Ουγκαρίτ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 35°36′07″N 35°47′08″E / 35.6019°N 35.7856°E / 35.6019; 35.7856

Ουγκαρίτ
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Ουγκαρίτ
35°36′7″N 35°47′8″E
ΧώραΣυρία[1]
Διοικητική υπαγωγήΛατάκεια
Ίδρυση6η χιλιετία π.Χ.
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η Ουγκαρίτ (σημερινό όνομα Ρας Σάμρα, στα αραβικά رأس شمرة) ήταν σημαντική πόλη-κράτος της αρχαιότητας, και συγκεκριμένα της Χαναάν, της περιοχής που περιλαμβανόταν μεταξύ της Μεσογείου, της Νεκράς Θάλασσας, του ρου του Ιορδάνη και του Λιβάνου. Την περιοχή της Χαναάν που βρισκόταν στις ανατολικές ακτές της Μεσογείου, οι Έλληνες την ονόμαζαν Φοινίκη. Έτσι, αυτοί που οι Έλληνες ονόμασαν Φοίνικες και Κόκκινους (από τα περίφημα πορφυρά υφάσματα τους) κατάγονται από τους Χαναναίους Σημίτες, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί πριν από πολλά χρόνια στη συροπαλαιστινιακή ακτή. Η κλασική Φοινίκη δεν είναι παρά ένα κομμάτι της Χαναάν, αυτό που επέζησε από τη λαίλαπα των "Λαών της Θάλασσας".

Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή του βασιλείου της Ουγκαρίτ, που ήταν πιθανό να κατοικήθηκε ήδη από την πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου στη Συρία, αποτελούσε ένα σημείο συνάντησης πολλών πολιτισμών στην Εγγύς Ανατολή, συμπεριλαμβανομένων του μυκηναϊκού και του κυπριακού. Με ανασκαφές που ξεκίνησαν το 1929 επάνω στο λόφο Ρας Σάμρα στη βόρεια Συρία αποδείχτηκε ότι ο λόφος αυτός περιέκλειε τα ερείπια της αρχαίας πόλης Ουγκαρίτ, που βρισκόταν σε απόσταση 10 χιλιομέτρων βόρεια της αλ Λαντικίγια (Λατάκιας ή Λαοδίκειας). Στα ερείπια της πόλης αυτής, που ήταν ένα σημαντικό εμπορικό και κοσμοπολίτικο κέντρο, κρύβονταν εκτός άλλων ευρημάτων τα λεγόμενα Ουγκαριτικά κείμενα που χρονολογούνται από το 14ο έως το 12ο αι. π.Χ. και τα οποία περιλαμβάνουν ιδιωτικά, διοικητικά και θρησκευτικά κείμενα (λειτουργικά, καταλόγους θεοτήτων, αρχαίους μύθους κ.ά.). Τα θρησκευτικά αυτά κείμενα, είναι μεγάλης σημασίας, καθώς μας παρουσιάζουν ένα τμήμα από το πλαίσιο στο οποίο αναπτύχθηκε η θρησκευτικότητα των ισραηλιτών και η Παλαιά Διαθήκη.

Τα πλεονεκτήματα της περιοχής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ήπιο κλίμα που είχε η περιοχή στους αρχαίους χρόνους, επέτρεψε τις παραδοσιακές μεσογειακές καλλιέργειες: αμπέλια, ελιές, δημητριακά καθώς επίσης και δενδρική καλλιέργεια και ανατροφή μικρών κοπαδιών από ζώα. Επιπλέον, οι λόφοι και τα βουνά ήταν γεμάτα με δάση από κέδρους, πεύκα και δέντρα που γενικά συναντάμε και στην Κύπρο. Η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, των γεωργικών περιοχών, και του δασικού εδάφους διαδραμάτισε έναν σημαντικό ρόλο στις εμπορικές δραστηριότητες των θαλάσσιων ανταλλαγών με τις χώρες που βρίσκονταν γύρω και απέναντι από τα παράλια. Εκτός αυτού, οι ίδιοι οι κάτοικοι εκμεταλλεύτηκαν την διαθεσιμότητα του ξύλου και της πέτρας που επηρέασαν τις τεχνικές κατασκευής και την ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής.

Σημαντικές χρονικές περίοδοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χρονική περίοδος Γεγονότα
6500 π.Χ. Πρώτη εποίκηση της Ουγκαρίτ
6000 π.Χ. Κτηνοτροφία, κεραμική, χρήση πέτρας στην αρχιτεκτονική.
5200 π.Χ. Διαφοροποίηση της αρχιτεκτονικής με την εμφάνιση περισσότερο εξειδικευμένης τεχνικής.
4η Χιλιετία Χρήση του χαλκού.
3000 π.Χ. Αστική δομή: δρόμοι, οχυρώσεις, κατεργασία του χαλκού σε κάμινο.
2200 π.Χ. Εγκατάλειψη της πόλης
Αρχές 2ης Χιλιετίας Άφιξη των Αμοριτών, αστική ανάπτυξη, τείχη, παλάτι
1650 π.Χ. Εγκατάλειψη της πόλης ή πολιτιστική παρακμή
1600 π.Χ. Νέα αστική περίοδος
15ος-13ος αιώνας π.Χ. Βασιλιάδες της Ουγκαρίτ, γνωστοί από τα σχετικά κείμενα: Amistamru I, Niqmadu II, Arhalbu, Niqmepa, Amistamru II, Ibiranu, Niqmadu III, Ammurapi
1200 π.Χ. Καταστροφή της Ουγκαρίτ και εγκατάλειψη λόγω επιθέσεων από τους "λαούς της θάλασσας", όπως μαρτυρούν αιγυπτιακά κείμενα
6ος-4ος αιώνας π.Χ. Αποίκηση της Ουγκαρίτ μικρής όμως έκτασης.
1ος αιώνας π.Χ. Ίχνη κατάληψης της περιοχής

Ιστορία - αρχαιολογία της περιοχής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μακρά ιστορία της Ουγκαρίτ μαρτυρείται από πέντε αλλεπάλληλους οικισμούς που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Το αρχαιότερο στρώμα, το ονομαζόμενο V, βρίσκεται σε βάθος 16-18 μέτρων, και φανερώνει μία μικρή οχυρωμένη πόλη κατά την 7η χιλιετία π.Χ. Πρόκειται για προκεραμεικό ή ακεραμεικό στάδιο, με λιθοτεχνία από πυριτόλιθο, συμπέρασμα που προκύπτει από τα λίθινα εργαλεία που βρέθηκαν.
Το επόμενο (από κάτω προς τα πάνω) στρώμα IV, βρίσκεται σε βάθος 12-16 μέτρων και όπως δείχνουν τα λίθινα εργαλεία και τα αγγεία εξαιρετικής τέχνης που χρονολογούνται στο πρώτο μισό της 4ης χιλιετίας, ανήκει στην χαλκολιθική εποχή, που είχε διάρκεια από τα μέσα της 5ης χιλιετίας, μέχρι το 3.000 π.Χ., περίοδος κατά την οποία η Ουγκαρίτ υπήρξε ένα σημαντικό πολιτιστικό κέντρο της Εγγύς ανατολής.
Το στρώμα III ανήκει επίσης στη χαλκολιθική εποχή και συγκεκριμένα στο δεύτερο μισό της 4ης και το μεγαλύτερο μέρος της 3ης χιλιετίας π.Χ. Τα αγγεία που βρέθηκαν μαρτυρούν στενή εμπορική επικοινωνία μεταξύ της Ουγκαρίτ και της Μεσοποταμίας.
Μετά την κατάλυση της ακκαδικής δυναστείας στην Μεσοποταμία, από τους Γκούτι περίπου το 2200 π.Χ., διασαλεύθηκε η πολιτική ισορροπία των γύρω χωρών μεταξύ των οποίων και της Ουγκαρίτ, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει επιδείνωση της οικονομικής της κατάστασης. Η Ουγκαρίτ ξαναβρίσκει τους ήρεμους ρυθμούς της στις αρχές της 2ης χιλιετίας, κατά την περίοδο της εγκατάστασης στη Μεσοποταμία των Αμοριτών και της δημιουργίας του αιγυπτιακού βασιλείου τους. Στα τέλη της 3ης χιλιετίας, πραγματοποιήθηκε στην Ουγκαρίτ εγκατάσταση των Φοινίκων που όπως και οι χαναναίοι είχαν αποσπαστεί από την μεταναστευτική κίνηση προς βορρά των Αμοριτών.
Το επόμενο στρώμα II αντιστοιχεί στο πρώτο μισό της 2ης χιλιετίας, περίοδος κατά την οποία υπήρξε ακμή του φοινικικού εμπορίου. Τα στρώματα ΙΙ και Ι αντιστοιχούν στη λεγόμενη χρυσή περίοδο της Ουγκαρίτ, όπου η πόλη διετέλεσε ένα από τα σπουδαιότερα εμπορικά και πολιτιστικά κέντρα, με στενή συνεργασία των χωρών της Εγγύς ανατολής και κυρίως αυτών της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου. Μεγάλα οικοδομήματα, ανάμεσα στα οποία εξέχουσα θέση κατέχουν τρεις μεγάλοι ναοί αφιερωμένοι σε θεότητες της Ουγκαρίτ, μαρτυρούν την ανάπτυξη της πόλης κατά την περίοδο αυτή. Μετά την κατάληψη της Αιγύπτου από τους Υξώς, που προκάλεσε το τέλος του Μέσου Βασιλείου (γύρω στο 1720 π.Χ.), η Ουγκαρίτ περιήλθε στα χέρια των Χουρριτών.
Τέλος, τo επιφανειακό στρώμα Ι, αντιστοιχεί στο μεταξύ 15ου και 12ου αιώνα π.Χ.. Μετά την εκδίωξη των Υξώς το 1500 π.Χ. περίπου, η επικοινωνία μεταξύ Συρίας και Αιγύπτου αποκαταστάθηκε. Στις αρχές του 14ου αιώνα, ο βασιλιάς της Ουγκαρίτ Νικμαντού ο Β' ήταν αυτός που συνέλεξε τα σημαντικά, ουγκαριτικά μυθολογικά κείμενα. Στην περίοδο αυτή, η Ουγκαρίτ έφτασε στη μεγαλύτερη ακμή της η οποία οφείλεται στην επικράτηση των αιγυπτίων που ευνόησε την ελεύθερη ανάπτυξη του εμπορίου της. Παρουσιάστηκε αύξηση του πληθυσμού, επέκταση βασισμένη σε κανόνες ρυμοτομίας, δημιουργήθηκε σύστημα αποχέτευσης και μέσων καθαρισμού της πόλης. Σε κάθε κατοικία υπήρχε φρεάτιο και νεκρικός θάλαμος.
Η ουγκαριτική τέχνη παρουσίασε ανάπτυξη και η επικοινωνία πολλών πολιτισμών επέτρεψε στους τεχνίτες να χρησιμοποιήσουν στοιχεία τα οποία ενσωμάτωσαν στα δημιουργήματά τους. Έτσι μαρτυρείται όχι μόνο αιγυπτιακή επίδραση αλλά και χουρριτική και μυκηναϊκή και αλασγική.
Μεγάλο πλήγμα δέχτηκε η πόλη όταν στα μέσα του 14ου αιώνα π.Χ. ένας μεγάλος σεισμός κατέστρεψε αυτή και το λιμάνι της. Μεγάλοι θολωτοί τάφοι, που βρέθηκαν σε σπίτια πλουσίων δείχνουν ότι η πόλη γνώρισε και πάλι την ευημερία κάτω από την επίδραση του μυκηναϊκού πολιτισμού. Κατά τα τέλη όμως του 13ου αιώνα με αρχές του 12ου, ήρθε η οριστική καταστροφή της Ουγκαρίτ από τις επιδρομές των "λαών της θάλασσας". Ευρήματα στην Κύπρο (τότε Αλασγία) έδειξαν ότι κάποιοι από τους διασωθέντες ταξίδεψαν για να σωθούν και να βρουν καταφύγιο στις απέναντι ακτές της Κύπρου.
Κατά την εποχή του Σιδήρου και από τον 6ο έως τον 4ο π.Χ. αιώνα στην περιοχή υπήρχαν μόνο μικροί καταυλισμοί και οι Έλληνες που έφτασαν εκεί αυτή την περίοδο, ονόμασαν το λιμάνι της Ουγκαρίτ, "Λευκό λιμένα".

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. (Αγγλικά) GeoNames. 2005. Ανακτήθηκε στις 6  Απριλίου 2015.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Ugarit στο Wikimedia Commons