Πείραμα φυλάκισης του Στάνφορντ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Πείραμα φυλάκισης του Στάνφορντ ήταν ένα πείραμα πάνω στις ψυχολογικές επιπτώσεις που επιφέρει η μετατροπή ενός ατόμου σε φυλακισμένο ή δεσμοφύλακα. Το πείραμα διεξήχθη το 1971 από την ερευνητική ομάδα του καθηγητή ψυχολογίας Φίλιπ Ζιμπάρντο του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ.

Εικοσιτέσσερις φοιτητές επιλέχθηκαν από 70 για να παίξουν τους ρόλους των φυλακισμένων και των δεσμοφυλάκων και να ζήσουν σε μια υποτιθέμενη φυλακή που είχε δημιουργηθεί για τους σκοπούς του πειράματος στο υπόγειο του κτιρίου της Επιστήμης της Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ. Η επιλογή των υποψηφίων έγινε με βάση την απουσία ψυχολογικών και ιατρικών προβλημάτων, αλλά και ποινικού μητρώου, έτσι ώστε να αποτελούν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα για την επιστημονική παρατήρηση. Οι ρόλοι μοιράστηκαν μετά από ρίψη κέρματος (κορώνα ή γράμματα).[1]

Οι φυλακισμένοι και οι δεσμοφύλακες μπήκαν κατευθείαν στους ρόλους τους προχωρώντας τους ρόλους του όμως πέρα από τις προβλέψεις, οδηγούμενοι σε επικίνδυνες και ψυχολογικά καταστροφικές καταστάσεις. Το ένα τρίτο από τους φρουρούς κρίθηκε ότι επέδειξαν "γνήσια" σαδιστικές τάσεις, με αποτέλεσμα αρκετοί φυλακισμένοι να τραυματιστούν ψυχολογικά και δύο από τους φοιτητές να αποχωρήσουν νωρίς από το πείραμα. Μετά την κατάρρευση ενός φοιτητή από τις απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούσαν στη φυλακή,[2] και συνειδητοποιώντας ότι είχε παθητικά επιτρέψει ανάρμοστες συμπεριφορές να λάβουν χώρα κάτω από την εποπτεία του, ο Ζιμπάρντο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τόσο οι φυλακισμένοι όσο και οι δεσμοφύλακες είχαν ταυτιστεί υπερβολικά με τους ρόλους τους, με αποτέλεσμα να τερματίσει το πείραμα μετά από έξι μέρες.

Τα ευρήματα του πειράματος έχουν τεθεί υπο αμφισβήτηση, και το πείραμα έχει δεχθεί κριτική για τη μη επιστημονική του μεθοδολογία. Παρά το γεγονός ότι ο Ζιμπάρντο ερμήνευσε το πείραμα ότι οι “φύλακες” ενστικτωδώς απέκτησαν σαδιστικές και αυταρχικές συμπεριφορές, ο ίδιος ο Ζιμπάρντο στην πραγματικότητα είχε δώσει οδηγίες στους “φύλακες” να ασκήσουν ψυχολογικό έλεγχο στους “κρατούμενους”. Κριτικοί επίσης τόνισαν ότι κάποιοι από τους συμμετέχοντες δρούσαν με τρόπο έτσι ώστε να βοηθήσουν στην πορεία του πειράματος, όπως ένας φρουρός είπε εκ των υστέρων, “ώστε οι ερευνητές να έχουν με κάτι να δουλέψουν”. Παραλλαγές του πειράματος έχουν συμβεί και από άλλους ερευνητές, αλλά καμία από αυτές δεν έχει αναπαράγει τα αποτελέσματα του πειράματος.[3][4]

Ταινίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Το 1992, ένα ντοκυμαντέρ έγινε διαθέσιμο από τον επίσημο ιστότοπο του πειράματος. Το ντοκυμαντέρ, Quiet Rage: The Stanford Prison Experiment, γράφτηκε από τον Ζιμπάρντο και σκηνοθετήθηκε από τον Κεν Μιούζεν.[5]
  • Το 2002 ένα μισάωρης διάρκειας ντοκυμαντέρ από το BBC σκηνοθετήθηκε από τον Κιμ Ντιουκ.
  • Breathing Room μία εισαγωγή στο Brussels International Fantastic Film Festival.
  • Μία ταινία για το πείραμα με τίτλο The Stanford Prison Experiment, γίνεται αυτό το καιρό με παραγωγό την Maverick Films. Το σενάριο γράφτηκε από τον Christopher McQuarrie και τον Tim Talbott και παίζουν οι Channing Tatum, Paul Dano, Ryan Phillippe, Giovanni Ribisi, Benjamin McKenzie, Charlie Hunnam, Kieran Culkin, Jesse Eisenberg και ο Dylan Purcell. Η κυκλοφορία της αναμένεται στα μέσα του 2009.
  • To 2001 κυκλοφόρησε η γερμανικής παραγωγής ταινία "Das Experiment", βασισμένη στο πείραμα φυλάκισης του Στανφορντ.
  • To 2015 κυκλοφόρησε η Αμερικάνικης παραγωγής ταινία "The Stanford Prison Experiment".
  • Το 2010 κυκλοφόρησε η γνωστή ταινία "The experiment" με τον Adrian Brody ως πρωταγωνιστή και σκηνοθέτη τον Paul T. Scheuring.

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Slideshow on official site». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαΐου 2000. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2009. 
  2. ↑ «Stanford Prison Experiment - Conclusion». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2009. 
  3. ↑ psyarxiv.com https://psyarxiv.com/mjhnp/. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2021.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  4. ↑ Blum, Ben (6 Σεπτεμβρίου 2019). «The Lifespan of a Lie». Medium (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2021. 
  5. ↑ «Justice videos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2009. 

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Carnahan, C. & McFarland, S. (2007). Revisiting the Stanford Prison Experiment: Could Participant Self-Selection Have Led to the Cruelty? Personality and Social Psychology Bulletin, Vol. 33, No. 5, 603-614.
  • Haney, C., Banks, W. C., & Zimbardo, P. G. (1973). Study of prisoners and guards in a simulated prison. Naval Research Reviews, 9, 1–17. Washington, DC: Office of Naval Research
  • Haney, C., Banks, W. C., & Zimbardo, P. G. (1973). Interpersonal dynamics in a simulated prison. International Journal of Criminology and Penology, 1, 69–97.
  • Haslam, S. Alexander & Reicher, Stephen (2003). Beyond Stanford: Questioning a role-based explanation of tyranny. Dialogue (Bulletin of the Society for Personality and Social Psychology), 18, 22–25.
  • Musen, K. & Zimbardo, P. G. (1991). Quiet rage: The Stanford prison study. Videorecording. Stanford, CA: Psychology Dept., Stanford University.
  • Reicher, Stephen., & Haslam, S. Alexander. (2006). Rethinking the psychology of tyranny: The BBC Prison Study. British Journal of Social Psychology, 45, 1–40.
  • Zimbardo, P. G. (1971). The power and pathology of imprisonment. Congressional Record. (Serial No. 15, 1971-10-25). Hearings before Subcommittee No. 3, of the Committee on the Judiciary, House of Representatives, Ninety-Second Congress, First Session on Corrections, Part II, Prisons, Prison Reform and Prisoner's Rights: California. Washington, DC: U.S. Government Printing Office.
  • Zimbardo, P. G (2007) [1] Αρχειοθετήθηκε 2007-04-11 στο Wayback Machine. "Understanding How Good People Turn Evil". Interview transcript. "Democracy Now!", March 30, 2007. Accessed March 31, 2007

Σχετικοί Σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Abu Ghraib and the experiment:

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πείραμα_φυλάκισης_του_Στάνφορντ&oldid=10383291"