Άγιος Προκόπιος Ικονίου
| Άγιος Προκόπιος Ικονίου | |
|---|---|
 | |
| Μητροπολίτης Ικονίου Νεομάρτυρας | |
| Γέννηση | 1859 Τύανα, Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Κοίμηση | 20 Απριλίου 1923 (64 ετών) Καισάρεια, Τουρκία |
| Τιμάται από | Ανατολική Ορθοδοξή Εκκλησία |
| Αγιοκατάταξη | 4 Νοεμβρίου 1992 Εκκλησία της Ελλάδος 5 Ιουλίου 1993 Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως |
| Εορτασμός | 20 Απριλίου και την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (Σεπτέμβριος) |
| δεδομένα () | |
Ο Άγιος Προκόπιος Ικονίου (κατά κόσμον Προκόπιος Λαζαρίδης, 1859 – 20 Απριλίου 1923) ήταν Έλληνας Μικρασιάτης θεολόγος και επίσκοπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως που διετέλεσε Μητροπολίτης Δυρραχίου, Φιλαδελφείας και Ικονίου στη Μικρά Ασία, καθώς και Νεομάρτυρας. Μαρτύρησε εξόριστος και η μνήμη του τιμάται στις 20 Απριλίου και την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού μαζί με όλους τους Μικρασιάτες Νεομάρτυρες.[1][2]
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Προκόπιος Λαζαρίδης γεννήθηκε από Έλληνες Ορθόδοξους γονείς στα Τύανα της επαρχίας Ικονίου Μικράς Ασίας το 1859. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης αποφοίτησε από αυτή το 1889 και διακόνησε ως διάκονος και πρεσβύτερος στις Μητροπόλεις Μελενίκου, Νικαίας και Νικομηδείας.[3]
Η δράση του στη Μακεδονία (Μητρόπολη Μελενίκου)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Προκόπιος Λαζαρίδης διακόνησε ως αρχιδιάκονος του Μητροπολίτη Μελενίκου Προκοπίου.
Τον Ιούνιο του 1890, συστάθηκε συντακτική επιτροπή για τη μεταρρύθμιση του παλαιού Κανονισμού της Ελληνικής Κοινότητας του Μελενίκου, υπό την προεδρία του αρχιδιακόνου Προκοπίου. Κατόπιν συνεννοήσεως με τις δύο κοινοτικές εφορείες της πόλης προέβη στη σύνταξη νέου Κανονισμού, με βάση τους Κοινοτικούς Κανονισμούς της Θεσσαλονίκης και των Σερρών. Η μεταρρύθμιση αυτή είχε ως αποτέλεσμα να παύσουν οι κομματικές έριδες μεταξύ των Ελλήνων και να αναπτυχθεί εκ νέου πνεύμα συνεργασίας και ενότητας.
Ενδεικτικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός πως, κατά την απουσία του από το Μελένικο, ο Μητροπολίτης Προκόπιος άφηνε ως αντιπρόσωπό του στην πόλη τον αρχιδιάκονό του Προκόπιο, καθώς ο τελευταίος ήταν απόφοιτος της Χάλκης με οργανωτικές και κηρυκτικές ικανότητες. Κέρδισε μάλιστα τη συμπάθεια των κατοίκων του Μελενίκου, ιδίως μέσω των συνελεύσεων των εφοροεπιτροπών της Ελληνικής Κοινότητας και των Εκπαιδευτηρίων.
Η παρουσία του Προκοπίου Λαζαρίδη στο Mελένικο καταδείκνυε το ενδιαφέρον του μητροπολίτη Προκοπίου για την πνευματική ανάπτυξη του ποιμνίου του. Σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιήθηκε και η ενεργοποίηση του Προκοπίου Λαζαρίδη ως ιεροκήρυκα της μητρόπολης Mελενίκου, γεγονός που ικανοποίησε τον χριστιανικό πληθυσμό της περιοχής που είχε στερηθεί για πολλά χρόνια το κήρυγμα.
επιστολή της Κοινότητας Kάτω Tζουμαγιάς προς τον μητροπολίτη Μελενίκου Προκόπιο (8 Μαρτίου 1890)[4].
Μάλιστα από τις ευχαριστήριες επιστολές των κοινοτήτων Πετριτσίου και Kάτω Tζουμαγιάς της Μακεδονίας προς τον μητροπολίτη Mελενίκου, διαφαίνεται όχι μόνο η ευαρέσκεια που εκφράζουν οι Ελληνικές Κοινότητες αλλά και η κηρυκτική ικανότητα του Προκοπίου καθώς και ο άριστος χειρισμός από μέρους του της ελληνικής γλώσσας όπως και της τουρκικής, την οποία συχνά χρησιμοποιούσε για να γίνεται αντιληπτός από το σύνολο του πληθυσμού.
Ο Προκόπιος Λαζαρίδης παρέμεινε στο Μελένικο έως τα τέλη Μαΐου του 1891, λίγους μήνες πριν το θάνατο του γέροντός του, μητροπολίτη Μελενίκου Προκοπίου, τον Αύγουστο του ίδιου έτους.[5][6]
Η δράση του ως πρωτοσυγκέλλου και επισκόπου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στα τέλη Μαΐου του έτους 1891 προσελήφθη ως ιεροκήρυκας στην περιφέρεια Αδά Παζαρίου Νικομηδείας της Μικράς Ασίας, όπου χειροτονήθηκε πρεσβύτερος [7]
Αργότερα ο Προκόπιος διακόνησε ως πρωτοσύγκελλος στη Μητρόπολη Νικαίας στη Μικρά Ασία. Στις 14 Φεβρουαρίου 1893 συμμετείχε ως υποψήφιος στο τριπρόσωπο για την εκλογή βοηθού επισκόπου στη Μητρόπολη Μελενίκου, υπό τον τίτλο Δαφνουσίας, με ευθύνη τη διαποίμανση των χριστιανών της περιοχής Σιντικής της Μακεδονίας, χωρίς τελικά να εκλεγεί.[8]
Διετέλεσε τιτουλάριος επίσκοπος Αμφιπόλεως (1894-1899) του Οικουμενικού Πατριαρχείου και εγκατεστάθη στην αρχιεπισκοπή Κωνσταντινουπόλεως υπηρετώντας στην συνοικία Βλάγκα. Το 1898 εστάλη ως πατριαρχικός έξαρχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Μακεδονία και ειδικώς στις ιερές μονές Αγίας Αναστασίας Βασιλικών Θεσσαλονίκης και Θεοτόκου Εικοσιφοινίσσης Παγγαίου, προκειμένου να φέρει την ειρήνευση στις εκεί μοναστικές αδελφότητες.
Η δράση του ως Μητροπολίτη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Διετέλεσε Μητροπολίτης Δυρραχίου (1899-1906) όπου εργάστηκε με αφοσίωση για την πνευματική κατάρτιση του ποιμνίου με ειδική μέριμνα για τη στήριξη των κρυπτοχριστιανών της περιοχής της Σπαθίας της Βορείου Ηπείρου. Ακόμη ως συνοδικός Μητροπολίτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου έθεσε το θέμα εκλατινισμού των ορθοδόξων της Βοσνίας Ερζεγοβίνης με αφορμή την εκεί εκλογή νέου επισκόπου. Η Οθωμανική Διοίκηση θορυβημένη για τη δράση του προς τους κρυπτοχριστινούς ζήτησε και πέτυχε την απομάκρυνση του Προκοπίου από το Δυρράχιο. Ακολούθως εξελέγη Μητροπολίτης Φιλαδέλφειας (1906-1911).
Το 1911 εξελέγη Μητροπολίτης Ικονίου όπου ανέπτυξε πολύπτυχη δράση σε ποιμαντικό εθνικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. Συνέστησε νέες ελληνικές κοινότητες, ίδρυσε πολλά σχολεία και ανήγειρε ναούς. Προασπιζόμενος την ορθή χριστιανική πίστη, πρωτοστάτησε στην αναχαίτιση της προσπάθειας των Νεότουρκων να οργανώσουν τουρκο-ορθόδοξη "Εκκλησία", ανεξάρτητη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η οποία χρησιμοποιούσε αποκλειστικά την τουρκική γλώσσα προς παραπλάνηση των πιστών. Μάλιστα το χριστιανικό ποίμνιο προσπαθούσαν να το παραπλανήσουν ή να το προσεταιρίσουν με τη βία. Τελικά, ο Μουσταφά Κεμάλ διέταξε την εξορία του από το Ικόνιο και έτσι στις 20 Σεπτεμβρίου 1920, ο Προκόπιος, μαζί με τον επίσκοπο των Αρμενίων και πάνω από 200 μουσουλμάνους προύχοντες της περιοχής, φυλακίστηκε με την κατηγορία ότι είχε δήθεν υποστηρίξει το αντικεμαλικό κίνημα του Μεχμέτ Ντελημπάς στο Ικόνιο.
Ο Προκόπιος ακολούθως εξορίστηκε στο Ερζερούμ από τον Οκτώβριο του 1920 έως τον Μάιο του 1922.[9]
Μετά από πολλές έντονες ψυχικές και σωματικές ταλαιπωρίες στις οποίες είχε υποβληθεί, παρέδωσε την ψυχή του εξόριστος και απομονωμένος στη Μονή Τιμίου Προδρόμου στο Ζιντζίντερε (Φλαβιανά) κοντά στην Καισάρεια, στις 20 Απριλίου 1923.[10]
Αγιοκατάταξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η αγιοκατάταξη του μάρτυρα Προκοπίου Μητροπολίτου Ικονίου καθώς και των μαρτύρων μητροπολιτών Χρυσοστόμου Σμύρνης, Γρηγορίου Κυδωνιών, Αμβροσίου Μοσχονησίων, Ευθυμίου Ζήλων και των συν αυτοίς Μικρασιατών νεομαρτύρων, πραγματοποιήθηκε το 1992 από την Εκκλησία της Ελλάδος και η μνήμη τους τιμάται την Κυριακή προ της Υψώσεως (Σεπτέμβριος). Κατετάγησαν στο Αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας με την υπ’ αριθμ. 2556/5-7 του 1993 απόφαση της Αγίας και Ιεράς Σύνοδου του Οικουμενικού Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως .
Τιμές στη μνήμη του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Προς τιμή του υπάρχουν οδοί στη Θεσσαλονίκη, το Περιστέρι, τη Νέα Σμύρνη, τη Νέα Ιωνία, τον Υμηττό και τα Ιωάννινα (Ανατολή) που φέρουν το όνομά του.[11]
Aπολυτίκιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ἀπολυτίκιον Ἁγίων Μικρασιατῶν Ἱερομαρτύρων. (Ἦχος δ΄)
Ἡ πενταυγὴς Ἀρχιερέων χορείᾳ,
τῇ τῶν ἀγώνων νοητὴ δαδουχία,
τὴν Μικρασίαν ἅπασαν αὐγάζει νοητῶς,
ὁ σοφὸς Χρυσόστομος, Γρηγορίῳ τῷ θείῳ,
Ἀμβρόσιος, Προκόπιος καὶ Εὐθύμιος ἅμα,
οὓς εὐφημοῦμεν εἴπωμεν πιστοί,
χαίροις Μαρτύρων, πεντάριθμε σύλλογε.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Kiminas, Demetrius (2009). The ecumenical patriarchate : a history of its metropolitanates with annotated hierarch catalogs. San Bernardino, CA: Borgo Press. σελ. 100. ISBN 9781434458766.
- ↑ Βίος Αγίου:Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης και οι συν αυτώ Άγιοι Αρχιερείς Γρηγόριος Κυδωνιών, Αμβρόσιος Μοσχονησίων, Προκόπιος Ικονίου, Ευθύμιος Ζήλων καθώς και οι κληρικοί και λαϊκοί που σφαγιάσθηκαν κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή Αρχειοθετήθηκε 2019-12-25 στο Wayback Machine., Ιστοσ. Saint, Ανακτήθηκε 21/02/2015.
- ↑ Τσίρη, Θεοδώρου (2008). "Η Προσφορά της Εκκλησίας και του Ιερού Κλήρου στη Μικρά Ασία 1912-1922". Thessaloniki: Aristotle University of Thessaloniki, Department of Theology.
- ↑ Ο Ελληνισμός του Μελενοίκου
- ↑ «Eκκλησιαστικά», ΑΑ, περ.Β ́,φ. 24 (30/29.5.1891).
- ↑ Ο Ελληνισμός του Μελενοίκου
- ↑ «Eκκλησιαστικά», ΑΑ, περ.Β ́,φ. 24 (30/29.5.1891).
- ↑ Ο Ελληνισμός του Μελενοίκου
- ↑ «Εταιρεία Μελέτης και Έρευνας της Ιστορίας των Σερρών (Ε.Μ.Ε.Ι.Σ)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2018.
- ↑ Οι άγιοι Μικρασιάτες Νεομάρτυρες - άρθρο της Ένωσης Μικρασιατών Φοιτητών
- ↑ Ζώνας, Λουκάς (2018). Υμηττός, 90 χρόνια ζωής, η πόλη και οι οδοί. Αθήνα. σελ. 93. ISBN 978-618-00-0629-2.