Παγκόσμιος Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Παγκόσμιος Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας
ΣυντομογραφίαOMPI - WIPO
Ίδρυση1967
ΤύποςΕξειδικευμένος Οργανισμός
ΈδραΓενεύη
ΕπικεφαλήςΝτάρεν Τανγκ
Ιστότοποςwww.wipo.int
ΠαρατηρήσειςUnited Nations World Intellectual Property Organization

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας (αγγλικά: World Intellectual Property Organization, WIPO, γαλλικά: Organisation Mondiale de la Propriété Intelectuelle, OMPI) είναι μία από τις 16 εξειδικευμένες υπηρεσίες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Ιδρύθηκε το 1967 για να «ενθαρρύνει τη δημιουργική δραστηριότητα» και «να προωθήσει την πνευματική ιδιοκτησία διεθνώς»[1]. Ο WIPO έχει προς το παρόν 189 κράτη-μέλη[2], διαχειρίζεται 24 διεθνείς συνθήκες[3] και η έδρα του βρίσκεται στη Γενεύη.

Στο ευρύ πρόγραμμα εργασίας του εντάσσονται:

  • Η εναρμόνιση εθνικών νόμων για τα πνευματικά δικαιώματα
  • Η παροχή υπηρεσιών πάνω σε διεθνείς αιτήσεις για δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας
  • Η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας
  • Η παροχή νομικής ή τεχνικής υποστήριξης σε άλλες χώρες
  • Η βοήθεια εξεύρεσης λύσης σε διαμάχες για την ιδιωτική διανοητική ιδιοκτησία
  • Η κατάδειξη της τεχνολογίας της πληροφορίας ως μέσο αποθήκευσης, πρόσβασης και χρήσης πνευματικά κατοχυρωμένης πληροφορίας.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρόγονος του οργανισμού υπήρξε η Ένωση Διεθνών Γραφείων για την Προστασία της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (γαλλ.: Bureaux Internationaux Réunis pour la Protection de la Propriété Intellectuelle, BIRPI) η οποία είχε ιδρυθεί το 1893 για τη διαχείριση της Συνθήκης της Βέρνης για την Προστασία των Λογοτεχνικών και Καλλιτεχνικών Έργων και της Συνθήκης του Παρισιού για την Προστασία της Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας.

Ο WIPO δημιουργήθηκε επίσημα με τη Συνθήκη για την Ίδρυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 26 Απριλίου 1970. Σύμφωνα με το άρθρο 3 αυτής της Συνθήκης, ο WIPO επιδιώκει "να προωθήσει την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας διεθνώς". Ο WIPO έγινε μια εξειδικευμένη υπηρεσία του ΟΗΕ το 1974.

Αντίθετα με άλλους οργανισμούς που λειτουργούν στο πλαίσιο του ΟΗΕ, ο WIPO έχει σημαντικές πηγές χρηματοδότησης ανεξάρτητα από τη συνεισφορά των Κρατών-Μελών του. Το 2006, ποσοστό μεγαλύτερο του 90% των εσόδων του της τάξης των 250 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων[4] υπολογίστηκε ότι θα προέλθει από την είσπραξη τελών από τις διεθνείς συμφωνίες για τις εγγραφές και τις καταθέσεις αιτήσεων κατοχύρωσης πνευματικής ιδιοκτησίας, οι οποίες είναι υπό την εποπτεία του οργανισμού (Συνθήκη Συνεργασίας για τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας, το Σύστημα της Μαδρίτης για τα εμπορικά σήματα και το Σύστημα της Χάγης για τα βιομηχανικά σχέδια.

Σκοπός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέλη του WIPO
  Μέλη
  Μη-μέλη

Σκοπός [5] του WIPO είναι να αναπτύξει ένα διεθνές σύστημα πνευματικής ιδιοκτησίας μέσω του οποίου θα προωθείται η δημιουργικότητα και θα διασφαλίζεται η ορθή χρήση των πνευματικών δημιουργημάτων. Στην επίσημη ιστοσελίδα του WIPO δηλώνονται οι εξής στρατηγικοί στόχοι:

  1. Ομαλή εξέλιξη του Πλαισίου για την πνευματική ιδιοκτησία (Balanced Evolution of the International Normative Framework for IP)
  2. Παροχή βέλτιστων υπηρεσιών πνευματικής ιδιοκτησίας (Provision of Premier Global IP Services)
  3. Διευκόλυνση της χρήσης της πνευματικής ιδιοκτησίας για την ανάπτυξη (Facilitating the Use of IP for Development)
  4. Συντονισμός και ανάπτυξη παγκόσμιων υποδομών πνευματικής ιδιοκτησίας (Coordination and Development of Global IP Infrastructure)
  5. Πληροφοιακή πηγή πληροφόρησης και ανάλυσης πνευματικής ιδιοτησίας (World Reference Source for IP Information and Analysis)
  6. Διεθνής συνεργασία για την πνευματική ιδιοκτησία(International Cooperation on Building Respect for IP)
  7. Διαχείριση πνευματικής ιδιοκτησίας σε σχέση με τα παγκόσμια ζητήματα πολιτικής (Addressing IP in Relation to Global Policy Issues)
  8. Διεπαφή μεταξύ των μελών του WIPO, των μελών τους και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων (A Responsive Communications Interface between WIPO, its Member States and All Stakeholders)
  9. Δομή οικονομικής υποστήριξης για την υλοποίηση των προγραμμάτων τυο WIPO (An Efficient Administrative and Financial Support Structure to Enable WIPO to Deliver its Programs)

Διοίκηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η έδρα του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας στη Γενεύη

Το Συνέδριο (WIPO Conference), η Συντονιστική Επιτροπή (WIPO Coordination Committee) και η Γενική Συνέλευση (WIPO General Assembly) του WIPO αποτελούν τα ανώτατα όργανα λήψης αποφάσεων [6] του WIPO. Στην ορθή λειτουργία του οργανισμού και την επίτευξη των στόχων του συμβάλλει και το έργο επιμέρους Επιτροπών (Committees) και Ομάδων Εργασίας (Working Groups).

Από την 1η Οκτωβρίου 2020 γενικός διευθυντής είναι ο, εκλεγείς τον Μάρτιο του 2020, Ντάρεν Τανγκ από τη Σιγκαπούρη.[7]

Γενικοί διευθυντές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γενικοί Διευθυντές του WIPO [8]
No. Θητεία Όνομα (γέννηση-θάνατος) Χώρα καταγωγής
1 1970–1973 Γκέοργκ Μπόντενχαουζεν (1905-1997) Ολλανδία
2 1973–1997 Άρπαντ Μπογκς (1919-2004) Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
3 1997–2008 Καμίλ Ελταγιέμπ Ιντρίς (1954-) Σουδάν
4 2008–2020 Φράνσις Γκάρι (1951-) Αυστραλία
5 2020-σήμερα Ντάρεν Τανγκ (1972-) Σιγκαπούρη

Δράση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο WIPO μέσα από το σύνολο των δραστηριοτήτων [9] του επιδιώκει να συμβάλλει στην καθιέρωση ενός διεθνούς νομικού πλαισίου για την πνευματική Ιδιοκτησία. Παράλληλα, αναπτύσσει συνεργατικές σχέσεις με σχετιζόμενους φορείς και υπηρεσίες, προκειμένου να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο πλαίσιο της δράσης του οργανισμού εντάσσεται και η ίδρυση της Ακαδημίας WIPO, το Μάρτιο του 1998, με σκοπό για να καλύψει τις ανάγκες εξειδικευμένων γνώσεων στον τομέα της πνευματικής ιδιοκτησίας. Τα προσφερόμενα προγράμματα απευθύνονται σε όσους σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, καλύπτουν όλα τα θέματα που άπτονται αυτής και προσφέρουν εξειδικευμένη γνώση για την ορθή διαχείριση των πνευματικών δημιουργιών.

Κριτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όπως όλοι οι διακυβερνητικοί οργανισμοί του ΟΗΕ, ο WIPO δεν είναι εκλεγμένο σώμα και συνήθως επιχειρεί να καταλήξει σε συναινετικές αποφάσεις με διαδικασίες ψηφοφορίας, όπου κάθε Κράτος-Μέλος έχει δικαίωμα μιας ψήφου ανεξάρτητα από τον πληθυσμό ή την οικονομική συνεισφορά. Όταν ο WIPO έγινε Υπηρεσία του ΟΗΕ το 1974, του ζητήθηκε να λάβει μέτρα για την προώθηση της πνευματικής δραστηριότητας και να διευκολύνει τη μεταφορά τεχνολογίας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Σύμφωνα με τη Διακήρυξη της Γενεύης για το Μέλλον του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας, η αποτυχία στην επίτευξη αυτών των στόχων θα πρέπει να οδηγήσει σε έναν επανακαθορισμό του ρόλου του WIPO και σε μια εκ νέου αξιολόγηση του ειδικού βάρους της έννοιας Διανοητική ιδιοκτησία.

Τον Οκτώβριο του 2004, ο WIPO συμφώνησε να υιοθετήσει μια εισήγηση που έγινε από την Αργεντινή και τη Βραζιλία, για μια ημερήσια διάταξη για την ανάπτυξη του οργανισμού, η οποία είχε θερμή υποστήριξη από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Ένας αριθμός οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών εργάζεται στο προσχέδιο μιας Συνθήκης για την Πρόσβαση στη Γνώση.[10]

Η εφημερίδα Washington Post το 2003 δημοσίευσε δηλώσεις της Lois Boland (Διευθύντριας Διεθνών Σχέσεων του Γραφείου των ΗΠΑ για τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας και τα Εμπορικά Σήματα) σύμφωνα με τις οποίες το λογισμικό ανοικτού κώδικα βρίσκεται σε αντιδιαστολή με την αποστολή του WIPO, η οποία είναι η προώθηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Συγκεκριμένα "Η διοργάνωση μιας συνάντησης η οποία θα σκοπεύει στην αποποίηση ή την παραίτηση από τέτοια δικαιώματα φαίνεται σε εμάς να είναι σε αντίθεση με τους στόχους του WIPO" και ότι όσοι επιθυμούν ένα διεθνές φόρουμ διαλόγου για τον ανοικτό κώδικα θα πρέπει να βρουν άλλον οργανισμό να το φιλοξενήσει. [11]

Το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού (FSFE) έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία ενημέρωσης[12] για τη ζημιά που προξενεί στο Ελεύθερο Λογισμικό η έννοια της διανοητικής ιδιοκτησίας ως εργαλείο μονοπωλιακής πρακτικής και ακύρωσης του ανταγωνισμού. Το FSFE έχει προτείνει, και μαζί με ένα διεθνή συνασπισμό οργανώσεων εργάζεται για τη μετατροπή του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας σε Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικού Πλούτου.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Convention Establishing the World Intellectual Property Organization, [1] Αρχειοθετήθηκε 2012-05-11 στο Wayback Machine. Συνθήκη για την Ίδρυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας, υπογράφηκε στη Στοκχόλμη στις 14 Ιουλίου 1967, Πρόλογος, δεύτερη παράγραφος.
  2. Κατάλογος των κρατών-μελών του WIPO. Αναδρομή στις 27 Δεκεμβρίου 2009.
  3. Κατάλογος συνθηκών υπό την εποπτεία του WIPO. Αναδρομή στις 27 Δεκεμβρίου 2009.
  4. Η πρόταση προγράμματος και προϋπολογισμού για τη διετία 2010-2011 εκτιμά έσοδα από τέλη 559.6 εκατ. ελβετικά φράγκα σε σύνολο εσόδων 618.6 εκατομμύρια, a_47_3
  5. Σκοπός του WIPO
  6. Όργανα λήψης αποφάσεων του WIPO
  7. Magnier, Mark (5 Μαρτίου 2020). «Singapore official beats China in votes for UN intellectual property unit» (στα αγγλικά). South China Morning Post. https://www.scmp.com/news/china/article/3065078/singapore-official-set-win-leadership-un-intellectual-property-agency. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2020. 
  8. Birkbeck, Carolyn Deere (25 Μαρτίου 2016). The World Intellectual Property Organization (WIPO): A Reference Guide. Edward Elgar Publishing. σελ. 39. ISBN 9781785364785. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2018. 
  9. Δραστηριότητες του WIPO
  10. Consumer Project on Technology web site, Access to Knowledge (A2K)
  11. Jonathan Krim, The Quiet War Over Open-Source Αρχειοθετήθηκε 2009-03-25 στο Wayback Machine., 21 Αυγούστου 2003
  12. Αντικαθιστώντας τον Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]