Πολιτική των Κομορών

Το πολίτευμα στις Κομόρες είναι ομοσπονδιακή προεδρική δημοκρατία, με βάση το οποίο ο εκάστοτε Πρόεδρος είναι Αρχηγός Κράτους και μαζί Αρχηγός Κυβερνήσεως στο νησιωτικό κράτος. Ισχύει πολυκομματικό σύστημα και η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση. Την ομοσπονδιακή νομοθετική εξουσία ασκούν η κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο.

Το 2002 τέθηκε σε ισχύ το νέο Σύνταγμα. Με βάση αυτό, η προεδρία είναι εναλλασσόμενη ανά τετραετία ανάμεσα στα νησιά. Καθένα από τα νησιά απέκτησε ισχυρή αυτονομία. Στις πρώτες προεδρικές εκλογές με το νέο Σύνταγμα, το 2002, ο Ασουμανί εξελέγη Πρόεδρος. Τον Απρίλιο του 2004 διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές.

Η νέα Ένωση των Κομορών απαρτίζεται από τρία νησιά: τη Μεγάλη Κομόρα, το Ανζουάν και το Μοελί. Κάθε νησί έχει Πρόεδρο, ο οποίος κυβερνά και την Ένωση, με βάση την εναλλασσόμενη προεδρία. Η θητεία του Προέδρου και των Αντιπροέδρων του είναι τετραετής. Το Σύνταγμα ορίζει ότι τα νησιά απολαμβάνουν και οικονομική αυτονομία και καθορίζουν και τη δική τους οικονομική πολιτική.

Σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης "Οίκος της Ελευθερίας" (Freedom House, 2008) οι Κομόρες και η Μαυριτανία θεωρούνταν ως οι μόνες πραγματικές “εκλογικές δημοκρατίες” στον αραβικό κόσμο.^[1]

Πολιτική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ένωση των Κομορών, γνωστή ως Ισλαμική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία των Κομορών έως το 2003 κυβερνάται από τον Πρόεδρο Αχμέτ Αμπντάλα Σαμπί. Από την ανεξαρτησία της χώρας από τη Γαλλία, το 1975, η πολιτική κατάσταση ήταν ασταθής και πολύ συχνά ήταν τα πραξικοπήματα και οι ταραχές.

Η χώρα ψήφισε υπέρ της ανεξαρτησίας της από τη Γαλλία σε ποσοστό 94,5% στο σχετικό δημοψήφισμα, που διενεργήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου του 1974^[2]. Ως αποτέλεσμα, οι Κομόρες έγιναν ανεξάρτητες στις 6 Ιουλίου του 1975. Στις 28 Οκτωβρίου του 1977 σε δημοψήφισμα εγκρίθηκε η παραμονή του προέδρου Αλί Σοϊλί στην εξουσία, με ποσοστό 56,6% υπέρ του ηγέτη^[2]. Εξάλλου, σε δημοψήφισμα την 1η Οκτωβρίου του 1978 το πολίτευμα έγινε ομοσπονδιακή και προεδρική δημοκρατία, σε ποσοστό 99,3%^[2]. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 22 Οκτωβρίου εξελέγη πρόεδρος χωρίς αντίπαλο ο Αχμέτ Αμπνταλά, ο οποίος ήταν και ο μοναδικός υποψήφιος. Στις βουλευτικές εκλογές του 1978 η Κομοριανή Ένωση για την Πρόοδο (UDZIMA) ήταν το μοναδικό νόμιμο κόμμα. Ένα νέο Σύνταγμα εγκρίθηκε με δημοψήφισμα στις 7 Ιουνίου του 1992 (με 74,2% των πολιτών να τάσσονται υπέρ) και έπειτα έγιναν αλλαγές, με τη θητεία του προέδρου να γίνεται εξαετής, βάσει συνταγματικής αλλαγής, σε δημοψήφισμα στις 20 Οκτωβρίου του 1996 (εγκρίθηκε με 85% υπέρ)^[2].

Τον Απρίλιο του 1999 στη διάρκεια ενός αναίμακτου πραξικοπήματος, κατέλαβε την εξουσία ο στρατιωτικός Αζαλί Ασουμανί, ο οποίος ανέτρεψε τον προσωρινό Πρόεδρο Τατζιντέν Μπεν Σαΐντ Μασούντε. Ο τελευταίος ήταν στην εξουσία από την εποχή που πέθανε ο δημοκρατικά εκλεγμένος Πρόεδρος, Μοχάμετ Τακί, τον Νοέμβριο του 1998.

Τον Μάιο του 1999 ο Αζαλί με διάταγμα απέκτησε ενισχυμένες εξουσίες, στα πλαίσια ενός Συντάγματος. Υποκύπτοντας κάπως στη διεθνή κριτική, ο Αζαλί διόρισε μη στρατιωτικό για Πρωθυπουργό, τον Μπαϊνριφί Ταρμιντί, τον Δεκέμβριο του 1999. Ωστόσο, ο ίδιος παρέμεινε Αρχηγός Κράτους και αρχηγός του Στρατού. Τον Δεκέμβριο του 2000 διόρισε στην πρωθυπουργία ξανά μη στρατιωτικό, τον Χαμάντα Μαντί και σχημάτισε κυβέρνηση μη στρατιωτική. Ο Αζαλί υποσχέθηκε να παραιτηθεί τον Απρίλιο του 2000 και να παραδώσει την εξουσία σε έναν δημοκρατικά εκλεγμένο Πρόεδρο. Επίσης, οργανώθηκαν από την κυβέρνηση επιτροπές και σταδιακά σχεδιάστηκε νέο Σύνταγμα, μετά την υπογραφή Πλαισίου Συμφωνίας για Συμφιλίωση στις Κομόρες, που επιτεύχθηκε με μεσολάβηση της Αφρικανικής Ένωσης. Το Σύνταγμα εγκρίθηκε σε δημοψήφισμα από το 76,9% των πολιτών, στις 23 Δεκεμβρίου του 2001^[2].

Ο Αζαλί από τη Μεγάλη Κομόρα ανέλαβε πρώτος Πρόεδρος της Ένωσης. Οι πρώτες προεδρικές εκλογές με βάση το νέο Σύνταγμα διεξήχθησαν στην Ένωση στις 10 Μαρτίου και στις 14 Απριλίου του 2002. Στον προκριματικό γύρο στις 10 Μαρτίου, που διεξήχθη στη Μεγάλη Κομόρα, ο Αζαλί Ασουμανί ήταν πρώτος μεταξύ εννέα υποψηφίων, με 39,81% των ψήφων. Στον δεύτερο γύρο αναμετρήθηκαν μαζί του οι Μαχαμούντ Μρανταμπί και Σαΐντ Αλί Κεμάλ, οι οποίοι κέρδισαν 15,69% και 10,68%, αντίστοιχα. Οι τελευταίοι κατήγγειλαν παρατυπίες στον πρώτο γύρο και αποφάσισαν να μη μετάσχουν στον τελικό γύρο των εκλογών. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να εκλεγεί Πρόεδρος ο Ασουμανί, με σχεδόν το 80% των ψήφων στον δεύτερο γύρο. Ο Πρόεδρος Μοχάμεντ Μπακάρ του Ανζουάν σχημάτισε τη 13μελή κυβέρνησή του στα τέλη Απριλίου του 2003.

Τον Μάιο του 2006 νικητής των προεδρικών εκλογών ανακηρύχθηκε ο κληρικός και επιτυχημένος επιχειρηματίας Αχμέντ Αμπντάλα Σαμπί, με σπουδές στο Ιράν, στη Σαουδική Αραβία και στο Σουδάν. Ο Σαμπί θεωρείται γενικά μετριοπαθής ισλαμιστής, ωστόσο οι υποστηρικτές του τον αποκαλούν "Αγιατολλάχ". Κέρδισε στις εκλογές τον απόστρατο της Γαλλικής Πολεμικής Αεροπορίας, Μοχάμεντ Τζαφαρί και τον βετεράνο πολιτικό Ιμπραχίμ Χαλιντί, του οποίου την υποψηφιότητα υποστήριξε ο απερχόμενος ηγέτης, Αζαλί Ασουμανί.^[3]

Ηγέτες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρόεδρος είναι ο Αζαλί Ασουμανί από τις 26 Μαΐου 2019. Η ομοσπονδιακή προεδρία εναλλάσσόταν μεταξύ των προέδρων των 3 νησιών έως το 2018, οπότε με δημοψήφισμα επέστρεψε το σύστημα της εκλογής προέδρου σε 2 γύρους. Στις Κομόρες έχει καταργηθεί το αξίωμα του Πρωθυπουργού.

Ηγέτες στα αυτόνομα νησιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα τρία αυτόνομα νησιά έχουν το καθένα δικό τους Κυβερνήτη (πρώην Πρόεδρο), βάσει του νέου Συντάγματος. Συγκεκριμένα, στο Ανζουάν κυβερνήτης είναι ο Αμπντού Σαλαμί Αμπντού, ο οποίος εξελέγη κυβερνήτης στις εκλογές του 2016. Στο Μοελί, κυβερνήτης είναι ο Μοχάμεντ Σαΐντ Φαζούλ, ο οποίος αναδείχθηκε νικητής στις εκλογές για κυβερνήτη του 2016. ^[4] Τέλος, στη Μεγάλη Κομόρα κυβερνήτης ανέλαβε ο Χασανί Χαμαντί μετά την εκλογή του στις εκλογές του 2016.^[4]

Νομοθετική εξουσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Συνέλευση της Ένωσης απαρτίζεται από 33 μέλη. Από αυτά, τα 18 εκλέγονται σε μονοεδρικές περιφέρειες και τα 12 είναι αντιπρόσωποι από τις συνελεύσεις των αυτόνομων νησιών.

Δικαστική εξουσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ανώτατο Δικαστήριο (Cour Supremes) συγκροτείται από δύο μέλη, που ορίζονται από τον Πρόεδρο, δύο μέλη που εκλέγονται από τη Συνέλευση της Ομοσπονδίας, ένα από το Συμβούλιο του κάθε νησιού και από τους πρώην Προέδρους της Δημοκρατίας.

Πολιτικά κόμματα και εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολιτικά κόμματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα κόμματα στη χώρα δεν είναι γενικά ισχυρά και είναι προσωποπαγή. Στις τελευταίες εκλογές, πρωταγωνίστησαν τα εξής κόμματα:

Σύμβαση για την Ανανέωση των Κομορών (Convention pour le Renouveau des Comores, CRC)
Στρατόπεδο των Αυτόνομων νησιών (Camp des Îles Autonomes). Στις προεδρικές εκλογές του 2006 συμμετείχε το Κίνημα για τις Κομόρες (Mouvement pour les Comores) σε συμμαχία με το CRC.