίδιος ο Ροσελίνι. Η δραματική ταινία έγινε απευθείας επιτυχία. Ο Ροσελίνι είχε αρχίσει τώρα τη λεγόμενη «νεορεαλιστική τριλογία» του, ο δεύτερος τίτλος της οποίας ήταν Αυτοί που έμειναν ζωντανοί (1946), με μη επαγγελματίες ηθοποιούς, και η τρίτη, Γερμανία, έτος μηδέν (1948), χρηματοδοτημένο από έναν Γάλλο παραγωγό, γυρίστηκε στο γαλλικό τομέα του Βερολίνου. Στο Βερολίνο, επίσης, ο Ροσελίνι προτίμησε να μη χρησιμοποιήσει ηθοποιούς, αλλά δεν μπόρεσε να βρει ένα πρόσωπο που να έβρισκε ενδιαφέρον. Τοποθέτησε την κάμερά του στο κέντρο της πλατείας της πόλης, όπως έκανε για την Paisà, αλλά εξεπλάγη όταν κανείς δεν ήρθε να παρακολουθήσει.

Όπως δήλωσε σε συνέντευξή του, «προκειμένου να δημιουργηθεί ο χαρακτήρας που έχει κανείς στο μυαλό του, είναι απαραίτητο για τον σκηνοθέτη να εμπλακεί σε διαμάχη με τον ηθοποιό του, η οποία διαμάχη συνήθως καταλήγει με την υποβολή στην επιθυμία του ηθοποιού. Δεδομένου ότι δεν επιθυμώ να χάσω την ενέργειά μου σε μια διαμάχη, όπως αυτή, χρησιμοποιώ μόνο περιστασιακά επαγγελματίες ηθοποιούς». Ένας από τους λόγους της επιτυχίας του είναι το γεγονός ότι ο Ροσελίνι ξανάγραψε τα σενάρια των ταινιών του σύμφωνα με τα συναισθήματα και τις ιστορίες των μη επαγγελματιών ηθοποιών». Η τοπική προφορά, η διάλεκτος και τα κοστούμια παρουσιάστηκαν στην ταινία όπως είναι στην πραγματική ζωή.

Μετά τη «νεορεαλιστική τριλογία» του, ο Ροσελίνι έγινε παραγωγός δύο ταινιών οι οποίες τώρα κατατάσσονται ως «μεταβατικές ταινίες»: Αγάπη (1948), με την Άννα Μανιάνι και La macchina ammazzacattivi (1952), πάνω στην ικανότητα του κινηματογράφου να απεικονίζει την πραγματικότητα και την αλήθεια (ανακαλώντας την Κομέντια ντελ άρτε). Το 1948, ο Ροσελίνι έλαβε μια επιστολή από μια διάσημη ξένη ηθοποιό για προτεινόμενη συνεργασία:

Αγαπητέ κ. Ροσελίνι,

Είδα τις ταινίες σας Roma Città aperta και Paisà, και τις απόλαυσα πάρα πολύ. Εάν χρειάζεστε μια Σουηδέζα ηθοποιό που μιλάει πολύ καλά αγγλικά, δεν έχει ξεχάσει την γερμανική γλώσσα, δεν είναι πολύ κατανοητή στα γαλλικά και που από ιταλικά ξέρει μόνο το «ti amo», είμαι έτοιμη να έρθω και να κάνω μια ταινία μαζί σας.

Ίνγκριντ Μπέργκμαν (Ingrid Bergman)

Ο Ροσελίνι με την Ίνγκριντ Μπέργκμαν το 1953

Με την επιστολή αυτή άρχισε μια από τις πιο γνωστές ερωτικές ιστορίες στην ιστορία του κινηματογράφου, με την Ίνγκριντ Μπέργκμαν και τον Ροσελίνι, και οι δύο στο απόγειο της καριέρας τους. Η πρώτη συνεργασία τους ήταν η ταινία Στρόμπολι (1950) (στο νησί Στρόμπολι, του οποίου το ηφαίστειο εξερράγη πολύ βολικά κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων). Αυτή η σχέση προκάλεσε μεγάλο σκάνδαλο σε ορισμένες χώρες (η Μπέργκμαν και ο Ροσελίνι ήταν και οι δύο παντρεμένοι με άλλους). Το σκάνδαλο εντάθηκε όταν η Μπέργκμαν έμεινε έγκυος με το παιδί του. Ο Ροσελίνι και η Μπέργκμαν απέκτησαν άλλα δύο παιδιά, την Ιζαμπέλα Ροσελίνι (ηθοποιό και μοντέλο) και τη δίδυμή της, Ίνγκριντ Ιζότα. Τα Δεν σε είχα απατήσει (1952), Εμείς οι γυναίκες (1953), Ταξίδι στην Ιταλία (1954), Ο φόβος (1954) και Ιωάννα (1954) ήταν οι άλλες ταινίες στις οποίες συνεργάστηκαν.

Το 1957, ο Τζαβαχαρλάλ Νεχρού, πρωθυπουργός της Ινδίας εκείνης της εποχής, τον προσκάλεσε στην Ινδία για να γυρίσει το ντοκιμαντέρ Ινδία. Αν και παντρεμένος με την Μπέργκμαν, είχε σχέση με την Σονάλι Ντας Γκούπτα, μία σεναριογράφο η οποία είχε συμβάλει στην ταινία. Δεδομένου του κλίματος της δεκαετίας του 1950, το γεγονός αυτό οδήγησε σε τεράστιο σκάνδαλο τόσο στην Ινδία όσο και το Χόλιγουντ. Ο Νεχρού αναγκάστηκε να ζητήσει στον Ροσελίνι να φύγει. Μετά από αυτό, η Μπέργκμαν και Ροσελίνι χώρισαν.

Ο Ροσελίνι παντρεύτηκε τη Σονάλι το 1957 και υιοθέτησε τον γιο της, ο οποίος μετονομάστηκε σε Τζιλ Ροσελίνι (23 Οκτωβρίου 1956 - 3 Οκτωβρίου 2008). Ο Ροσελίνι και η Σονάλι απέκτησαν μια κόρη μαζί, τη Ραφαέλα Ροσελίνι, (1958 - ).

Το 1961 ο Ρομπέρτο Ροσελίνι επισκέφθηκε την Αθήνα για να προλογίσει την ταινία του Ινδία στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Εθνογραφικού και Κοινωνιολογικού Κινηματογράφου.[14]

Το 1971, το Πανεπιστήμιο Ράις στο Χιούστον του Τέξας, κάλεσε τον Ροσελίνι να συμβάλει στη δημιουργία ενός κέντρου πολυμέσων. Το 1973, είχε προσκληθεί να διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ στο Νιου Χέιβεν του Κονέκτικατ, όπου δίδαξε για ένα εξάμηνο το μάθημα με τίτλο «Η θεμελιώδης εικόνα».

Ο Ρομπέρτο Ροσελίνι πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 71 ετών (1977).[15]

Κληρονομιά του έργου του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ταινίες του Ροσελίνι μετά τις νεορεαλιστικές ταινίες του - ιδιαίτερα αυτές με την Ίνγκριντ Μπέργκμαν - ήταν εμπορικά ανεπιτυχείς, αν και το Ταξίδι στην Ιταλία θεωρείται πετυχημένο από ορισμένες πλευρές. Ήταν αναγνωρισμένος από τους κριτικούς του Cahiers du Cinema γενικότερα και του Αντρέ Μπαζέν, του Φρανσουά Τριφό και του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, ειδικότερα. Ο Τριφό σημείωσε το 1963 στο δοκίμιό του «Ο Ρομπέρτο Ροσελίνι προτιμά την πραγματική ζωή», ότι η επιρροή του Ροσελίνι στη Γαλλία ιδίως μεταξύ των σκηνοθετών που θα γίνουν μέρος της Νουβέλ Βαγκ ήταν τόσο μεγάλη που ήταν από κάθε άποψη, «ο πατέρας του γαλλικού Νέου Κύματος».

Ο Μάρτιν Σκορσέζε αναγνώρισε στον Ροσελίνι δημιουργική επιρροή στο ντοκιμαντέρ του Το ταξίδι μου στην Ιταλία (ο τίτλος ο ίδιος θυμίζει αυτόν του Ροσελίνι). Ο Σκορσέζε σημειώνει στο ντοκιμαντέρ του ότι σε αντίθεση με σκηνοθέτες που συχνά γίνονται πιο συγκρατημένοι και πιο συντηρητικοί στιλιστικά κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους, ο Ροσελίνι γίνονταν όλο και πιο αντισυμβατικός και ήταν συνεχώς πειραματιζόταν με νέες μορφές και τεχνικές προκλήσεις. Ο Σκορσέζε τονίζει ιδιαίτερα τη σειρά βιογραφιών που έκανε ο Ροσελίνι την δεκαετία του 1960 από ιστορικές προσωπικότητες και, παρόλο που ο ίδιος δεν το συζητά λεπτομερώς, ξεχωρίζει το Η κατάληψη της εξουσίας από τον Λουδοβίκο ΙΔ΄ με έπαινο. Αντικείμενα σχετικά με τις ταινίες του Ροσελίνι υλικά και προσωπικά έγγραφα βρίσκονται σήμερα στα κινηματογραφικά αρχεία του Πανεπιστημίου Γουέσλιαν όπου μπορούν να έχουν πλήρη πρόσβαση επιστήμονες και ειδικοί στα μέσα ενημέρωσης από όλο τον κόσμο.[16] Ο γιος του Ροσελίνι, Ρένζο, δημιουργεί την Οπτικοακουστική Εγκυκλοπαίδεια της Ιστορίας του Ρομπέρτο Ροσελίνι, μια εγκυκλοπαίδεια που περιλαμβάνει όλα τα έργα, συνεντεύξεις του Ροσελίνι, και άλλο υλικό από το αρχείο Ροσελίνι. Η εγκυκλοπαίδεια για την ώρα υπάρχει σε μορφή πρωτοτύπου.

Φιλμογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Dafne (1936)
  • Prélude à l'aprés-midi d'un faune (1937)
  • La Fossa degli angeli
  • Luciano Serra pilota (1938)
  • La Vispa Teresa (1948)
  • Il Tacchino prepotente (1939)
  • Fantasia sottomarina (1940)
  • Il Ruscello di Ripasottile
  • Un Pilota ritorna (1942)
  • La nave bianca (1942)
  • L'Uomo dalla Croce (1943)
  • Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη (1945)
  • Desiderio (1946)
  • Paisà (1946)
  • L'Amore (segments: "Il Miracolo" and "Una voce umana") (1948)
  • Γερμανία, έτος μηδέν (1948)
  • L'Invasore (1949)
  • Stromboli terra di Dio (1950)
  • Francesco, giullare di Dio (1950)
  • Medico condotto (1952)
  • Les Sept péchés capitaux (segment: "Envie, L'Envy") (1952)
  • La macchina ammazzacattivi (1952)
  • Europa '51 (1952)
  • Siamo donne (segment: "Ingrid Bergman") (1953)
  • Amori di mezzo secolo (segment: "Napoli 1943") (1954)
  • Dov'è la libertà ... ? (1954)
  • Ταξίδι στην Ιταλία (1954)
  • La Paura (1954)
  • Giovanna d'Arco al rogo (1954)
  • India: Matri Bhumi (1959)
  • Il generale Della Rovere (1959)
  • Era Notte a Roma (1960)
  • Viva l'Italia! (1961)
  • Vanina Vanini (1961)
  • Uno sguardo dal ponte (1961)
  • Anima nera (1962)
  • Benito Mussolini (1962)
  • Ro.Go.Pa.G. (segment: "Illibatezza") (1963)
  • Les Carabiniers (1963)
  • The Taking of Power by Louis XIV (1966)
  • Da Gerusalemme a Damasco (1970)
  • Rice University (1971)
  • Intervista a Salvador Allende: La forza e la ragione (1971)
  • Agostino d'Ippona (1972)
  • Concerto per Michelangelo (1974)
  • The World Population (1974)
  • Anno uno (1974)
  • Il messia (1976)
  • Beaubourg, centre d'art et de culture Georges Pompidou (1977)

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11922652n. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Roberto Rossellini». (Αγγλικά) SNAC. w6v12tgw.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  7. ↑ www.acmi.net.au/creators/19586.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
  9. ↑ Tag Gallagher, The adventures of Roberto Rossellini, 1998[νεκρός σύνδεσμος]
  10. ↑ Gottlieb, Sidney (14 Ιουνίου 2004). Roberto Rossellini's Rome Open City. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-54519-8. 
  11. ↑ «The Adventures of Roberto Rossellini». archive.nytimes.com. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2023. 
  12. ↑ [Serri, Mirella From the Odeon to the Odeon: The Experience of Roberto Rossellini from Fascism to Antifascism, Kenneth Lloyd-Jones (translator) TELOS Vol. 139 (Summer 2007): pp. 70-78.]
  13. ↑ Άρθρο στα Ιταλικά[νεκρός σύνδεσμος]
  14. ↑ Αφίξεις με φλας ή χωρίς, Ιστορικό Λεύκωμα 1961, σελ. 155, Η Καθημερινή (1997)
  15. ↑ Bondanella, Peter· Bondanella, Distinguished Professor of Comparative Literature and Italian Peter (29 Ιανουαρίου 1993). The Films of Roberto Rossellini. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-39866-4. 25 
  16. ↑ «The Reid Cinema Archives - Wesleyan University». www.wesleyan.edu. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2023. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ρομπέρτο_Ροσσελλίνι&oldid=10083101"