Ούντινε

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 46°4′N 13°14′E / 46.067°N 13.233°E / 46.067; 13.233

Ούντινε

Σημαία

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Ούντινε
46°4′0″N 13°14′0″E
ΧώραΙταλία[1]
Διοικητική υπαγωγήregional decentralization entity of Udine
ΠροστάτηςHermagoras and Fortunatus
Έκταση57,17 km²[2]
Υψόμετρο113 μέτρα
Πληθυσμός97.808 (1  Ιανουαρίου 2023)[3]
Ταχ. κωδ.33100
Τηλ. κωδ.0432
Ζώνη ώραςUTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Ούντινε ακούστε  (ιταλικά: Udine, φρι.:Udin, σλοβένικα: Videm, γερμανικά: Weiden) είναι πόλη της βορειοανατολικής Ιταλίας στο κέντρο της περιφέρειας Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας. Ο δήμος έχει πληθυσμό σχεδόν 100.000 κατοίκους, με την ευρύτερη περιοχή να φτάνει τους 175.000 και βρίσκεται ανάμεσα στην Αδριατική θάλασσα και τις Καρνικές Άλπεις, 37 χιλιόμετρα από τα σύνορα με τη Σλοβενία.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά έναν ουγγρικό θρύλο, ο Αττίλας ήταν αυτός που ίδρυσε την πόλη, στη διάρκεια μάλιστα της πολιορκίας της Ακουιληίας (Aquileia), επειδή χρειαζόταν ένα χειμερινό κατάλυμα για το στρατό του. Έτσι διέταξε τους στρατιώτες του να κουβαλούν χώμα με τα κράνη και τις ασπίδες τους. Στο ύψωμα που δημιουργήθηκε χτίστηκε οικισμός και ένας πύργος στο κέντρο αυτού.[4] Η αρχαιολογική σκαπάνη ωστόσο αποκάλυψε πως η θέση αυτή κατοικείται από αρχαιότερους χρόνους.

Πύργος και Πύλη της Ακουιληίας

Η πρώτη ιστορική αναφορά γίνεται το 983 σε μία επιστολή του Όθωνα του Β' όπου παραχωρεί το κάστρο Utinum στο Πατριαρχείο της Ακουιληίας. Μέχρι το 1250 ο Πατριάρχης Ακουιληίας Βερτόλδος ο Ε' μεταμόρφωσε τον μικρό και ασήμαντο οικισμό σε κανονική πόλη. Καθώς την έκανε έδρα του πατριαρχείου και αφορολόγητη αγορά, διέγραψε την πορεία της για τα επόμενα χρόνια ως οικονομικό, εμπορικό και πολιτικό κέντρο της περιοχής. Αυτό φαίνεται και από την παρουσία Λομβαρδών, Τοσκανών και Ενετών τραπεζιτών. Η ακμή της πόλης καταγράφεται και από τα οικοδομικά έργα που έγιναν αυτήν την περίοδο και πρωτ' απ' όλα με την ανέγερση του καθεδρικού ναού το 1335. Τα οχυρωματικά τείχη του Ούντινε επεκτάθηκαν κατά τον επόμενο αιώνα τρεις φορές. Στα τελευταία αυτά τείχη ανήκει και ο πύργος της Porta Aquileia (Πύλη της Ακουιληίας) ο οποίος στέκει από το 1373.

Ο καθεδρικός ναός

Το 1420 το Ούντινε κατακτήθηκε από τη Βενετία σταματώντας έτσι μια πεντακοσιαετή διακυβέρνηση του πατριαρχείου.

Το έτος 1511 επιφύλαξε μεγάλες καταστροφές για την πόλη. Ξεσπάει εξέγερση των αγροτών, που οδηγεί σε καταστάσεις εμφυλίου πολέμου. Κατόπιν μια σειρά ισχυρών σεισμών ισοπεδώνουν την πόλη και αφήνουν 6000 νεκρούς. Μέσα σε λίγο καιρό αρχίζουν και οι επιδημίες της πανούκλας, που θα επανέρχονται καθ' όλη την επόμενη εκατονταετία.[5]

Παρ' όλα αυτά το Ούντινε αναπτύσσεται και φθάνει τους 15.000 κατοίκους μέχρι το 1550. Οι τέχνες ανθούν στην πόλη και εργάζονται σ' αυτήν κατά καιρούς διάσημοι καλλιτέχνες όπως ο Τζοβάνι ντα Ούντινε, μαθητής του Ραφαήλ, και ο Αντρέα Παλάντιο όπου αφήνουν το στίγμα τους στην αρχιτεκτονική.

Με την πτώση της Βενετίας και το Συνέδριο της Βιέννης το Φριούλι παραχωρείται στους Αψβούργους και γίνεται κομμάτι του Βασιλείου της Λομβαρδοβενετίας, ενώ το 1866 προσαρτήθηκε στο νεοϊδρυθέν Βασίλειο της Ιταλίας.

Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν αρχηγείο του ιταλικού στρατού και απέκτησε την προσωνυμία Capitale della Guerra (πρωτεύουσα του πολέμου).

Κλίμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κλίμα του Ούντινε είναι κυρίως υγρό ηπειρωτικό, με αρκετά υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι και αρκετό κρύο το χειμώνα με ετήσια χιονόπτωση περίπου 10 εκατοστά.[6]

Via Μercatovecchio (Οδός Παλιάς Αγοράς)
Μήνας Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μάι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ
Μέγιστη θερμοκρασία (°C) 7 9 13 17 22 25 28 28 24 19 13 8
Ελάχιστη θερμοκρασία (°C) -1 1 3 7 11 15 17 17 13 9 4 0
Βροχόπτωση (mm) 89 72 103 119 126 136 79 90 99 124 107 104

Μετακίνηση και μεταφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σιδηροδρομικός Σταθμός του Ούντινε

Σιδηρόδρομος και λεωφορεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αστικές συγκοινωνίες αποτελούνται από συνολικά 19 λεωφορειακές γραμμές οι οποίες εξυπηρετούν όλη την πόλη και τα γύρω χωριά και προάστια. Ο σιδηροδρομικός σταθμός που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, τη συνδέει με το δίκτυο της χώρας και με πόλεις όπως τη Μπολόνια, τη Φλωρεντία, τη Βενετία αλλά και με την Αυστρία (Σάλτσμπουργκ, Βιέννη).

Αεροδρόμιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ολόκληρη η περιοχή του Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια εξυπηρετείται από το διεθνές αεροδρόμιο της Τεργέστης (Aeroporto di Trieste-Ronchi dei Legionari). Απέχει 41 χιλιόμετρα από το Ούντινε και συνδέεται με αυτό μέσω των αυτοκινητοδρόμων A4 και A23. Από το αεροδρόμιο διενεργούνται απ' ευθείας πτήσεις προς μεγάλες ιταλικές πόλεις όπως η Ρώμη και το Μιλάνο, αλλά και προς προορισμούς του εξωτερικού όπως το Μόναχο, το Λονδίνο και τα Τίρανα.[7]

Οδικό δίκτυο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οδικώς το Ούντινε εξυπηρετείται από τους αυτοκινητόδρομους:

  • Α23, που αποτελεί τμήμα της Ευρωπαικής Οδού Ε55. Ο δρόμος αυτός ενώνει τα σύνορα της Αυστρίας με τον άλλο αυτοκινητόδρομο του Φριούλι, τον Α4
  • Α4, θεωρείται ένας από τους βασικούς αυτοκινητόδρομους της Ιταλίας αλλά και της Ευρώπης. Τμήματά του είναι μέρη των Ευρωπαϊκών Οδών Ε55, Ε64 και Ε70 και συνδέει το Ούντινε με το Τορίνο, το Μιλάνο, τη Βερόνα και τη Βενετία.

Οι βασικοί αυτοί οδικοί άξονες συμπληρώνονται από εθνικές οδούς, που εξυπηρετούν τις μικρότερες πόλεις στην ευρύτερη περιοχή.

Ποδόσφαιρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η τοπική ομάδα Ουντινέζε, με έτος ίδρυσης το 1896, είναι από τις παλαιότερες της Ιταλίας και συμμετέχει στην πρώτη κατηγορία του ιταλικού πρωταθλήματος. Έδρα της ομάδας είναι το δημοτικό Στάντιο Φριούλι στη συνοικία Ρίτσι, στη δυτική άκρη της πόλης.

Αδελφοποιημένες πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παλιός χάρτης της πόλης

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 915. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
  2. 2,0 2,1 «Superficie di Comuni Province e Regioni italiane al 9 ottobre 2011». Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας. Ανακτήθηκε στις 16  Μαρτίου 2019.
  3. demo.istat.it?l=it.
  4. Lengyel, Dénes (1972). Régi Magyar mondák. Βουδαπέστη: Móra Ferenc. ISBN 963 11 2928 4. 
  5. Cohn, Samuel (2009). Cultures of Plague - Medical Thinking at the end of the Renaissance. Οξφόρδη: Oxford University Press. σελ. 340. ISBN 978-0-19-957402-5. 
  6. «EuroWeather». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2012. 
  7. «Επίσημος ιστότοπος του αεροδρομίου Τεργέστης (Ιταλικά, Αγγλικά, Σλοβένικα)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2012. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]