Προπυλοβενζόλιο

Προπυλοβενζόλιο
Γενικά
Όνομα IUPAC	Προπυλοβενζένιο
Άλλες ονομασίες	Προπυλοβενζόλιο; Προπυλοοκυκλοεξατριένιο; 1-φαινυλοπροπάνιο
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος	C9H12
Μοριακή μάζα	120,19 amu
Σύντομος; συντακτικός τύπος	PhCH2CH2CH3
Συντομογραφίες	PhPr, ΦPr, PB
Αριθμός CAS	103-65-1
SMILES	CCCc1ccccc1; CCCC1=CC=CC=C1
Αριθμός EINECS	203-132-9
Δομή
Ισομέρεια
Ισομερή θέσης	>7
Φυσικές ιδιότητες
Σημείο τήξης	-99°C
Σημείο βρασμού	159°C
Πυκνότητα	862 kg/m3
Ιξώδες	1,491
Τάση ατμών	2 mmHg (20°C)
Εμφάνιση	υγρό
Χημικές ιδιότητες
Βαθμός οκτανίου	127
Ελάχιστη θερμοκρασία; ανάφλεξης	48°C
Επικινδυνότητα
	Εύφλεκτο (F), Βλαβερό (Xi, Xn, N)
Φράσεις κινδύνου	R10-37-51/53-65
Φράσεις ασφαλείας	S24-37-61-62
	Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).

To προπυλοβενζόλιο ή προπυλοβενζένιο ή προπυλοκυκλοεξατριένιο ή 1-φαινυλοπροπάνιο είναι ένα αρένιο με σύντομο συντακτικό τύπο PhCH₂CH₂CH₃.

Δομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεσμός	τύπος δεσμού	ηλεκτρονική δομή	Μήκος δεσμού	Ιονισμός
Δεσμοί^[3]
C_#1΄-#3΄-H	σ	2sp³-1s	109 pm	3% C^- H⁺
C_#2-#6-H	σ	2sp²-1s	106 pm	3% C^- H⁺
C_#1-#6-C_#2-#6,#1	σ	2sp²-2sp²	147 pm
C_#1...C_#6'	π^[4]	2p-2p	147 pm
C_#1΄-C_#1	σ	2sp³-2sp²	151 pm
C_#1΄-C_#2'	σ	2sp³-2sp³	154 pm
C_#2΄-C_#3'	σ	2sp³-2sp³	154 pm
Κατανομή φορτίων σε ουδέτερο μόριο
C_#3΄	-0,09
C_#1΄,#2΄	-0,06
C_#2-#6	-0,03
C_#1	0,00
H	+0,03

Παραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προπυλίωση βενζολίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με προπυλίωση βενζολίου κατά Friedel-Crafts, παράγεται προπυλοβενζόλιο^[5]:

$\mathrm {PhH+CH_{3}CH_{2}CH_{2}X{\xrightarrow {AlCl_{3}}}PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+HX}$

Στη θέση του τριχλωριούχου αργιλίου (AlCl₃), χρησιμοποιούνται (κατά περίπτωση) επίσης οι ακόλουθοι καταλύτες: τριχλωριούχο αντιμόνιο (SbCl₃), τετραχλωριούχος κασσίτερος (SnCl₄), τριφθοριούχο βόριο (BF₃), διχλωριούχος ψευδάργυρος (ZnCl₂), διχλωριούχος υδράργυρος (HgCl₂) και διβρωμιούχος σίδηρος (FeBr₂). Ιδιαίτερα ο τελευταίος, είναι ο καλύτερος, αν X = Br και ο BF₃, αν X = F.
Η απόδοση είναι μεγαλύτερη αν χρησιμοποιηθεί 3-αλοπροπένιο, σχηματίζοντας αρχικά 3-φαινυλοπροπένιο, που στη συνέχεια υδρογονώνεται, παράγοντας προπυλοβενζόλιο^[6]:

$\mathrm {PhH+CH_{2}=CHCH_{2}X{\xrightarrow {AlCl_{3}}}PhCH_{2}CH=CH_{2}+HX}$
$\mathrm {PhCH_{2}CH=CH_{2}+H_{2}{\xrightarrow {Ni,Pd}}PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}}$

Μέθοδος Fitting[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από φαινυλαλογονίδιο (PhX), με τη μεθοδο Fitting, παράγεται προπυλοβενζόλιο^[7]:

$\mathrm {PhX+2Na{\xrightarrow {-NaX}}PhNa{\xrightarrow {+CH_{3}CH_{2}CH_{2}X}}PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+NaX}$

Μέθοδος Grignard[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από φαινυλαλογονίδιο (PhX), με τη μέθοδο Grignard, παράγεται προπυλοβενζόλιο^[8]:

$\mathrm {PhX+Mg{\xrightarrow {|Et_{2}O|}}PhMgX{\xrightarrow {+CH_{3}CH_{2}CH_{2}X}}PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+MgX_{2}}$

Με αποκαρβοξυλίωση κατάλληλων καρβοξυλικών οξέων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1. Από 1-φαινυλοβουτανικό οξύ και 1-φαινυλοβουτανικό οξύ, με αποκαρβοξυλίωση παράγεται προπυλοβενζόλιο^[9]:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{2}COOH+NaOH{\xrightarrow {}}PhCH_{2}CH_{2}CH_{2}COONa+H_{2}O}$
$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{2}COONa+H_{2}O{\xrightarrow {\triangle }}PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+NaHCO_{3}}$

2. Από οποιοδήποτε προπυλοβενζοϊκό οξύ:

$\mathrm {PrC_{6}H_{4}COOH+{\xrightarrow {}}PrC_{6}H_{4}COONa+H_{2}O}$
$\mathrm {PrC_{6}H_{4}COONa+H_{2}O{\xrightarrow {\triangle }}PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+NaHCO_{3}}$

Με αναγωγή οξυγονούχων ενώσεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1. Από οποιαδήπτε προπυλοφαινόλη, με αποξυγόνωση, παράγεται προπυλοβενζόλιο^[10]::

$\mathrm {PrC_{6}H_{4}OH+Zn{\xrightarrow {}}PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+ZnO}$

2. Από 3-φαινυλοπροπανάλη, με τη μέθοδο Wolff-Kishner, παράγεται προπυλοβενζόλιο^[11]. Π.χ.:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CHO+NH_{2}NH_{2}{\xrightarrow {-H_{2}O}}PhCH_{2}CH_{2}CH=NHNH_{2}{\xrightarrow {KOH}}PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+N_{2}\uparrow }$

3. Με αναγωγή οποιασδήποτε φαινυλοπροπανόνης - Αντίδραση Clemmensen ^[12]. Π.χ.:

$\mathrm {PhCOCH_{2}CH_{3}+2Zn+2HCl{\xrightarrow {}}PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+ZnCl_{2}+ZnO}$

Χημική συμπεριφορά και παράγωγα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο βενζολικός δακτύλιος στο προπυλοβενζόλιο είναι ελαφρά ενεργοποιημένος σε σχέση με το βενζόλιο, με αποτέλεσμα οι αντιδράσεις αρωματικής ηλεκτρονιόφιλης υποκατάστασης να γίνονται με λίγο μεγαλύτερη ταχύτητα και παράγονται κυρίως ο- και π- διπαράγωγα του βενζολίου.
Οι περισσότερες απόπειρες υποκατάστασης των υδρογόνων έχουν σαν αποτέλσμα την υποκατάσταση και εκείνων τοu αρωματικού δακτυλίου. Ο μόνος μηχανισμός που ευνοεί την υποκατάσταση στο προπύλιο είναι ο S_N², που ευνοείται από απρωτικούς και μη πολικούς διαλύτες. Ο S_N¹ μηχανισμός και η φωτοχημική αλογόνωση ευνοεί την υποκατάσταση στον αρωματικό δακτύλιο.

Καταλυτική αφυδρογόνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτή είναι η κύρια βιομηχανική εφαρμογή του προπυλοβενζολίου, από την οποία παράγεται (κυρίως) 1-φαινυλοπροπένιο:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}{\xrightarrow[{Pd,Pt}]{\triangle }}PhCH=CHCH_{3}+H_{2}}$

Νίτρωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με νίτρωση παράγει o- και π- νιτροπροπυλοβενζόλιο^[13]::

Δεν μπόρεσε να γίνει ανάλυση του όρου. (SVG (Η MathML μπορεί να ενεργοποιηθεί μέσω μιας προσθήκης στο πρόγραμμα περιήγησης): Μη αποδεκτή απάντηση ("Math extension cannot connect to Restbase.") από τον εξυπηρετητή "http://localhost:6011/el.wikipedia.org/v1/":): {\displaystyle \mathrm{PhCH_2CH_2CH_3 + HNO_3 \xrightarrow{\pi.H_2SO_4} o,\pi-PrC_6H_4NO_2 + H_2O} }

Σουλφούρωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με σουλφολυρωση παράγει o- και π- προπυλοβενζοσουλφονικό οξύ^[13]:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+H_{2}SO_{4}{\xrightarrow {}}o,\pi -PrC_{6}H_{4}SO_{3}H+H_{2}O}$

Αλογόνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με αλογόνωση παράγει o- και π- αλοπροπυλοβενζόλιο^[13]:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+X_{2}{\xrightarrow {AlX_{3}}}o,\pi -PrC_{6}H_{4}X+HX}$

όπου Χ Cl ή Br. Τα άλλα φαινυλαλονονίδια προκύπτουν σε δεύτερη φάση με υποκατάσταση αυτών με χρήση KI ή Hg₂F₂, αντίστοιχα.
Ειδικά για το βρώμιο καλύτερος καταλύτης είναι ο FeBr₃.
Αν χρησιμοποιηθεί φωτοχημική αλογόνωση παράγεται κυρίως PhCHXCH₂CH₃.

Αλκυλίωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αλκυλίωση κατά Friedel-Crafts^[13]:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+RX{\xrightarrow {AlX_{3}}}o,\pi -PrC_{6}H_{4}R+HX}$

Ακυλίωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ακυλίωση κατά Friedel-Crafts^[13]:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+RCOX{\xrightarrow {AlX_{3}}}o,\pi -PrC_{6}H_{4}COR+HX}$

Υδροξυλίωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υδροξυλίωση κατά Friedel-Crafts προς o- και π- προπυλοφαινόλη^[13]:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+XOH{\xrightarrow {AlX_{3}}}o,\pi -PrC_{6}H_{4}OH+HX}$

Αμίνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αμίνωση κατά Friedel-Crafts προς o- και π- προπυλανιλίνη^[13]:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+NH_{2}X{\xrightarrow {AlX_{3}}}o,\pi -PrC_{6}H_{4}NH_{2}+HX}$

Καρβοξυλίωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καρβοξυλίωση κατά Friedel-Crafts προς o- και π- προπυλοβενζοϊκό οξύ^[13]:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+XCOOH{\xrightarrow {AlX_{3}}}o,\pi -PrC_{6}H_{4}COOH+HX}$

Αναγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αναγωγή προς προπυλοκυκλεξάνιο^[14]:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+3H_{2}{\xrightarrow {Pt}}(C_{6}H_{11})CH_{2}CH_{2}CH_{3}}$

Οζονόλυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με οζονόλυση παράγονται αιθανοδιάλη και 2-οξοπεντανάλη^[15]:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+2O_{3}{\xrightarrow {Zn}}+CH_{3}CH_{2}CH_{2}COCHO+2HCOCHO}$

Οξείδωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με οξείδωση με KMnO₄ παράγεται 1-φαινυλοπροπανόνη^[15]:

$\mathrm {3PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+4KMnO_{4}+2H_{2}SO_{4}{\xrightarrow {}}3PhCOCH_{2}CH_{3}+2MnO_{2}+2K_{2}SO_{4}+5H_{2}O}$

Αλομεθυλίωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με αλομεθυλίωση κατά Blanc παράγονται ορθοαλομεθυλοπροπυλοβενζόλιο και παρααλομεθυλοπροπυλοβενζόλιο^[16]::

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+HCHO+HX{\xrightarrow {ZnX_{2}}}{\frac {2}{3}}o-C_{6}H_{4}(CH_{2}CH_{2}CH_{3})CH_{2}X+{\frac {1}{3}}\pi -C_{6}H_{4}(CH_{2}CH_{2}CH_{3})CH_{2}X+H_{2}O}$

Επίδραση καρβενίων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με μεθυλένιο προς μεθυλοπροπυλοβενζόλια, βουτυλοβενζόλιο, ισοβουτυλοβενζόλιο, δευτεροταγές βουτυλοβενζόλιο και προπυλοκυκλοεπτατριένια:

$\mathrm {PhCH_{2}CH_{2}CH_{3}+CH_{3}X+KOH{\xrightarrow {}}{\frac {5}{18}}PrC_{6}H_{4}Me+{\frac {1}{9}}PhsBu+{\frac {1}{9}}PhiBu+{\frac {1}{6}}PhBu+{\frac {1}{3}}C_{7}H_{7}Pr+KX+H_{2}O}$

Η αντίδραση είναι ελάχιστα εκλεκτική και γι' αυτό επικρατεί η αναλογία που προκύπτει από την αναλογία των ατόμων υδρογόνου: 12 συνολικά άτομα: 7 στο Pr και 5 στο βενζολικό δακτύλιο. Με παρεμβολή στους 6 αρωματικούς δεσμούς σχηματίζονται 3 ισομερή προπυλοκυκλοεπτατριένια.

Αναφορές και σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ τόπος Chemicalbook
↑ [1]
↑ Τα δεδομένα προέρχονται εν μέρει από το «Table of periodic properties of thw Ellements», Sagrent-Welch Scientidic Company και Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, Σελ. 34.
↑ Δεσμός 6 κέντρων και 6 ηλεκτρονίων
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 358, §16.3.Γ1 και σελ. 359, §16.4.4.
↑ SCHAUM'S OUTLINE SERIES, Οργανική Χημεία, Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999, σελ.181, §11.1.
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982 ,σελ. 359, §16.4.3.
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982 ,σελ. 359, §16.4.5.
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982 ,σελ. 359, §16.4.6α.
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982 ,σελ. 359, §16.4.6β.
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982 ,σελ. 152, §6.2.6β.
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 152, §6.7.6α, R = CH₃, R' = Ph.
↑ ^13,0 ^13,1 ^13,2 ^13,3 ^13,4 ^13,5 ^13,6 ^13,7 Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 360, §16.5.1.
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 360, §16.5.2.
↑ ^15,0 ^15,1 Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 360, §16.5.3.
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 360, §16.5.5.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γ. Βάρβογλη, Ν. Αλεξάνδρου, Οργανική Χημεία, Αθήνα 1972
Α. Βάρβογλη, «Χημεία Οργανικών Ενώσεων», παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1991
SCHAUM'S OUTLINE SERIES, Οργανική Χημεία, Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999
Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982

[1] τόπος Chemicalbook

[2] [1]

[3] Τα δεδομένα προέρχονται εν μέρει από το «Table of periodic properties of thw Ellements», Sagrent-Welch Scientidic Company και Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, Σελ. 34.

[4] Δεσμός 6 κέντρων και 6 ηλεκτρονίων

[5] Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 358, §16.3.Γ1 και σελ. 359, §16.4.4.

[6] SCHAUM'S OUTLINE SERIES, Οργανική Χημεία, Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999, σελ.181, §11.1.

[7] Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982 ,σελ. 359, §16.4.3.

[8] Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982 ,σελ. 359, §16.4.5.

[9] Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982 ,σελ. 359, §16.4.6α.

[10] Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982 ,σελ. 359, §16.4.6β.

[11] Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982 ,σελ. 152, §6.2.6β.

[12] Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 152, §6.7.6α, R = CH₃, R' = Ph.

[Pet3601-13] 13,0 ^13,1 ^13,2 ^13,3 ^13,4 ^13,5 ^13,6 ^13,7 Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 360, §16.5.1.

[Pet3602-14] Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 360, §16.5.2.

[Pet3603-15] 15,0 ^15,1 Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 360, §16.5.3.

[Pet3605-16] Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 360, §16.5.5.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Προπυλοβενζόλιο

Γενικά
Όνομα IUPAC	Προπυλοβενζένιο
Άλλες ονομασίες	Προπυλοβενζόλιο Προπυλοοκυκλοεξατριένιο 1-φαινυλοπροπάνιο
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος	C₉H₁₂
Μοριακή μάζα	120,19 amu^[1]
Σύντομος συντακτικός τύπος	PhCH₂CH₂CH₃
Συντομογραφίες	PhPr, ΦPr, PB
Αριθμός CAS	103-65-1
SMILES	CCCc1ccccc1 CCCC1=CC=CC=C1
Αριθμός EINECS	203-132-9
Δομή
Ισομέρεια
Ισομερή θέσης	>7
Φυσικές ιδιότητες
Σημείο τήξης	-99°C
Σημείο βρασμού	159°C
Πυκνότητα	862 kg/m³
Ιξώδες	1,491
Τάση ατμών	2 mmHg (20°C)
Εμφάνιση	υγρό
Χημικές ιδιότητες
Βαθμός οκτανίου	127^[2]
Ελάχιστη θερμοκρασία ανάφλεξης	48°C
Επικινδυνότητα


Εύφλεκτο (F), Βλαβερό (Xi, Xn, N)
Φράσεις κινδύνου	R10-37-51/53-65
Φράσεις ασφαλείας	S24-37-61-62
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).