Οικογένεια Πραπόπουλου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το Μέγαρο Πραπόπουλου σήμερα στο κέντρο της Πάτρας

Η οικογένεια Πραπόπουλου είναι γνωστή οικογένεια βιομηχάνων που άρχισε να δραστηριοποιείται από τα τέλη του 19ου αιώνα στην Πάτρα. Η επιχείρηση της οικογένειας (Αφοι Πραπόπουλοι Α.Ε.) ασχολείται με την παραγωγή και διακίνηση αγροτικού, κηπουρικού και οινοποιητικού εξοπλισμού στην Ελλάδα, είναι δε μια από τις 25 μακροβιότερες εταιρείες στην Ελλάδα.[1]

Η καταγωγή της οικογένειας είναι από τη Ζάτουνα.[2]

Μέλη της οικογένειας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κωνσταντίνος Πραπόπουλος (1868-1932)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε το 1868 στη Ζάτουνα Αρκαδίας και ήταν γιος του Παναγιώτη Μαρλαφέκα ή Πράπα.[3] Εγκαταστάθηκε το 1886 στην Πάτρα και μαζί με τον ετεροθαλή αδερφό του Γεώργιο ανέλαβε τη διαχείριση ενός σιδηρουργείου στην οδό Αγίου Ανδρέου 58. Ήταν ένας εκ των δύο ιδρυτών της επιχείρησης και ο πρώτος πρόεδρος (1929 - 1932) της εταιρείας Αφοί Πραπόπουλοι ΑΕ. Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη του ‘'Συνδέσμου εν Πάτραις Βιομηχάνων’' που ιδρύθηκε στις 10 Ιουνίου 1918 και του οποίου προήδρευσε κατά τη διετία 1923 - 1925.[4]. Απεβίωσε στην Πάτρα το 1931. Ήταν παντρεμένος με την Ευτέρπη Θωμόπουλου, αδερφή του ζωγράφου & ακαδημαϊκού Επαμεινώνδα Θωμόπουλου και πρώτη ξαδέρφη του ιστορικού Στέφανου Θωμόπουλου, και είχε αποκτήσει τέσσερα παιδιά τους: Παναγιώτη (1905 - 1968), Αλέξιο (1907 - 1992), Ανδρέα (1913 - 1976) & Γεώργιο (1914 - 1992). Όλοι υπήρξαν ενεργοί στην εταιρεία μέχρι που μεταβίβασαν σταδιακά τις μετοχές τους στον Μάριο Πραπόπουλο με τελευταίο τον Αλέξιο, τεχνικό διευθυντή της εταιρείας. Δισέγγονη του Κωνσταντίνου είναι η Ελληνο-Αμερικανίδα ζωγράφος Melanie Prapopoulos.

Γεώργιος Πραπόπουλος (1866-1958)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε το 1866 στη Ζάτουνα Αρκαδίας και ήταν γιος του Παναγιώτη Μαρλαφέκα ή Πράπα.[5] Εγκαταστάθηκε το 1886 στην Πάτρα και μαζί με τον ετεροθαλή αδερφό του Κωνσταντίνο ανέλαβε τη διαχείριση ενός σιδηρουργείου στην οδό Αγίου Ανδρέου 58. Ήταν ένας εκ των δύο ιδρυτών της επιχείρησης, πρόεδρος της εταιρείας Αφοι Πραπόπουλοι ΑΕ την περίοδο 1932 - 1958 και μέλος του πρώτο διοικητικού συμβουλίου Συλλόγου Εισαγωγικού Εμπορίου Πατρών.[6] Είχε πλούσιο κοινωφελές έργο. Ανακαίνισε τον ναό του Αγίου Γεωργίου στη Ζάτουνα και μαζί με τον συντοπίτη του Αντώνη Αντωνακόπουλο κατασκεύασε το 1919 το Δημοτικό Σχολείο της Ζάτουνας, το οποίο σήμερα στεγάζει το Μουσείο Μίκης Θεοδωράκης. Απεβίωσε στην Πάτρα το 1958. Ήταν παντρεμένος με τη Φωτεινή Φιλιώτη εκ Ζακύνθου και είχαν αποκτήσει τέσσερα παιδιά: τον Παναγιώτη - Μάριο Πραπόπουλο (1900 - 1971), τη Μαρία (1901 - ?), την Ελένη (1902 - 1996) και τη Λουκία (1909 - 1997). Ο υιός του Μάριος στη συνέχεια απέκτησε τον έλεγχο της εταιρείας. Σήμερα οι δισέγγονοι του Γεωργίου διατηρούν τη διεύθυνση της εταιρείας. Άλλη δισέγγονη του, εγγονή της Λουκίας, είναι η τηλεπαρουσιάστρια Ανίτα Ναθαναήλ.

Μάριος Πραπόπουλος (1900-1971)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Παναγιώτης - Μάριος Πραπόπουλος γεννήθηκε το 1900 στην Πάτρα και ήταν ο μοναδικός γιος από τα τέσσερα παιδιά του Γεωργίου Πραπόπουλου και της Φωτεινής Φιλιώτη. Σπούδασε οικονομικές επιστήμες στη Γερμανία. Τη δεκαετία του 1950 απέκτησε τον έλεγχο της εταιρείας Αφοί Πραπόπουλοι ΑΕ, της οποίας διετέλεσε πρόεδρος κατά την περίοδο 1958 - 1971. Διατηρούσε σημαντική βιβλιοθήκη 10.000 και πλέον τόμων, υπήρξε έφορος της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών από το 1943 έως και το 1971 και συνέβαλε σημαντικά στη διάσωση βιβλίων και συγγραμμάτων κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής.[2] Για αυτήν του την ενασχόληση ο Κώστας Τριανταφύλλου τον χαρακτηρίζει "φιλότεχνο".[7] Επίσης είχε διατελέσει πρόεδρος του Κωνσταντοπούλειου Ευγηρείου Ιδρύματος στην Πάτρα καθώς και ευεργέτης του.[8]. Πέθανε το 1971 στην Πάτρα. Ήταν παντρεμένος με τη Μιμίκα Βλαχούτσικου και απέκτησε δύο παιδιά τον Τζώρτζη Πραπόπουλο, μετέπειτα πρόεδρο της εταιρείας και τη Φέφη Πραποπούλου. Σήμερα οι εγγονοί του διατηρούν τη διεύθυνση της εταιρείας.

Τζώρτζης Πραπόπουλος (1934-1999)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε το 1934 στο Βερολίνο της Γερμανίας και ήταν υιός του Μάριου Πραπόπουλου και της Μιμίκας Βλαχούστικου. Σπούδασε Μηχανολόγος Μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Loughborough στην Αγγλία. Διετέλεσε πρόεδρος της εταιρείας Αφοι Πραπόπουλοι ΑΕ κατά την περίοδο 1971 - 1999 και επί των ημερών του μετεστέγασε την εταιρεία σε νέες σύγχρονες εγκαταστάσεις[9] στις παρυφές της Πάτρας. Ανέπτυξε εκτενή κοινωνική και συνδικαλιστική δράση. Διετέλεσε επί σειρά ετών πρόεδρος του Αυτοκινητιστικού Ομίλου Αχαΐας (Α.Ο.Π.), πρόεδρος του Ναυτικού Ομίλου Πατρών (1985-1988) και πρόεδρος του Εμπορικού & Εισαγωγικού Συλλόγου Ερμής Πατρών [10]. Επίσης διετέλεσε πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων Δυτικής Ελλάδος & Πελοποννήσου (1986 - 1987)[4], επί σειρά ετών αντιπρόεδρος του Επιμελητηρίου Αχαΐας καθώς οικονομικός επόπτης στην Αχαϊκή Συνεταιριστική Τράπεζα. Τη θέση του οικονομικού επόπτη κατείχε και στην Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος (Κ.Ε.Ε.) έως την ημέρα του ξαφνικού θανάτου του στην Αθήνα στις 5 Δεκεμβρίου 1999, ενώπιον του ακροατηρίου της Γενικής Συνέλευσης της Κεντρικής Ένωσης. Έκτοτε η αίθουσα του Διοικητικού Συμβουλίου της Κεντρικής Ένωσης φέρει προς τιμή του το όνομά του. Ήταν παντρεμένος με την Αθηνά Πιπιλή από την Πάτρα και απέκτησε δύο γιούς τους Μάριο & Θεόδωρο που σήμερα διατηρούν τη διεύθυνση της εταιρείας.

Άλλα μέλη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τα εννέα παιδιά του Παναγιώτη Μαρλαφέκα ή Πράπα (; - 1906), τα τέσσερα εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα. Από αυτά τα τέσσερα ο Χαρίλαος Πραπόπουλος έγινε νευρολόγος - ψυχίατρος[2], εφευρέτης της "Πραπουλίνης", ενός αμφιλεγόμενου φαρμάκου για την εποχή, ο Νικολάκης απέκτησε μια κόρη την Ελένη Σικ, η οποία δημιούργησε τα Κέντρα Αδυνατίσματος Chic, ο Ιωάννης υπήρξε ιδιοκτήτης της βίλας Πραπόπουλου στο Χαλάνδρι και ο Βασίλειος, ο οποίος ίδρυσε εταιρεία με τζάμια στον Πειραιά. Επίσης από άλλο γιό του Παναγιώτη, τον Δημήτριο (ή τον Ιωάννη), κατάγεται ο Παναγιώτης Μαρλαφέκας, ιδρυτής της Λουξ.

Στην επιχείρηση αναμείχθηκαν όλοι οι υιοί των ιδρυτών, ο Μάριος του Γεωργίου Πραπόπουλου και τα τέσσερα παιδιά του Κωνσταντίνου Πραπόπουλου. Τα τέκνα του Κωσταντίνου, σταδιακά αποχώρησαν από την εταιρεία με τελευταίο τον Αλέξιο Πραπόπουλο (1907 - 1992). Μετά την αποχώρηση του ο Ανδρεάς Πραπόπουλος ιδρύει εταιρεία ηλεκτρικών οικιακών ειδών με την επωνυμία Ηλεκτρο-Μεταλλουργική Α. Πραπόπουλος.[9] στη συμβολή των οδών Αγ. Ανδρέου & Κολοκοτρώνη στην Πάτρα. Αναφέρονται επίσης τα παιδία του Τζώρτζη οι Μάριος & Θεόδωρος Πραπόπουλος, πρόεδρος από το 1999 & μέτοχος της εταιρείας αντίστοιχα, καθώς και η Melanie Prapopoulos ζωγράφος, εγγονή του Αλέξιου Κ. Πραπόπουλου. Σήμερα απόγονοι της οικογένειας εντοπίζονται στην Πάτρα, την Αθήνα, την Ελβετία και τη Νέα Υόρκη.

Αφοι Πραπόπουλοι Α.Ε.[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η επιχείρηση ιδρύθηκε το 1886 από τους Κωνσταντίνο και Γεώργιο Πραπόπουλο και μετεξελίχθηκε το 1929 σε Ανώνυμη Εταιρία.[11] Η εταιρία απασχολούνταν με την κατασκευή ψεκαστήρων για τις ανάγκες του ψεκασμού της σταφίδας, είδη εστίασης, αλουμινίου, γκαζιέρες, καρφοβελόνων κ.α.[2] Λόγω της εμφάνισης του περονόσπορου στα αμπέλια οι ψεκαστήρες κατείχαν την πρώτη θέση στα προϊόντα που παρήγαγε η επιχείρηση αφού ως γνωστόν εκείνη την εποχή το λιμάνι της Πάτρας κατείχε σημαντική θέση στην εξαγωγή σταφίδας.[12] Σύντομα η επιχείρηση άρχισε να αναπτύσσεται με αποτέλεσμα το 1893 να κατασκευάσουν εργοστάσιο κατασκευής βιομηχανικών προϊόντων μεταλλουργικής στη συμβολή των οδών Κορίνθου & Φιλοποίμενος.[12] Κατά τον Νικόλαο Σαραφόπουλο η μηχανική εγκατάσταση των εργοστασίων ήταν εφάμιλλη των Ευρωπαϊκών.[9] Το 1898 το Παλάτι ανακήρυξε την εταιρεία σε επίσημο προμηθευτή της Βασιλικής Αυλής [9] του Βασιλιά Γεωργίου Α΄, το 1900 κέρδισε το αργυρό μετάλλιο Groupe VII στην Classe 36 Exposition Universelle de Paris[13] ενώ το 1900 το Χρυσό Βραβείο Γεωργικών Εργαλείων Α΄ και το Αργυρό Βραβείο Ειδών Σιδηρουργίας στην πρώτη Έκθεση Χανίων Κρήτης [9]. Κατά τη δεκαετία του 1910 & 1920 η εταιρεία διαθέτοντας αρκετή εγκατεστημένη ισχύ ήταν σε θέση να πωλεί ρεύμα σε ιδιώτικους χώρους και στην τότε Ηλεκτρική Εταιρεία της Πάτρας προ της κατασκευής του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Γλαύκου.[14][15] Το 1936 τιμήθηκε με το Ειδικό Βραβείο Οργανωτή της 6ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Προπολεμικά κατάστημα του εργοστασίου στον Πειραιά διατηρούσε ο Βασίλειος Πραπόπουλος πλησίον του Αγίου Σπυρίδωνα[16].

Με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου στις 6 Νοεμβρίου 1940 το εργοστάσιο βομβαρδίστηκε από την ιταλική αεροπορία παραμένοντας όμως σε λειτουργία και παρασκευάζοντας καραβάνες και παγούρια για τις ανάγκες του Ελληνικού Στρατού έως την έλευση των Γερμανικών στρατευμάτων στην Πάτρα την άνοιξη του 1941.[εκκρεμεί παραπομπή] Μετά τον πόλεμο το εργοστάσιο συνέχισε κανονικά τη λειτουργία του ανανεόνοντας τα προιόντα του και το 1977 μεταστεγάστηκε σε νέες εγκαταστάσεις 2.500 m2 κοντά στον ποταμό Γλαύκο.[11] Το 2006 τιμήθηκε με το Ειδικό Βραβείο Οργανωτή της 21ης Agrotica Θεσσαλονίκης. Μέχρι και το 2016 η εταιρεία πέρα από τους παραδοσιακούς ψεκαστήρες, απασχολούνταν και με ανοξείδωτα δοχεία για την αποθήκευση υγρών τροφίμων καθώς και οινοποιητικό εξοπλισμό για τον ερασιτέχνη οινοποιό.[17] Από το 2016 & μετέπειτα η εταιρεία αλλάζει σκοπό, απασχολείται με τη διαχείριση ακίνητης περιουσίας ενώ παραχωρεί τη χρήση του σήματος ΠΡΑΠΟΠΟΥΛΟΣ στην εταιρεία ΔΗΜΗΤΡΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΜΙΚΕ.

Αντικείμενα μεταλλοτεχνίας κατασκευασμένα από το εργοστάσιο της εταιρείας, ιδίως από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, εκτίθενται σήμερα σε διάφορα Μουσεία ή ιστορικούς χώρους ανά την Ελλάδα. Κορυφαίο παράδειγμα στάμνα του 19ου που φέρει την επιγραφή του εργοστασίου και εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης στην Αθήνα.

Διάφορα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κορίνθου 280 & Γούναρη, Πάτρα
Οικία Κωνσταντίνου Π. Πραπόπουλου

Τα μέλη της οικογένειας απέκτησαν κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου σημαντική ακίνητη περιουσία στην Αθήνα και την Πάτρα. Στην περιοχή της Ρεματιάς στο Χαλάνδρι υπάρχει το κτήμα Πραπόπουλου, στο οποία διατηρείται η ομώνυμη βίλα, η οποία κατασκευάστηκε από τον Ιωάννη Πραπόπουλο τη δεκαετία του 1920 και βρίσκεται σε έκταση τεσσάρων στρεμμάτων. Πρόκειται για μία διώροφη βίλα που αποτελεί τυπικό δείγμα προαστιακής κατοικίας του Μεσοπολέμου.[18] Το 1999 χαρακτηρίσθηκε ως διατηρητέο κτίριο με σχετική απόφαση του υπουργείου περιβάλλοντος, χωροταξίας και δημοσίων έργων ενώ τα τελευταία χρόνια βρίσκεται υπό κατάληψη από αυτοδιαχειριζόμενες ομάδες.

Οικία Γεωργίου Πραπόπουλου
Κορίνθου & Φιλοποίμενος

Στην Πάτρα ξεχωρίζει και το κτίριο του Κωσταντίνου Π. Πραπόπουλου στη συμβολή των οδών Κορίνθου & Αγίου Νικολάου, όπου για κάποια περίοδο στεγαζόταν το Ταχυδρομείο, κατασκευασμένο στα τέλη του 19ου αιώνα. Πρόκειται για ένα διώροφο κτίριο με στοές, το οποίο διαφοροποιείται από το πνεύμα του νεοκλασικισμού και ενσωματώνει στοιχεία νεομπαρόκ & Art Nouveau ύφους.[19]

Στη συμβολή των οδών Κορίνθου & Φιλοποίμενος σώζεται το κτίριο της οικίας του Γεωργίου Πραπόπουλου.[20] Είναι κτισμένο σε ρυθμό art nouveau και χαρακτηρίζεται από τα ανάγλυφα φυτομορφικά στοιχεία στις όψεις της.[20] Λίγο πιο μακριά, στη συμβολή των οδών Γούναρη & Κορίνθου, σώζεται επίσης το κτίριο της οικίας του Κωνσταντίνου Π. Πραπόπουλου. Και τα δύο κτίρια κατασκευάστηκαν σε σχέδια του πατρινού αρχιτέκτονα Ιωάννη Βασιλείου. Αρχιτεκτονικά ανήκουν στην κατηγορία του εκλεκτικιστικού ρυθμού (eclecticism) με επιρροές art-deco. Ανάμεσα τους, επί της οδού Κορίνθου 278, χτισμένο σε νεοκλασική γραμμή βρίσκεται και το κτίριο της οικίας του Γεωργίου Πραπόπουλου, υιού του Κωνσταντίνου.

Στην Πάτρα επίσης στην οδό Αγίου Νικολάου 6, βρίσκεται το κτίριο του κινηματογράφου IDEAL, χαρακτηρισμένο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού, που ανακαίνισε εκ βάθρων μεταπολεμικά ο Μάριος Πραπόπουλος, σε σχέδια του Αρμένιου αρχιτέκτονα Νάζαρετ Νουμπάρ.

Σήμερα στον χώρο που βρισκόταν το παλιό εργοστάσιο έχει ανεγερθεί το Μέγαρον Πραπόπουλου, εμπορικό κέντρο με καταστήματα και γραφεία συνολικού εμβαδού 2.000 τ.μ.[21]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Oι 25 αρχαιότερες επιχειρήσεις Αρχειοθετήθηκε 2012-03-10 στο Wayback Machine., από την εφημερίδα Η Καθημερινή
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν λεξικόν των Πατρών, Πάτρα 1995, 3η έκδοση, σελ. 1706.
  3. Πληροφορίες για τον Κωνσταντίνο Πραπόπουλο, από την ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών
  4. 4,0 4,1 Σαραφόπουλος Νικόλαος, Ιστορικό Λεύκωμα Αχαϊκής Βιομηχανίας 1825-1975, έκδοση Επιστημονικού Πάρκου Πατρών, σελ. 416, ISBN 978-960-85817-3-9
  5. Πληροφορίες για τον Γεώργιο Πραπόπουλο, από την ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών
  6. Νίκος Ε. Πολίτης, Πατρινολογήματα, εκδόσεις περί τεχνών, Πάτρα 2006, τόμος Γ΄, σελ. 47.
  7. Στέφανος Θωμόπουλος, Ιστορία της Πόλεως Πατρών, σε επιμέλεια Κώστα Ν. Τριανταφύλλου, έκδοση β΄, Πάτρα 1950, από τον πρόλογο του Τριανταφύλλου
  8. Δωρητές του Κωνσταντοπούλειου Αρχειοθετήθηκε 2010-11-21 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα του Κωνσταντοπούλειου Ευγηρείου Ιδρύματος
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Σαραφόπουλος Νικόλαος, Ιστορικό Λεύκωμα Αχαϊκής Βιομηχανίας 1825-1975, έκδοση Επιστημονικού Πάρκου Πατρών, σελ. 179 - 188, ISBN 978-960-85817-3-9
  10. Σαραφόπουλος Νικόλαος, Ιστορικό Λεύκωμα Αχαϊκής Βιομηχανίας 1825-1975, έκδοση Επιστημονικού Πάρκου Πατρών, σελ. 402, ISBN 978-960-85817-3-9
  11. 11,0 11,1 Ιστορική αναδρομή, από την ιστοσελίδα της Αφοι Πραπόπουλοι Α.Ε.
  12. 12,0 12,1 Μούλιας Χρήστος, Το λιμάνι της σταφίδας, εκδόσεις περί τεχνών, Πάτρα 2000, σελ.320
  13. Μαρασλής Αλέκος, Ιστορία της Πάτρας, Πάτρα 1983, σελ.250
  14. Μούλιας Χρήστος, Το λιμάνι της σταφίδας, εκδόσεις περί τεχνών, Πάτρα 2000, σελ.204
  15. Μαρασλής Αλέκος, Ιστορία της Πάτρας, Πάτρα 1983, σελ.189
  16. Διαφημιστική καταχώρηση στην εφημερίδα ΣΚΡΙΠ, φύλο 22 Μαΐου 1905 από το ψηφιακό αρχείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης
  17. Γενικές πληροφορίες για την Εταιρεία, από την ιστοσελίδα της Αφοι Πραπόπουλοι Α.Ε.
  18. Ερώτηση βουλευτή σχετικά με τη βίλα Πραπόπουλου[νεκρός σύνδεσμος], από την ιστοσελίδα του δήμου Χαλανδρίου
  19. Οικία Πραποπούλου Αρχειοθετήθηκε 2010-11-17 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα του δήμου Πατρέων
  20. 20,0 20,1 Κακούρη - Βουδούρογλου Μαρία, Πάτρα. Παλαιά σπίτια, κτίσματα και μνημεία, εκδόσεις Εστία, σελ. 104 - 105, ISBN 960-05-1162-4
  21. Ξενοφών Παπαευθυμίου (Επιμέλεια), Βιομηχανικά Κτίρια της Δυτικής ελλάδας, εκδόσεις Το Δόντι, σελ. 138