Πολ Μάτικ
| Πολ Μάτικ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Paul Mattick (Αγγλικά) |
| Γέννηση | 13 Μαρτίου 1904 Στολπ, Πομερανία, Γερμανική Αυτοκρατορία (σήμερα Πολωνία) |
| Θάνατος | 7 Φεβρουαρίου 1981 (76 ετών) Κέιμπριτζ, Μασαχουσέτη, ΗΠΑ |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Αγγλικά[1] Γερμανικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Συμβουλιακός κομμουνιστής θεωρητικός κι επαναστάτης |
| Επηρεάστηκε από | Καρλ Μαρξ, Ρόζα Λούξεμπουργκ, Χένρικ Γκρὀσμαν |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Ίλσε Μάτικ |
| Τέκνα | Πολ Μάτικ ο Νεώτερος |
Ο Πολ Μάτικ (γερμανικά: Paul Mattick, 13 Μαρτίου 1904 - 7 Φεβρουαρίου 1981) ήταν μαρξιστής διανοούμενος και επαναστάτης, του οποίου ο τρόπος σκέψης εντάσσεται στις σχολές του συμβουλιακού κομμουνισμού[2] και του αριστερού κομμουνισμού. Καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής του, επέκρινε το μπολσεβικισμό,[3] το λενινιστικό μαρξισμό[4] και τις οργανωτικές τους μεθόδους,[5][6] την πολιτική κληρονομιά των οποίων περιέγραψε ως εξής:
- "...χρησιμεύουν ως ιδεολογία η οποία δικαιολογεί την επικράτηση τροποποιημένων καπιταλιστικών (κρατικό-καπιταλιστικών) συστημάτων, τα οποία... ελέγχονται μέσω του αυταρχικού κράτους.""[7][8]
Πρώιμα Χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μάτικ γεννήθηκε στην Πομερανία το 1904 και μεγάλωσε στο Βερολίνο, όπου από 14 ετών υπήρξε μέλος της Ελεύθερης Σοσιαλιστικής Νεολαίας των Σπαρτακιστών. Το 1918 ξεκίνησε τη μαθητεία του ως τεχνικός μηχανών στη Ζίμενς όπου και εκλέχτηκε εκπρόσωπος στο συμβούλιο μαθητευομένων της εταιρείας κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Επανάστασης.
Βαθιά αναμεμειγμέμος σε σειρά γεγονότων κατά τη διάρκεια της επανάστασης, έχοντας επανειλημμένα συλληφθεί και απειληθεί με θάνατο, ο Μάτικ ριζοσπαστικοποιήθηκε και εντάχθηκε στο αριστερό και αντιπολιτευτικό ρεύμα των γερμανών κομμουνιστών. Μετά τη διάσπαση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας στη Χαϊδελβέργη την άνοιξη του 1920, ο Μάτικ προσχώρησε στο νεοϊδρυθέν Εργατικό Κομμουνιστικό Kόμμα της Γερμανίας (KAPD) και εργάστηκε στην οργάνωση νεολαίας Κόκκινη Νεολαία, γράφοντας για το περιοδικό της.
Το 1921, σε ηλικία 17 ετών, ο Μάτικ μετακόμισε στην Κολωνία, όπου για λίγο καιρό εργάστηκε στη μεταλλοβιομηχανία Κλόκνερ. Απεργίες, εξεγέρσεις και μια νέα σύλληψη κατέστρεψαν κάθε προοπτική απασχόλησης. Δραστηριοποιήθηκε ως οργανωτής τόσο του KAPD όσο και της Γενικής Ένωσης Εργαζομένων (ΑΑU) στην περιοχή της Κολωνίας, όπου γνώρισε μεταξύ άλλων και τον εξέχοντα αριστερό κομμουνιστή Γιάν Άπελ. Ήρθε επίσης σε επαφές με συγγραφείς, διανοούμενους και καλλιτέχνες που εργάζονταν για την Γενική Ένωση Εργαζομένων-Οργανωτική ομάδα (AAUE) ιδρυθείσα από τον Σπαρτακιστή και αποσχισθέντα από το KAPD Ὀτο Ρούλε.
Με τη συνεχιζόμενη μείωση της μαζικής πάλης, επιφυλακτικός πλέον απέναντι στις δυνατότητες για ριζική αλλαγή, ειδικά μετά το 1923 και όντας άνεργος για πολλά χρόνια, ο Μάτικ μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1926. Εξακολούθησε όμως να διατηρεί επαφές με το KAPD και την AAUE στη Γερμανία.
Στις ΗΠΑ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις ΗΠΑ ο Μάτικ επιδώθηκε στη συστηματική μελέτη θεωρητικών κειμένων, κυρίως του Καρλ Μαρξ. Μεγάλη επιρροή άσκησε επάνω του η δημοσίευση του σημαντικότερου έργου του Χένρικ Γκρόσμαν, Η Συσσώρευση και η Κατάρρευση του Καπιταλιστικού Συστήματος. Η Θεωρία των Κρίσεων (Das Akkumulations - Zusammenbruchsgesetz des Kapitalistischen Systems. Zugleich eine Krisentheorie) τo 1929. Σε αυτήν ο Γκρόσμαν εξετάζει:
- το εάν ο πλήρως αναπτυγμένος καπιταλισμός, εκλαμβανόμενος ως αποκλειστικά κυρίαρχο και καθολικά εγκατεστημένο σύστημα στηριζόμενο εξολοκλήρου στις δικές του πηγές κι επινοητικότητα, είναι σε θέση να αναπαράγεται και να αυξάνεται απεριόριστα ή εάν συναντά κάποιου είδους εμπόδια τα οποία αδυνατεί να ξεπεράσει.[9]
Με τη Συσσώρευση ο Γκρόσμαν επανέφερε στο προσκήνιο του εργατικού κινήματος την ξεχασμένη ως τότε θεωρία της κρίσης του Μαρξ.
Για τον Μάτικ, η κριτική της πολιτικής οικονομίας από τον Μαρξ δεν ήταν αποκλειστικά θεωρητικό ζήτημα αλλά συνδέονταν άρρηκτα με τη δική του επαναστατική πρακτική. Έτσι επικεντρώθηκε στη μαρξιστική θεωρία της καπιταλιστικής ανάπτυξης και τη λογική των εσωτερικών αντιφάσεών της που οδηγούν αναπόφευκτα σε κρίση κι επιδίωξε να την καταστήσει θεμέλιο της σκέψης του εργατικού κινήματος.
Προς το τέλος της δεκαετίας του 1920, ο Μάτικ μετακόμισε στο Σικάγο, όπου πρώτος προσπάθησε να ενώσει τις διάφορες οργανώσεις των Γερμανών εργαζομένων. Το 1931, προσπάθησε χωρίς επιτυχία να αναβιώσει την Chicagoer Arbeiter-Zeitung (Εφημερίδα των Εργατών του Σικάγο), μια εφημερίδα με μακριά παράδοση, αρχισυντάκτες της οποίας είχαν διατελέσει στο παρελθόν και οι Ογκάστ Σπιζ και Τζόζεφ Ντίτζγκεν. Για μια περίοδο, συμμετείχε στους Βιομηχανικούς Εργάτες του Κόσμου (γνωστοί ως IWW ή Wobblies), τη μόνη επαναστατική ένωση στην Αμερική η οποία οργάνωνε εργάτες πέρα από εθνικές και τομεακές διαφορές. Ωστόσο, η χρυσή εποχή των μαχητικών απεργιών των Wobblies είχε ήδη περάσει και μόνο το αναδυόμενο κίνημα των ανέργων κατάφερε να δώσει ζωή ξανά στο IWW και τούτο μονάχα περιφερειακά και προσωρινά. Το 1933, ο Μάτικ εκπόνησε ένα πρόγραμμα για το IWW προσπαθώντας να του δώσει μια πιο στέρεη μαρξιστική κατεύθυνση, βασιζόμενος στη θεωρία του Γκρόσμαν αλλά η προσπάθειά του αποδείχτηκε μάταιη. Το 1934, μαζί με συντρόφους από την IWW και με εκδιωχθέντα μέλη του λενινιστικού Προλεταριακοὐ Κόμματος δημιούργησαν το Ενωμένο Εργατικό Κόμμα, που αργότερα θα μετονομαστεί σε Ομάδα Συμβουλιακών Κομμουνιστών. Η ομάδα διατήρησε στενές επαφές με Γερμανικές και Ολλανδικές οργανώσεις Αριστερών Κομμουνιστών στην Ευρώπη και δημοσίευσε το περιοδικό International Council Correspondence (Διεθνής Συμβουλιακή Αλληλογραφία), το αγγλο-αμερικανικό αντίστοιχο του Rätekorrespondenz (Συμβουλιακή Αλληλογραφία) τoυ ολλανδικού GIC(H). Το έντυπο περιείχε άρθρα και συζητήσεις από την Ευρώπη, οικονομικές αναλύσεις και πολιτικά κριτική για τα τρέχοντα ζητήματα στις ΗΠΑ και σε άλλα μέρη του κόσμου.
Πέρα από την εργασία του σε εργοστάσιο, ο Μάτικ επέβλεπε μεγάλο μέρος των τεχνικών εργασιών της Αλληλογραφίας και συγγραφούσε για αυτήν. Μεταξύ των λίγων πρόθυμων να στηρίξουν το περιοδικό με τακτικές εισφορές ήταν ο Καρλ Κορς, με τον οποίο ο Μάτικ ήρθε σε επαφή το 1935 και ο οποίος παρέμεινε προσωπικός φίλος για πολλά χρόνια μετά την αποδημία του στις Ηνωμένες Πολιτείες στα τέλη του 1936.
Με το πέρασμα στην παρανομία και την επίσημη εξαφάνιση του Ευρωπαϊκού Συμβουλιακού Κομμουνισμού μετά τα μέσα της δεκαετίας του '30, η Αλληλογραφία άλλαξε όνομα, σε Living Marxism (Zώντας Μαρξισμός) το 1938 και από εκεί σε New Essays (Νέα Δοκίμια) το 1942.
Όπως και oι Καρλ Κορς και Χένρικ Γκρόσμαν, έτσι και ο Mάτικ είχε επαφές με το Ινστιτούτο για την Κοινωνική Έρευνα (αργότερα, Σχολή της Φρανκφούρτης) του Μαξ Χορκχάιμερ. Το 1936, ο Μάτικ έγραψε μια σημαντική κοινωνιολογική μελέτη με θέμα το αμερικανικό κίνημα των ανέργων για το Ινστιτούτο, η οποία παρέμεινε μόνο στα αρχεία του Ινστιτούτου και δεν δημοσιεύθηκε παρά το 1969 από τον εκδοτικό οίκο της Σοσιαλιστικής Φοιτητική Ένωση της Γερμανίας (SDS), Neue Kritik.
Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος κι Έπειτα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την είσοδο των Ηνωμένων Πολιτειών στο Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο και το μεταπολεμικό Μακαρθισμό, η καταστολή της αριστεράς στην Αμερική εντάθηκε. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο Μάτικ αναγκάστηκε να αποσυρθεί στην ύπαιθρο, όπου κατάφερε να επιβιώσει μέσω περιστασιακής απασχόλησης και της συγγραφής. Κατά τη μεταπολεμική περίοδο δεν συνέχισε την πολιτική δραστηριότητα παρά μονάχα περιστασιακά, κυρίως γράφοντας κατά καιρούς αρθρογραφώντας για διάφορα περιοδικά. Αρχής γενόμενης τη δεκαετία του σαράντα και για περισσότερο από δέκα χρόνια, ο Μάτικ επιδόθηκε στη μελέτη του Τζον Μέιναρντ Κέινς, συντάσσοντας μια σειρά κριτικών σημειώσεων και άρθρων ενάντια στην Κεϋνσιανή θεωρία και πρακτική. Με αυτό του το έργο, ο Μάτικ ανέπτυξε περαιτέρω τη θεωρία της καπιταλιστικής ανάπτυξης του Μαρξ κατά τον Γκρόσμαν, καθιστώντας την ικανή να εξετάσει την εμφάνιση νέων φαινομένων του σύγχρονου καπιταλισμού.
Με τις γενικές αλλαγές στο πολιτικό σκηνικὀ και την επανεμφάνιση του ριζοσπαστισμού στην δεκαετία του εξήντα, ο Μάτικ περνά σε πιο σύνθετες πολιτικές αναλύσεις. Η κυριότερη αυτών, το Μαρξ και Κέινς: Τα Όρια της Μεικτής Οικονομίας του 1969, το οποίο μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και είχε μεγάλη επιρροή στο φοιτητικό κίνημα του εξήντα-οκτώ κι έπειτα. Ένα άλλο σημαντικό του έργο ήταν η Κριτική του Χέρμπερτ Μαρκούζε: Ο μονοδιάστατος άνθρωπος στην ταξική κοινωνία, στην οποία επιτίθεται στη διατριβή του Μαρκούζε ότι το προλεταριάτο, όπως τον αντιλαμβανόταν ο Μαρξ, είχε καταντήσει μυθολογική έννοια στην προηγμένη καπιταλιστική κοινωνία. Μολονότι συμφωνεί με την κριτική ανάλυση της κυρίαρχης ιδεολογίας από τον Μαρκούζε, ο Μάτικ αμφισβητεί τη θεωρία του μονοδιάστατου ανθρώπου την οποία χαρακτηρίζει ως καθεαυτό ιδεολογία. Ο ίδιος ο Μαρκούζε δήλωσε ότι η κριτική του Μάτικ ήταν από τις ελάχιστες αξιόλογες στις οποίες η διατριβή του είχε υποβληθεί.
Προς το Τέλος της Ζωής του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του εβδομήντα, πολλά παλιά και νέα άρθρα του Μάτικ δημοσιεύθηκαν σε διάφορες γλώσσες από διάφορες εκδόσεις. Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτος 1974-75, ο Mάτικ διετέλεσε επισκέπτης καθηγητής στο "κόκκινο" Πανεπιστημιακό Κέντρο του Ράσκιλε στη Δανία. Εκεί, έδωσε διαλέξεις για τη μαρξιστική κριτική της πολιτικής οικονομίας και την ιστορία του εργατικού κινήματος και παραβρέθηκε σε σεμινάρια με άλλους καλεσμένους, όπως ο Μαξιμιλιέν Ρουμπέλ, ο Έρνεστ Μαντέλ και η Τζόουν Ρόμπινσον. Το 1977, ολοκλήρωσε την τελευταία σημαντική σειρά διαλέξεών του στο Πανεπιστήμιο της Πόλης του Μεξικού. Μίλησε στη Δυτική Γερμανία μόνο δύο φορές: στο Βερολίνο το 1971 και στο Ανόβερο το 1975.
Έτσι, στα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Μάτικ κατάφερε να κερδίσει ένα μικρό έστω ακροατήριο νέων ανθρώπων. Το 1978, μια σημαντική συλλογή άρθρων του που κάλυπταν από περισσότερο από σαράντα χρόνια δημοσιεύτηκε στα Αγγλικά με τον τίτλο Anti-Bolshevik Communism (Αντιμπολσεβικικός Κομμουνισμός).
Ο Πολ Μάτικ πέθανε τον Φεβρουάριο του 1981 αφήνοντας πίσω του σχεδόν ολοκληρωμένο το χειρόγραφο για ένα ακόμη βιβλίο, το οποίο αργότερα επιμελήθηκε και δημοσίευσε ο γιος του, Πολ Μάτικ ο Νεώτερος, με τον τίτλο Marxism - Last Refuge of the Bourgeoisie? (Μαρξισμός - Τελευταίο καταφύγιο της αστικής τάξης;).
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb11915170q. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ http://libcom.org/library/council-communism-mattick
- ↑ http://libcom.org/library/anti-bolshevist-communism-germany-paul-mattick
- ↑ http://libcom.org/library/the-lenin-legend-mattick
- ↑ http://libcom.org/library/the-masses-and-the-vanguard-mattick
- ↑ http://libcom.org/library/luxemburg-versus-lenin-mattick
- ↑ Mattick, Paul (2007) [1978]. Anti-Bolshevik Communism. Wales: The Merlin Press. σελίδες Introduction, XI. ISBN 978-0-85036-223-7.
- ↑ http://www.marxists.org/archive/mattick-paul/1978/introduction.htm
- ↑ Grossmann, Henryk (1992). The Law of Accumulation and Breakdown of the Capitalist System. Being also a theory of crises. σελ. 31. ISBN 0-7453-0459-1.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Κείμενα του Πολ Μάτικ στα Αγγλικά, τα Γαλλικά, τα Γερμανικά.
|