Ομελέτα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ομελέτα με πιπεριές και μπέικον

Η ομελέτα ή ομελέττα είναι ένα φαγητό, το οποίο στην απλούστερή του εκδοχή παρασκευάζεται από αβγά χτυπημένα και τηγανισμένα[1] με λάδι ή άλλη λιπαρή ουσία, όπως βούτυρο ή λαρδί.[2] Αρκετές φορές το μίγμα των αβγών αραιώνεται με νερό,[3][4][5] γάλα ή κρέμα γάλακτος, ώστε να επιτυγχάνεται πιο αφρώδης υφή.[2][5] Υπάρχουν πολλές παραλλαγές με προσθήκη λαχανικών (πιπεριά, μανιτάρια, ντομάτα), αλλαντικών (ζαμπόν, μπέικον, λουκάνικο) ή τυριών (φέτα, κασέρι) και διάφορων καρυκευμάτων, όπως αλάτι και πιπέρι. Η ομελέτα μπορεί να σερβιριστεί σαν ορεκτικό ή ξεχωριστά με γαρνιτούρα ή στο πρωινό γεύμα. Έχει πολλά κοινά με τη στραπατσάδα και συναντάται σε διάφορες εθνικές κουζίνες.[4][2]

Ισπανική ομελέτα

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξώφυλλο του βιβλίου μαγειρικής της αρχαιότητας De Re Coquinaria (έκδοση 1907), το οποίο συμπεριλαμβάνει οδηγίες για ομελέτα ή φριτάτα

Η χρήση χτυπημένων αβγών στη μαγειρική γίνεται από αρχαιοτάτων χρόνων.[6] Οι Ρωμαίοι έτρωγαν ζεστές ή κρύες ομελέτες, γνωστές με την ονομασία patina.[7] Οδηγίες για patinae συμπεριλαμβάνονται στο γνωστότερο βιβλίο μαγειρικής της αρχαιότητας De re coquinaria.[8][9] Στην Αγγλία κατά το Μεσαίωνα οι ομελέτες ονομάζονταν herbolacae και αρωματίζονταν συχνά με διάφορα μυρωδικά.[6] Οι Βίκινγκ παρασκεύαζαν ομελέτες και τις συνόδευαν με ψωμί σικάλεως, μπέικον και τυρί, για να αντέχουν στο κρύο.[εκκρεμεί παραπομπή]

Σύμφωνα με τον Ηλία Πετρόπουλο, στα ελληνικά η ομελέτα ονομαζόταν σφουγγάτο, καγιανάς ή καϊγανάς, στα ποντιακά φούστορο ή φούστρο, ενώ υπάρχει και ο λόγιος ορισμός ωοτηγανίτης.[4][10] Ο Βυζαντινός συγγραφέας και ποιητής Θεόδωρος Πρόδρομος ή Πτωχοπρόδρομος του 12ου αιώνα περιγράφει συνεχώς με ενθουσιασμό τις διπλές ομελέτες ή διπλοσφουγγάτα, όπως ο ίδιος τις ονομάζει.[4] Ο όρος ομελέτα προέρχεται από τη γαλλική λέξη omelette, η οποία χρησιμοποιείται από τα μέσα του 16ου αιώνα,[11] και κατ' επέκταση ίσως από το υποκοριστικό της λατινικής λέξης lamina,[σημ. 1] lamella. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, την ονομασία lamella πήρε είτε λόγω της λεπτότητάς της είτε επειδή ψηνόταν πάνω σε λαμαρίνα.[4][6] Οι Γάλλοι δανείστηκαν τη λέξη (la lemele), η οποία με παραφθορά - μετάθεση μετατράπηκε αρχικά σε alemelle ή alumelle, εν συνεχεία πιθανόν alemette και τέλος amelette.[6] Κατά άλλη εκδοχή, η homelaicte d'oeufs που αναφέρει ο Φρανσουά Ραμπελαί[σημ. 2] πιθανόν να μαρτυρεί συνένωση των λατινικών ovum (αβγό) και lacte (γάλα, laitt' στη Νορμανδία), ωστόσο δεν αποκλείεται να πρόκειται για λογοπαίγνιο.[12][13][14]

Βιβλίο Γκίνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την πρώτη φορά που γιορτάστηκε στην Ελλάδα η Παγκόσμια Ημέρα του αβγού, στις 12 Οκτωβρίου του 2001, παρασκευάστηκε η -τότε- μεγαλύτερη ομελέτα του κόσμου. Το γεγονός έλαβε χώρα στην πλατεία Κοτζιά και οργανώθηκε από το Σύνδεσμο Πτηνοτροφικών Επιχειρήσεων Ελλάδος και τη σχολή μαγειρικής Le Monde.[10]

Στην Τουρκία, στις 8 Οκτωβρίου του 2010 η Παγκόσμια Ημέρα του αβγού γιορτάστηκε με το μαγείρεμα της νέας μεγαλύτερης ομελέτας στον κόσμο. Η ομελέτα αυτή, τηγανίστηκε σε τηγάνι διαμέτρου δέκα μέτρων, μπροστά από ένα εμπορικό κέντρο της Άγκυρας. Η εκδήλωση οργανώθηκε από την Ένωση Παραγωγών Αβγών. Στη διαδικασία του μαγειρέματος, συνεισέφεραν 65 μάγειρες. Για την ετοιμασία της ομελέτας, χρειάσθηκαν επίσης 110.010 αβγά και δυόμισι ώρες ψησίματος. Ο εκπρόσωπος του οργανισμού Ρεκόρ Γκίνες, Καρίμ Βαλέριο, επιβεβαίωσε ότι η εν λόγω ομελέτα ήταν η μεγαλύτερη στον κόσμο. Το ρεκόρ μέχρι τότε ανήκε στη Νότιο Αφρική, όπου και χρησιμοποιήθηκαν 60.000 αβγά.[15]

Σε ξενοδοχείο της Νέας Υόρκης, μαγειρεύτηκε η πιο ακριβή ομελέτα του κόσμου. Είχε τιμή 1000$ και αποτελείτο από έξι αβγά, έναν ολόκληρο αστακό και 300 γραμμάρια χαβιάρι.[10] Λέγεται ότι το καθημερινό πρωινό της Μεγάλης Αικατερίνης της Ρωσσίας ήταν μια ομελέτα από χαβιάρι, που έτρωγε πίνοντας τσάι με βότκα.[16][17][18]

Παραλλαγές της ομελέτας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ευρώπη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νότια Ευρώπη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιταλική ομελέτα (φριτάτα)

Στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων οι ομελέτες συνήθως γίνονται με χόρτα (όπως σπανάκι, μάραθο κ.α.) και φέτα, γραβιέρα ή άλλα τοπικά τυριά. Στην Ελλάδα η παραδοσιακή ομελέτα αποτελείται[εκκρεμεί παραπομπή] από ντομάτες, πράσινες πιπεριές, κρεμμύδια, τυριά (φέτα, γραβιέρα) και βούτυρο και συνοδεύεται, πολλές φορές με χωριάτικη σαλάτα και λευκά κρασιά όπως αφρώδης από τη Ζίτσα, Σαββατιανό και Ροδίτης ή μπίρα[19]. Στην Άνδρο η παραδοσιακή ομελέτα ονομάζεται φρουτάλια και αποτελείται από πατάτες, χοιρινό λουκάνικο και καπνιστό χοιρινό κρέας. Τηγανητές πατάτες περιέχει και η βασική συνταγή στην Κρήτη .

Ισπανική ομελέτα (τορτίγια)

Στην Ιταλία ονομάζεται φριτάτα[20][21][22] (ιταλ. frittata) και σερβίρεται κομμένη σε τρίγωνα.[23] Γίνεται με χτυπημένα αβγά που ανακατεύονται με σπανάκι, κολοκυθάκια, μανιτάρια, πράσο, αγκινάρες, ψιλοκομμένο συκώτι ή γενικότερα κρέας ή ψάρι και τηγανίζονται σε βαθύ τηγάνι, έτσι ώστε το μίγμα των αβγών να καλύπτει τα λαχανικά.[23] Συνήθως στο μίγμα προστίθενται σκόρδο, μυρωδικά[22] (όπως βασιλικός ή μαϊντανός) και διάφορα τυριά. Όταν η μία πλευρά είναι έτοιμη, ο μάγειρας με ειδικές κινήσεις γυρίζει την ομελέτα ανάποδα. Αν και οι ιταλικές ομελέτες είναι κατά κανόνα ανοιχτές, υπάρχουν παλαιότερες αναφορές για μια τυλιγμένη ομελέτα με το ίδιο όμως όνομα (frittata).[23] Στη Σικελία η ομελέτα παρασκευάζεται από μαγειρεμένα αβγά και σερβίρεται με σάλτσα ντομάτας.[10]

Τάπας (είδος μεζέ) από ισπανική τορτίγια και πράσινη πιπεριά

Στην Ισπανία ονομάζεται τορτίγια[σημ. 3] (ισπαν. tortilla) και είναι παρόμοια με τη φριτάτα.[23] Χαρακτηριστικές στην ισπανική ομελέτα είναι οι πατάτες που περιέχει[24], επίσης χρησιμοποιoύνται κρεμμύδια, ντομάτες και γλυκιές πιπεριές.[10] Συναντάται συχνά σε μενού διαφόρων τάπας σε ισπανικά μεζεδοπωλεία,[24] αλλά είναι γνωστή και διεθνώς.[25] Απομακρυσμένες παραλλαγές συναντώνται και στην κρεολική κουζίνα της Νέας Ορλεάνης, συχνότερα στο πρωινό γεύμα.[26]

Στην Πορτογαλία η ομελέτα, που ονομάζεται το ίδιο (πορτ. omeleta) ή και φριτάδα (fritada), συνήθως περιέχει ψάρι ή κρέας (εκτός από την απλή) , ενώ συχνά προστίθενται ντομάτες, διάφορα τυριά ή και ζαμπόν.[13][27]

Κεντρική Ευρώπη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ομελέτα με βούτυρο και ντομάτες
On ne fait pas d’omelette sans casser des œufs.
Δεν φτιάχνεται ομελέτα, χωρίς να σπάσεις τα αβγά. Γαλλική παροιμία[28]

Στη Γαλλία χρησιμοποιούνται κυρίως βούτυρο, μανιτάρια, αλλά και σχοινόπρασο, εστραγκόν, μαϊντανός και άνηθος. Η γαλλική ομελέτα διαφέρει αρκετά από τις ομελέτες που παρασκευάζονται στις άλλες χώρες της Μεσογείου και στην Αμερική:

  • το χρώμα της ομελέτας είναι πιο λευκό
  • ψήνεται πιο γρήγορα, μόνο σε τηγάνι
  • διπλώνεται συνήθως σε 3 σημεία, σερβίρεται μόνο ζεστή κ.ά.[2][6][29]

Ωστόσο, στις περιοχές νοτιότερα, με μεσογειακή κουζίνα ή με επιρροές από αυτή, οι ομελέτες έχουν συνήθως μεγαλύτερο πάχος. Στη γαλλική Βασκονία η τοπική πικάντικη ομελέτα pipérade γίνεται με κρεμμύδι, ντομάτες και πράσινες πιπεριές, σοταρισμένες με κόκκινες πιπεριές Espelette.[30][31] Στην Κορσική δημοφιλής είναι η frittata al brocciu, στην οποία προστίθεται το φημισμένο τυρί brocciu (μπροτσιού).[32][33]

Δυτική Ευρώπη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην Αγγλία, η ομελέτα αποτελεί ένα από τα κύρια πρωινά πιάτα,[10] ιδίως τις υγρές και κρύες ημέρες του χειμώνα. Συνδυάζεται με ροφήματα όπως τσάι με γάλα (white tea), χυμούς ή με κόκκινο κρασί. Λέγεται πως, όταν ο Βρετανός υπουργός Οικονομικών, κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, σερ Στάφορντ Κριπς, δείπνησε με τη βασιλική οικογένεια, στο ανάκτορο Μπαλμόραλ, του προσφέρθηκε μόνο μια ομελέτα, καθώς η βασίλισσα Ελισάβετ, η οποία είχε προηγουμένως αρνηθεί την ασφαλή μεταφορά της στον Καναδά, κατανοούσε τη σοβαρότητα της κατάστασης και ζούσε και η ίδια, όσο πιο λιτά γινόταν τις δύσκολες ώρες του πολέμου.[10]

Στην Ιρλανδία το έντονο και διαρκές χτύπημα των αβγών έχει ως αποτέλεσμα μια πλατιά ομελέτα, στην οποία προστίθενται πατάτες και κρεμμυδάκια, ενώ περιέχει μικρή ποσότητα χυμού λεμονιού.[34]

Βόρεια Ευρώπη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ομελέτα σε γερμανικό πρωινό.

Στη Γερμανία γνωστό παραδοσιακό πρωινό είναι το Bauernfrühstück, ομελέτα η οποία γίνεται με μπέικον και πατάτες. Ομελέτες ψήνονται στο φούρνο με λουκάνικα, μπέικον, ένταμερ, κρεμμύδια, πιπεριές, μαϊντανό και κρέμα γάλακτος και συνοδεύονται με μπίρα.[10]

Στη Δανία σερβίρεται με ζαμπόν, κρεμμύδια, μαϊντανό, σέλινο και άνηθο.[35]

Στη Σουηδία η παραδοσιακή συνταγή περιλαμβάνει μπέικον, κρεμμύδια, πατάτες και μοσχοκάρυδο και συνοδεύεται, συνήθως, με σουηδικές φρυγανιές.[εκκρεμεί παραπομπή]

Αμερική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ομελέτα "φου γιανγκ" της αμερικανοκινεζικής κουζίνας

Στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι επίσης λεπτή, αν και χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερη δεξιοτεχνία όπως στη γαλλική ομελέτα. Το χρώμα της ενδέχεται να είναι πιο σκούρο, καθώς ψήνεται πιο αργά, ενώ συνήθως διπλώνεται στη μέση.[29]

Σε πολλά εστιατόρια της πάλαι ποτέ Άγριας Δύσης παρασκευάζεται η ομελέτα γουέστερν (Western), η οποία προήλθε από την ομελέτα φου γιανγκ της αμερικανοκινεζικής κουζίνας, με επιρροές από την βασκική pipérade.[36] Η παραδοσιακή συνταγή περιέχει κρεμμύδια ψιλοκομμένα σε κύβους, πράσινες πιπεριές και ζαμπόν.[29][37][38] Η ομελέτα φου γιάνγκ (αγγλ. egg foo young, egg fooyung, egg foo yong, egg fu yung ή egg furong, κιν. 芙蓉蛋) είναι πιάτο της σινοϊνδονησιακής και της βρετανο- και αμερικανοκινεζικής κουζίνας.[39]

Ασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ινδική ομελέτα
Ομελέτα με όστρακα

Στην Ιαπωνία η ομελέτα ονομάζεται ταμαγκογιάκι (tamagoyaki) και σερβίρεται με ζάχαρη και σόγια.

Στην Ινδία συνοδεύεται με ζεστή πίτα από ψωμί, το λεγόμενο τσαπάτι,[10] κρεμμύδια, ντομάτες, τσίλι και κορίανδρο.

Στο Ιράν λέγεται κουκού (kuku) και είναι παρόμοια με την ισπανική ομελέτα[40] Το σάμπζι κουκού (sabzi kuku) γίνεται με σκληρά χόρτα / σπανάκι, τηγανίζεται και από τις δύο πλευρές και σερβίρεται με ψωμί και γιαούρτι. Στο παραδοσιακό τραπέζι της ιρανικής Πρωτοχρονιάς (Νορούζ) τα χόρτα στο σάμπζι κουκού συμβολίζουν την αναγέννηση και τα αβγά τη γονιμότητα και την ευτυχία για την επόμενη χρονιά.[41][42] Στην Αρμενία ονομάζεται παρόμοια sebze kuku.[43] Στη Γεωργία η ομελέτα φτιάχεται με κρεμμύδια, πιπεριές και ντομάτες.[εκκρεμεί παραπομπή] Άλλη γνωστή παραλλαγή της ομελέτας στο Ιράν είναι η κουκού μπαντεντζάν (kuku bandenjan), η οποία γίνεται με μελιτζάνα.[40][44][45]

Στην Κίνα υπάρχει το πιάτο ταμάγκο (tamago), μια γλυκιά και πολύ λεπτή ομελέτα.[10] Μια άλλη παραλλαγή περιλαμβάνει σόγια, μανιτάρια, φασόλια, γαρίδες και κρεμμύδια.

Αφρική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον αραβικό κόσμο, η ομελέτα φτιάχνεται με κρεμμύδια, δυόσμο και τυρί.

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολύς καβγάς για μια ομελέτα. Πόσο απαίσιο να κυνηγάς έναν άνθρωπο για ένα ασήμαντο θέμα σαν αυτό! Μπορεί να διαφωνώ με ό,τι λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να τό λες. – Η αντίδραση του Βολταίρου, μετά το κάψιμο του βιβλίου Περί του πνεύματος (De l’esprit), του Γάλλου φιλοσόφου Κλοντ Αντριάν Ελβετίς, το οποίο εκδόθηκε το 1758.[46]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. λατ. lamina: πολύ λεπτό έλασμα
  2. En pareille alliance, l'un appeloit une sienne, mon homelaicte. Elle le nommoit mon oeuf, et estoient alliés comme une homelaicte d'oeufs, (Πανταγκρυέλ, IV, 9)[12]
  3. Δεν πρέπει να συγχἐεται με τη μεξικάνικη τορτίγια (μεξικάνικα ισπαν. tortilla, καστιλιάνικα ισπαν. tortilla de maíz), είδος ψωμιού.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «ομελέτα». Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής. Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. 1998. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Brown, Amy Christine (1 Ιουνίου 2010). Understanding Food: Principles and Preparation. Cengage Learning. ISBN 978-0-538-73498-1. 
  3. Margaret Fulton (2009). Encyclopedia of Food and Cookery: The Complete Kitchen Companion from A to Z. Hardie Grant Publishing. σελίδες 380. ISBN 9781740667371. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 «HomeFood.gr - Food news». www.homefood.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2024. 
  5. 5,0 5,1 Sarah Hobbs "Classic omelette", περιοδικό Good Taste, τεύχος Φεβρουαρίου 2004, σελ. 62.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Ayto, John (1 Ιανουαρίου 1990). The Glutton's Glossary: A Dictionary of Food and Drink Terms. Routledge. ISBN 978-0-415-02647-5. 
  7. Faas, Patrick (2003). Around the Roman Table. Palgrave MacMillan. ISBN 978-0-312-23958-9. 
  8. Gagarin, Michael (2010). The Oxford encyclopedia of ancient Greece and Rome. - Vol. 1 - 7. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-517072-6. 
  9. Walker, Harlan (2001). Food and the Memory: Proceedings of the Oxford Symposium on Food and Cookery, 2000. Oxford Symposium. ISBN 978-1-903018-16-3. 
  10. 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2012. 
  11. Alan Davidson, Oxford Companion to Food (Oxford University Press) 1999 (σελ. 550 και 553)
  12. 12,0 12,1 Toussaint-Samat, Maguelonne (25 Μαρτίου 2009). A History of Food. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-4443-0514-2. 
  13. 13,0 13,1 Santos, Sérgio de Paula (2007). Memórias de adega e cozinha. Editora Senac. ISBN 978-85-7359-518-5. 
  14. Pascal Poirier, "Le glossaire accadien Αρχειοθετήθηκε 2011-07-19 στο Wayback Machine."10, (Moncton, New Brunswick : Les Ed. d 'Acadie. Moncton, New Brunswick : Centre d'etudes acadiennes de l'Univ. de Moncton), 1995.
  15. "Η μεγαλύτερη ομελέτα στον κόσμο μαγειρεύτηκε στην Τουρκία[νεκρός σύνδεσμος]", Πελοποννησιακό Πρακτορείο Ειδήσεων, 20 Οκτωβρίου 2010
  16. «Η ομελέτα της αυτοκράτειρας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2012. 
  17. Fred White, "The Daily Reader[νεκρός σύνδεσμος]", Writer's Digest Books, 2009
  18. Newsweek, τόμος 131, 1998
  19. Catalog, Beer. «Πρώτη επιλογή η μπίρα, δεύτερη το φαγητό!». http://www.beercatalog.gr/arthra/item/539-proti-epilogi-i-bira-deyteri-to-fagito. Ανακτήθηκε στις 2017-02-01. 
  20. Ντίνα Νικολάου, "Αγκινάρες σε φριτάτα με καρότα και πατάτες Αρχειοθετήθηκε 2012-01-30 στο Wayback Machine.", εφημερίδα Η Καθημερινή, 4 Mαϊου 2009
  21. «vefashouse.gr». www.vefashouse.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2024. 
  22. 22,0 22,1 «Το αλκοόλ και η λογοτεχνία». Το Βήμα. 24 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2024. 
  23. 23,0 23,1 23,2 23,3 Riley, Gillian (2007). The Oxford Companion to Italian Food. Oxford University Press, USA. ISBN 978-0-19-860617-8. 
  24. 24,0 24,1 Alan Davidson και Tom Jaine, "The Oxford Companion to Food" (Oxford University Press, 2006), σελ. 784
  25. Stanton, Edward F. (30 Μαΐου 2002). Culture and Customs of Spain. Bloomsbury Academic. ISBN 978-0-313-31463-6. 
  26. Villas, James (11 Σεπτεμβρίου 2012). The Glory of Southern Cooking. Wiley. ISBN 978-1-118-06505-1. 
  27. Nascentes, Antenor (1969). Diciónario de sinónimos. Livros de Portugal. 
  28. Λιλίτ Βαρτανιάν, Τζεγκίζ Ακτάρ: Η κοινωνία θα δώσει τη λύση, περιοδικό «Αρ­με­νι­κά», τεύχος Ιουλίου-Σεπτεμβρίου, 2011
  29. 29,0 29,1 29,2 Gisslen, Wayne (8 Αυγούστου 2006). Professional Cooking, College Version. Wiley. ISBN 978-0-470-07352-0. 
  30. Armando Montanari, "Food and environment", Societá Geografica Italiana, 2002, σελ. 16
  31. Pitte, Jean-Robert (6 Μαΐου 2002). French Gastronomy: The History and Geography of a Passion. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-12416-4. 
  32. Michelin, Manufacture française des pneumatiques (2008). Corsica. Michelin Italiana. ISBN 978-2-06-713660-1. 
  33. Pedrotti, Walter (2001). Ricettario del mondo. Sapori dal pianeta terra. Giunti Editore. ISBN 978-88-440-2189-4. 
  34. Gentlemen's quarterly, τόμος 32, 1962, σελ. 125
  35. «HomeFood.gr - Συνταγές - Δανέζικη ομελέτα». www.homefood.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2024. 
  36. Smith, Andrew F. (2007). The Oxford Companion to American Food and Drink. Oxford University Press, USA. ISBN 978-0-19-530796-2. 
  37. Smith, Andrew F. (2009). Eating History: 30 Turning Points in the Making of American Cuisine. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-14093-5. 
  38. Petrillo, Valerie (28 Μαΐου 2007). A Kid's Guide to Asian American History: More than 70 Activities. Chicago Review Press. ISBN 978-1-61374-037-8. 
  39. «Spare ribs, egg foo-yung, chop-suey and plenty of fried rice: how to murder a Chinese». The Telegraph (στα Αγγλικά). 8 Ιανουαρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2024. 
  40. 40,0 40,1 Nicholas Awde· Camilla Shahribaf (2006). Farsi-English/English-Farsi Dictionary & Phrasebook]. Hippocrene Books. σελ. 131. 
  41. Najmieh Batmanglij, Fresh Herb Kuku Αρχειοθετήθηκε 2012-04-20 στο Wayback Machine., Epicurious, 2004
  42. Helen Loveday· Bruce Wannell· Christoph Baumer· Bijan Omrani (2005). Iran Persia: Ancient & Modern. Odyssey Books & Guides. σελίδες 119. ISBN 978-962-217-812-0. 
  43. Goldstein, Darra· Merkle, Kathrin (1 Ιανουαρίου 2005). Culinary Cultures of Europe: Identity, Diversity and Dialogue. Council of Europe. ISBN 978-92-871-5744-7. 
  44. «Kuku Sabzi (Leek and Herb Frittata)». Saveur Magazine. Μάρτιος 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2012. 
  45. Sally Butcher (27 Φεβρουαρίου 2012). «Kookoo sabzi or herb omelette recipe». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2012. 
  46. Τίτος Χριστοδούλου, «Πολύς καβγάς για μια ομελέτα», Τετάρτη, 14 /12/2011, 13:23

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συνταγές