Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης
| Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης | |
|---|---|
 | |
Πρωθυπουργός της Ελλάδας .svg){kind=small} | |
| Περίοδος 9 Μαΐου 1922 – 28 Αυγούστου 1922 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη 1922 |
| Μονάρχης | Κωνσταντίνος Α΄ της Ελλάδας |
| Προκάτοχος | Νικόλαος Στράτος |
| Διάδοχος | Νικόλαος Τριανταφυλλάκος |
| Υπουργός Οικονομικών | |
| Περίοδος 25 Φεβρουαρίου 1915 – 10 Αυγούστου 1915 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Δημητρίου Γούναρη 1915 |
| Προκάτοχος | Αλέξανδρος Διομήδους |
| Διάδοχος | Εμμανουήλ Ρέπουλης |
| Περίοδος 24 Ιανουαρίου 1921 – 3 Μαΐου 1922 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Νικόλαου Καλογερόπουλου 1921 και Κυβέρνηση Δημητρίου Γούναρη 1921 και Κυβέρνηση Δημητρίου Γούναρη 1922 |
| Προκάτοχος | Νικόλαος Καλογερόπουλος |
| Διάδοχος | Εμμανουήλ Λαδόπουλος |
| Υπουργός Επισιτισμού και Αυτάρκειας | |
| Περίοδος 24 Ιανουαρίου 1921 – 29 Ιανουαρίου 1922 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Νικολάου Καλογερόπουλου 1921 και Κυβέρνηση Δημητρίου Γούναρη 1921 |
| Προκάτοχος | Νικόλαος Καλογερόπουλος |
| Διάδοχος | Χαράλαμπος Βοζίκης |
| Περίοδος 2 Μαρτίου 1922 – 27 Μαρτίου 1922 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Δημητρίου Γούναρη 1922 |
| Προκάτοχος | Χαράλαμπος Βοζίκης |
| Διάδοχος | Σπυρίδων Στάης |
| Καθηγητής της «Σχολής Βιομηχάνων Τεχνών»[1] | |
| Περίοδος Σεπτέμβριος 1889 – Απρίλιος 1891 | |
| «Τεχνικός Διευθυντής των έργων της τομής του Ισθμού της Κορίνθου» | |
| Περίοδος 1890 – 1893 | |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 31 Δεκεμβρίου 1859, Απείρανθος Νάξου |
| Θάνατος | 28 Νοεμβρίου 1922 Αθήνα |
| Εθνότητα | Ελληνική |
| Πολιτικό κόμμα | Κόμμα Εθνικοφρόνων - Λαϊκό Κόμμα |
| Σύζυγος | Σμαράγδα Οικονόμου |
| Συγγενείς | Δημοσθένης Πρωτοπαπαδάκης (αδερφός)- Αριστείδης Πρωτοπαπαδάκης (γιός) |
| Σπουδές | Πολυτεχνική Σχολή Γαλλίας (École Polytechnique) - Σχολή Μεταλλειολόγων Γαλλίας (École Nationale des Mines) |
| Επάγγελμα | Μηχανικός - Μεταλλειολόγος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης (31 Δεκεμβρίου 1859 - 28 Νοεμβρίου 1922) ήταν πρωθυπουργός της Ελλάδας. Αρχικά είχε εργαστεί ως μηχανικός, αργότερα έγινε καθηγητής σε στρατιωτικές σχολές και στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Άρχισε να πολιτεύεται το 1902, διετέλεσε υπουργός οικονομικών και επισιτισμού και αργότερα πρωθυπουργός στην κυβέρνηση συνασπισμού Γούναρη. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, δικάστηκε στην «δίκη των έξι» και καταδικάστηκε σε θάνατο. Εκτελέστηκε στο Γουδί το 1922.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε στην Απείρανθο Νάξου το 1860 και ήταν γιος[2] του Εμμανουήλ Πρωτοπαπαδάκη, δασκάλου στο επάγγελμα, και της Ευδοκίας Μπακάλου. Από την πλευρά του πατέρα του καταγόταν από παλιές οικογένειες της Νάξου ενώ αδερφός[2] του ήταν ο Δημοσθένης Πρωτοπαπαδάκης, πρύτανης του ΕΜΠ. Αποφοίτησε από το γυμνάσιο Σύρου το 1878 με αριστείο σε έκθεσή του "Τι έστιν επιστήμη και τις η ανωτέρα των επιστημών". Τον ίδιο χρόνο γράφτηκε στη φυσικομαθηματική σχολή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Παρίσι προκειμένου να σπουδάσει αστρονομία, τελικά όμως σπούδασε εκεί μαθηματικά και μηχανική. Εργάστηκε ως μηχανικός αποκτώντας αρκετά μεγάλη περιουσία για την εποχή. Ανάμεσα μάλιστα στα κτίρια που κατασκεύασε συγκαταλέγεται και το Μέγαρο Μιχαήλ Μελά και το παλαιό Ταχυδρομείο, ενώ είχε εργαστεί και στη διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου.
Διετέλεσε καθηγητής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και το 1899 διορίστηκε καθηγητής στο Μετσόβιο πολυτεχνείο. Πρωτοεξελέγη βουλευτής το 1902 με το κόμμα του Θεόδωρου Δηλιγιάννη και εντάχθηκε στην ομάδα των Ιαπώνων, της οποίας ήταν ηγετικό στέλεχος. Η αποδοχή όμως κυβερνητικών θέσεων στην κυβέρνηση Θεοτόκη αυτού και του Γούναρη αδρανοποίησε την ομάδα που σταδιακά διαλύθηκε.
Υπήρξε συνιδρυτής και ηγετικό στέλεχος του Λαϊκού Κόμματος, στο οποίο παρέμεινε μέχρι το τέλος της πολιτικής του διαδρομής. Στις κυβερνήσεις Καλογερόπουλου και Γούναρη (1921-22) διετέλεσε υπουργός επισιτισμού και Οικονομικών καθορίζοντας από τη θέση αυτή την οικονομική πολιτική της Ελλάδας. Η απώτερη καταγωγή της οικογένειας Πρωτοπαπαδάκη είναι από το Ασκύφου Σφακίων Κρήτης.
Το αναγκαστικό δάνειο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εν τω μεταξύ, οι πόροι της χώρας είχαν εξαντληθεί από τον πόλεμο στη Μικρά Ασία και οι ξένες Δυνάμεις ήταν απρόθυμες να συνομολογήσουν δάνειο. Η οικονομική ανάγκη ήταν άμεση αλλά η αύξηση των εσόδων μέσω της αυξήσεως της φορολογίας ή των δασμών, απαιτούσε αρκετό χρόνο ενώ είχε ήδη εκδοθεί μεγάλη ποσότητα ακαλύπτου χαρτονομίσματος. Ο Πρωτοπαπαδάκης συνέλαβε και εφήρμοσε ένα σύστημα παγκοσμίως πρωτότυπο: διχοτόμησε το χαρτονόμισμα. Η αριστερή πλευρά χρησιμοποιούταν ως νόμισμα στη μισή αξία του ακεραίου χαρτονομίσματος (π.χ. το τεμάχιο του εκατονταδράχμου άξιζε πλέον πενήντα δραχμές). Η δεξιά πλευρά του χαρτονομίσματος ανταλλασσόταν με έντοκη ομολογία στη μισή αξία του ακεραίου χαρτονομίσματος.
Το σύστημα αυτό, που έχει επαινεθεί ιδιαιτέρως, κατάφερε αφενός να μην κυκλοφορήσει νέο χαρτονόμισμα, το οποίο θα οδηγούσε σε ασφυκτική πληθωριστική πίεση, και αφετέρου να συγκεντρωθεί αμέσως ένα τεράστιο χρηματικό ποσό για τη χρηματοδότηση του πολέμου. Ο λαός απεδέχθη στωϊκώς το μέτρο διότι γνώριζε τις ανάγκες του μετώπου και επειδή κατανοούσε ότι αν κυκλοφορούσε πληθωριστικό χαρτονόμισμα, οι οικονομίες του θα έχαναν εντελώς την αξία τους.
Λίγο μετά το αναγκαστικό δάνειο, ο Πρωτοπαπαδάκης διορίζεται Πρωθυπουργός στην κυβέρνηση συνασπισμού Γούναρη και Στράτου. Με την πτώση του μικρασιατικού μετώπου και την επικράτηση των φυγάδων στρατιωτικών, συνελήφθη και προσάχθηκε σε έκτακτο στρατοδικείο, γνωστό και ως δίκη των έξι, από το οποίο κρίθηκε ένοχος για εσχάτη προδοσία μαζί με άλλους πέντε πολιτικούς. Καταδικάστηκε σε θάνατο και τουφεκίστηκε στο Γουδή στις 28 Νοεμβρίου του 1922.
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης στη χειρόγραφη διαθήκη του που συνέταξε στις φυλακές Αβέρωφ στις 26 Οκτωβρίου του 1922, μεταξύ άλλων αναφέρει ότι όλη του η περιουσία ήταν δύο ακίνητα στην Αθήνα που είχε αποκτήσει από τις επαγγελματικές του δραστηριότητες ως μηχανικός διαφόρων έργων πολύ πριν εισέλθει στη πολιτική, και μάλιστα το ένα από τα δύο ήταν υποθηκευμένο στην Εθνική Τράπεζα για δάνειο που είχε ζητήσει ύψους 225.000 δραχμών. Όταν όμως ο ίδιος αναγκάσθηκε να προβεί στη διχοτόμηση του νομίσματος βρέθηκε και αυτός στην αυτή μοίρα με τους ζημιωμένους Έλληνες με συνέπεια να λάβει τα μισά του ζητηθέντος ποσού. Ένα μήνα μετά τη σύνταξη της διαθήκης του καταδικάσθηκε σε θάνατο από το έκτακτο στρατοδικείο το οποίο είχε σχηματιστεί για να δικάσει τους - θεωρούμενους ως - υπεύθυνους της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Γιος του ήταν ο Αριστείδης Πρωτοπαπαδάκης, βουλευτής και υπουργός σε πολλές κυβερνήσεις, ενώ εγγονός του είναι ο Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκης, πρώην ευρωβουλευτής και υπουργός, ο οποίος μετά από αίτησή του το 2008 την οποία συνέταξε και χειρίστηκε ο δικηγόρος Νίκος Βασιλάτος, ζήτησε την επανεξέταση (επανάληψη της διαδικασίας) της υπόθεσης του παππού του. Δύο χρόνια αργότερα, το 2010 ο Άρειος Πάγος ακύρωσε την απόφαση, μετά από συζήτηση της υπόθεσης και αξιολόγηση των νέων στοιχείων που προσκόμισε ο συνήγορος του Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκη, του έκτακτου στρατοδικείου Αθηνών. Επανάληψη της δίκης δεν έγινε λόγω παραγραφής και οι κατηγορούμενοι απαλλάχθηκαν των κατηγοριών.[3]
Προς τιμή του ο Δήμος Νάξου ανήγειρε ανδριάντα επί της κεντρικής πλατείας της παραλίας της πόλεως Νάξου δίνοντας το όνομά του και στη παραλιακή λεωφόρο του λιμένα Νάξου.
Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ι. ΤΟΥΜΠΑΚΑΡΗΣ: «Η oικογένεια Πρωτοπαπαδάκη και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο(Η γέννηση μιας παράδοσης)», σελ. 140 - 141 http://www.ntua.gr/conf170/documents/NTUA_170years_volume_A.pdf
- ↑ 2,0 2,1 Κατερίνα Μπουγιούκα, Δημοσθένης Πρωτοπαπαδάκης, Απεραθίτικο Ημερολόγιο, 1997, σελ. 111 - 112
- ↑ «Αθώοι οι καταδικασθέντες της «Δίκης των Έξι» του 1922, αποφαίνεται ο Άρειος Πάγος» (στα Ελληνικά). Ιστότοπος in.gr (Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ). 20 Οκτωβρίου 2010. https://www.in.gr/2010/10/20/greece/athwoi-oi-katadikasthentes-tis-dikis-twn-eksi-apofainetai-o-areios-pagos/. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2010.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ. Κ΄, σελ. 835.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γεράσιμος Βασιλάτος, Η Δίκη και η Εκτέλεση των Εξ. Αποκορύφωμα Πολιτικού Φανατισμού, Αθήνα 1980.
- Γεώργιος Λεονταρίτης, Από την Δόξα στη Συμφορά 1915-1922. Η Άδικη Εκτέλεση των έξι, Μέτρον Αθήνα 2005.
- Αλέξανδρος Οικονόμου, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης: ένας άνθρωπος και μια εποχή, Αθήνα 1971.
- Μανόλης Γ. Σέργης, «Τύπος και πολιτική: Η περίπτωση του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη και του ναξιακού Τύπου (1902-1915), Ναξιακά, τχ. 31/69 (Δεκέμβριος 2008 – Φεβρoυάριος 2009), σελ. 15-32.
- Νίκος Τσάγγας, Η Αθώωση των Έξ και η Ανατροπή της Ιστορίας, Γκοβόστη, Αθήνα 2012.
- Βασίλειος Σ. Ε. Τσίχλης, Μικρασιατική Εκστρατεία και Αναγκαστικό Δάνειο, Νόβολι, Αθήνα 2010 ISBN 978-960-9428-22-4.
|