Πλειάδες (μυθολογία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Οι Πλειάδες (Πληϊάδες στην Σαπφώ), συντρόφισσες της θεάς Αρτέμιδος, ήταν οι επτά κόρες του Τιτάνα Άτλαντα και της Ωκεανίδας Πλειόνης που γεννήθηκαν στο όρος Κυλλήνη (και θεωρούνταν θεότητες του βουνού) κατά την Ελληνική μυθολογία. Συμφώνως προς μία άλλη παράδοση, μητέρα του ήταν η Αίθρα, μία άλλη Ωκεανίδα. Ήταν οι αδελφές των Εσπερίδων, των Υάδων, του Ύαντα και της Καλυψούς. Οι Πλειάδες ήταν Νύμφες στην ακολουθία της θεάς Αρτέμιδος και μαζί με τις Υάδες αποκαλούνταν "Ατλαντίδες", "Δωδωνίδες" ή "Νυσιάδες" (από το όρος Νύσα), οι τροφοί και δασκάλες του μικρού θεού Διονύσου. Την ύπαρξή τους οι αρχαίοι Έλληνες εμπνεύσθηκαν από τον ομώνυμο αστερισμό, ο οποίος στα νεώτερα χρόνια έγινε γνωστός ως Πούλια, όνομα που πιθανώς ανάγεται στο Πλειάς με επίδραση και της λέξεως πουλί (εδώ ανάλογη είναι και η μάλλον παρετυμολογική σύνδεση του αρχαίου ονόματος Πλειάδες με το πελειάδες = περιστέρια). Από την ένωσή τους με τους θεούς Δία, Ποσειδώνα και Άρη γεννήθηκαν θεοί και ήρωες. Για το όνομα Πλειάδες έχει προταθεί ετυμολογική σύνδεση με το πλεῖν / πλέειν (ή, τουλάχιστον, συμβολή του ίδιου ρήματος στην τελική διαμόρφωση του ονόματος), λόγω αξιοποιήσεως του αστερισμού στην ναυσιπλοΐα.

Οι επτά αδελφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Πλειάδες ήταν επτά, όπως και οι αστέρες του αστερισμού που είναι ορατοί διά γυμνού οφθαλμού. Ολύμπιοι θεοί, οι Δίας, Ποσειδώνας και Άρης, είχαν ερωτικές σχέσεις και απέκτησαν παιδιά με τις επτά ουράνιες αδελφές. Οι Πλειάδες ήταν οι εξής:

Μερικές φορές συσχετίζονται με τις αδελφές τους, τις Εσπερίδες, Νύμφες του πρωινού αστεριού.

Μυθολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχετικά με το πώς οι Πλειάδες έγιναν αστερισμός, υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Η επικρατέστερη είναι πως αυτοκτόνησαν απ' τον καημό τους για την τιμωρία του πατέρα τους Άτλαντα να σηκώνει στους ώμους τον κόσμο, ή για το χαμό των αδελφών τους, Υάδων. Η Βοιωτική παραλλαγή του μύθου, αναφέρει, πως ο Γίγαντας Ωρίωνας τις ερωτεύτηκε και τις καταδίωξε θέλοντας να τις απαγάγει. Η καταδίωξη συνεχίστηκε για πέντε έτη, οπότε κι οι Πλειάδες κατέφυγαν στον θεό Δία, που πρώτα τις μεταμόρφωσε σε περιστέρια και μετά σε αστερισμό για να τις γλιτώσει.[1] Ο Ωρίωνας, όμως, τις ακολούθησε στον ουρανό ως αστερισμός κι αυτός, κι έτσι οι Πλειάδες, που προπορεύονται αυτού στον ουρανό, πέφτουν στη θάλασσα για να του ξεφύγουν.

Ο αστερισμός των Πλειάδων χρησίμευε για τον καθορισμό των εποχών, κατά την αρχαιότητα, διότι η εμφάνισή του στην ανατολή γινόταν κατά τα τέλη Μαΐου, αναγγέλλοντας την άφιξη του θέρους, ενώ η δύση του προμήνυε την άφιξη του χειμώνα. Ο αρχαίος ποιητής Ησίοδος αναφέρει τις Πλειάδες στο έργο του «Έργα και Ημέραι», δίνοντας πρακτικές συμβουλές.[2]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Hofmann, J.B. (1950) «Ετυμολογικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής» μετάφραση Παπανικολάου Δ. Αντωνίου, Αθήνα 1974. Σελ.331
  2. Έργα και ημέραι, στ. 615-623

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]