Περιστατικό της νορβηγικής ρουκέτας
Το περιστατικό της νορβηγικής ρουκέτας συνέβη στις 25 Ιανουαρίου του 1995, όταν μια ομάδα Νορβηγών και Αμερικανών επιστημόνων εκτόξευσαν μια ρουκέτα με επιστημονικό εξοπλισμό από τη βορειοδυτική ακτή της Νορβηγίας σε μεγάλο υψόμετρο στα όρια του διαστήματος για τη μελέτη του Βορείου Σέλατος πάνω από τη νήσο Σβάλμπαρντ. Η τροχιά την οποία ακολούθησε η ρουκέτα διασταυρωνόταν με τον αέριο διάδρομο που αντιστοιχεί στη διαδρομή μεταξύ της βάσης πυρηνικών πυραύλων στη Βόρεια Ντακότα των ΗΠΑ και της διαδρομής που θα ακολουθούσαν αν εκτοξεύονταν προς τη Μόσχα στη Ρωσία.[1]
Κατά την πτήση της, η ρουκέτα έφτασε σε ύψος 1.453 χιλιομέτρων κάτι που την έκανε να μοιάζει με βαλλιστικό πύραυλο που εκτοξεύθηκε από υποβρύχιο. Ως αποτέλεσμα οι Ρωσικές αρχές τέθηκαν σε υψηλή επιφυλακή και η βαλίτσα με τους πυρηνικούς κωδικούς και εξοπλισμό ενεργοποίησης δόθηκε στον Ρώσο πρόεδρο Μπόρις Γιέλτσιν[1][2] ο οποίος κλήθηκε να αποφασίσει για την ανταπόδοση πυρηνικού χτυπήματος στις ΗΠΑ.[1][2][3]
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ακόμα και μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, εξακολουθούσε να υπάρχει ένας βαθμός καχυποψίας μεταξύ των πυρηνικών δυνάμεων των ΗΠΑ, και της Ρωσίας η οποία ήταν το διάδοχο κράτος της Σοβιετικής Ένωσης.[4]
Χαρακτηριστικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ρουκέτα εκτοξεύθηκε στις 25 Ιανουαρίου 1995 από το Σβάλμπαρντ, βορείως της ηπειρωτικής Νορβηγίας και στα δυτικά της Ρωσίας. Καθώς η ρουκέτα ανέβαινε όλο και ψηλότερα, ανιχνεύθηκε από το ρωσικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης στη βάση του Ολενεγκόρσκ στην περιοχή του Μουρμάνσκ της βορειοδυτικής Ρωσίας.[3] Στους παρατηρητές του ραντάρ, η ρουκέτα φαινόταν να έχει τα χαρακτηριστικά βαλλιστικού πυραύλου των αμερικανικών υποβρυχίων (Trident),[2] και πως αποτελούσε το προοίμιο μιας πιθανής γενικευμένης πυραυλικής επίθεσης από υποβρύχια.[3]Κατά το σκεπτικό αυτό, η πρώτη ρουκέτα θα μετέφερε φορτίο το οποίο θα εξέδιδε έναν ηλεκτρομαγνητικό παλμό (EMP) ο οποίος θα καθιστούσε τα ρωσικά ραντάρ ανήμπορα να ανιχνεύσουν μια ξαφνική γενική επίθεση.[3]
Μετά τον διαχωρισμό των τμημάτων της ρουκέτας καθώς έφτανε κοντά στα όρια της ατμόσφαιρας με το διάστημα, τα τμήματα αυτά εμφανίστηκαν στα Ρωσικά συστήματα ανίχνευσης ως πολλαπλά σώματα τα οποία κατευθύνονταν προς τη Ρωσία. Ο γενικός συναγερμός που σήμανε στο Ρωσικό επιτελείο, είχε ως αποτέλεσμα να δοθεί η βαλίτσα με τους πυρηνικούς κωδικούς και εξοπλισμό στον πρόεδρο Μπόρις Γιέλτσιν ο οποίος και ενεργοποίησε τους κωδικούς του συστήματος πυρηνικής ανταπόδοσης. Στάλθηκε επίσης οδηγία στα πυρηνικά υποβρύχια να βρίσκονται σε καθεστώς πολεμικής ετοιμότητας και να είναι έτοιμα για πυρηνική ανταπόδοση.
Η παρακολούθηση των σωμάτων για την απόλυτη εξακρίβωση της κατεύθυνσης τους διήρκησε 8 από τα συνολικά 10 κατανεμημένα λεπτά (ο χρόνος ο οποίος απαιτείται ώστε οι βαλλιστικοί πύραυλοι από τα αμερικανικά υποβρύχια στη θάλασσα του Μπάρεντς να φτάσουν στη Ρωσία) για την τελική απόφαση ως προς το αν θα πραγματοποιούνταν πυρηνική ανταπόδοση προς τις ΗΠΑ. Οι Ρώσοι παρατηρητές διέκριναν τελικά πως τα τμήματα κατευθύνονταν εκτός Ρωσίας και δεν αποτελούσαν απειλή, καθώς έπεφταν στην περιοχή του αρχιπελάγους του Σβάλμπαρντ 24 λεπτά μετά την εκτόξευση της ρουκέτας.[3][4]
Αντιδράσεις και αξιολόγηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δεν υπήρξε προειδοποίηση προς τους Ρώσους πολίτες, και το γεγονός γνωστοποιήθηκε στο ευρύ κοινό μέσω των ΜΜΕ μια εβδομάδα αργότερα,[4]ενώ το περιστατικό αποτελεί τη μοναδική γνωστή περίπτωση όπου ενεργοποιήθηκαν οι πυρηνικοί κωδικοί για την έναρξη πυρηνικού πλήγματος.[4]
Οι Νορβηγοί και Αμερικανοί επιστήμονες ανακοίνωσαν πως είχαν προειδοποιήσει 30 χώρες μαζί με τη Ρωσία σχετικά με την εκτόξευση ενός επιστημονικού οργάνου μέτρησης σε μεγάλο υψόμετρο, ωστόσο η πληροφορία αυτή δεν φέρεται να γνωστοποιήθηκε από τις αρχές στο προσωπικό των ρωσικών ραντάρ.[1] Μετά το τέλος του περιστατικού, οι διαδικασίες γνωστοποίησης και επικοινωνίας επαναξιολογήθηκαν και επανασχεδιάστηκαν ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο επανάληψης παρόμοιων γεγονότων.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 EUCOM History Office (23 Ιανουαρίου 2012). «This Week in EUCOM History: January 23-29, 1995». United States European Command. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Forden, Dr. Geoffrey (6 Νοεμβρίου 2001). «False Alarms in the Nuclear Age». NOVA. PBS. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2016.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Pry, Peter (1999). «Black Brant XII». War scare: Russia and America on the nuclear brink. New York: Praeger. σελίδες 214–227. ISBN 0-275-96643-7.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Andreas Budalen· Dan Henrik Klausen (26 Φεβρουαρίου 2012). «Verden har aldri vært nærmere atomkrig» [The world has never been closer to nuclear war]. www.nrk.no (στα Νορβηγικά).
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (Αγγλικά) Hoffman, David (15 Μαρτίου 1998). «Cold-War Doctrines Refuse to Die». The Washington Post: σελ. A01. http://www.washingtonpost.com/wp-srv/inatl/longterm/coldwar/shatter031598a.htm. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2010.
- (Αγγλικά) A Close Call, the Norwegian Rocket Incident
- (Αγγλικά) False Alarms on the Nuclear Front
- (Αγγλικά) This Day in History description of the event
| ||||||||||||||||||||
