Νέα Χάρτα της Βλαχίας και μέρους της Τρανσυλβανίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Για την Χάρτα της Ελλάδος του Ρήγα Φερραίου, δείτε: Χάρτα του Ρήγα.
Νέα Χάρτα της Βλαχίας και μέρους της Τρανσυλβανίας, Ρήγας Βελεστινλής, 1797, Βιέννη, χάραξη Franz Müller

Η Νέα Χάρτα της Βλαχίας είναι ένας από τους χάρτες των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών που τύπωσε ο Ρήγας Βελεστινλής το 1797 στη Βιέννη, σε χάραξη Franz Müller, συνεργάτη του Ρήγα και στις άλλες χαρτογραφικές του εργασίες. Είναι ασπρόμαυρος, διαστάσεων 0,85x0,63 μ. και φέρει τον τίτλο «Νέα Χάρτα της Βλαχίας και μέρους της Τρανσυλβανίας παρά του Ρήγα Βελεστινλή Θετταλού, εκδοθείσα χάριν των Ελλήνων και Φιλελλήνων-1797-εχαράχθη παρά Φρανσουά Μήλλερ εν Βιέννη».

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο χάρτης απεικονίζει τη γεωφυσική κατάσταση της Βλαχίας κατά την εποχή του Ρήγα Βελεστινλή και περιλαμβάνει τη γεωγραφική της διαίρεση, τις πόλεις και τους οικισμούς, των οποίων τα ονόματα παρατίθενται αναλυτικά. Εντός του χάρτη στην αριστερή γωνία διακρίνεται ο τίτλος ενταγμένος σε πλούσιο φυτικό διάκοσμο. Επάνω δεξιά σε τετράγωνο πλαίσιο εικονίζεται ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ηγεμόνας της Βλαχίας για τρίτη φορά από τον Αύγουστο του 1796 έως και το Δεκέμβριο του 1797, όπως αναφέρεται και στο αφιερωτικό επίγραμμα «Αμφοτέρους τρις Αλέξανδρος Δάκας αμφιβέβηκεν Υψηλαντίδης μειλίχιος ηγεμόνων». Κάτω από την προσωπογραφία του ηγεμόνα διακρίνονται συμβολικές παραστάσεις και τα εμβλήματα των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών.[1] Το μοναδικό αντίτυπο στην Ελλάδα φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη της Χίου.[2]

Πρότυπο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο χάρτης της Βλαχίας είναι ένα ακριβές αντίγραφο του πρωτότυπου χάρτη που σχεδίασε ο Αυστριακός χαρτογράφος F. J. Ruhedorf[3] υπό τον τίτλο: «Mappa specialis Valachiae ex acuratissimis singulorum Distictum Ichnographiis collecta, delineate et dedicate Excellentissimo Domino Comiti de HADIK. Sac.Caes. Reg. Apost. M[ajest] atis, Consillario intimo Campi Mareschallo et supreme Consilii Aulae bellici Praesidenti per. F. Ios. Ruhendorf ex Offis Caes. Reg. ad supreme: Armor. Praefecturan».[4] Ο χάρτης του Ruhedorf εκδόθηκε το 1788, έτος κατά το οποίο η Αυστρία κήρυξε πόλεμο εναντίον της Τουρκίας. Είναι έγχρωμος, ελάχιστα μικρότερος από του Ρήγα, παραθέτει τους νομούς της Βλαχίας με λατινικούς αριθμούς και αντίστοιχο ευρετήριο. Ωστόσο ο χάρτης του Ρήγα περιλαμβάνει και ένα τμήμα της Τρανσυλβανίας, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι εκτός από τον παραπάνω χάρτη χρησιμοποίησε και άλλα βοηθήματα. Στη Βιβλιοθήκη της Γαλλίας φυλάσσεται και ο χειρόγραφος χάρτης επάνω στον οποίο εργάστηκε για την έντυπη έκδοσή του.[5][6]

Ερμηνεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο σχεδιασμός του χάρτη της Βλαχίας καθώς και των άλλων χαρτογραφικών έργων αποτέλεσε την κύρια και μακροχρόνια ενασχόληση του Ρήγα.[7] Ο πραγματικός σκοπός της έκδοσης των χαρτών δεν έχει εξακριβωθεί. Ο ίδιος, κατά τη διάρκεια της ανάκρισής του από τις αυστριακές αρχές μετά τη σύλληψή του υποστήριξε ότι τους εξέδωσε καθαρά για εμπορικούς λόγους, ισχυρισμός που έγινε αποδεκτός.[8]

Η προσθήκη της προσωπογραφίας του ηγεμόνα της Βλαχίας, το αφιερωματικό επίγραμμα καθώς και η ένδειξη «υπέρ των Ελλήνων και φιλελλήνων» επιτρέπουν τη σκέψη ότι ο χάρτης έγινε κατά παραγγελία του Αλέξανδρου Υψηλάντη, ο οποίος από τη θέση αυτή που κατείχε συνέβαλε στην αφύπνιση των Ελλήνων, στην έκδοση βιβλίων και στη διάδοση των γραμμάτων. Επίσης οι συμβολικές παραστάσεις που συνοδεύουν τον χάρτη έχουν οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι η έκδοση του χάρτη εντάσσεται στο ιδεολογικό και εθνοδιαφωτιστικό πλαίσιο του Ρήγα Βελεστινλή για τη δημιουργία ενός δημιουργικού και φιλελεύθερου κράτους της Βαλκανικής το οποίο θα ονομαζόταν Ελληνική Δημοκρατία και θα περιελάμβανε όλες τις χριστιανικές οθωμανικές κτήσεις.

Ο χάρτης της Βλαχίας καθώς και εκείνος της Μολδαβίας δεν κυκλοφόρησαν στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, αφού η έκδοσή τους συνέπεσε με τη σύλληψη του Ρήγα και την εκτέλεσή του. Το γεγονός αυτό ενισχύει τη σπανιότητα των αντιτύπων σήμερα.


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Διον. Φωτεινός, Ιστορία της Πάλαι Δακίας, τα νυν Τρανσυλβανίας, Βλαχίας και Μολδαυϊας. Εκ διαφόρων παλαιών και νεωτέρων συγγραφέων συνερανεισθείσα, Βιέννη 1818, τ. Α΄, σ. 306.
  2. ↑ Άλλα αντίτυπα σώζονται στην Βιβλιοθήκη της Βιέννης. Γεώργιος Λάιος, Οι χάρτες του Ρήγα., ΔΙΕΕΕ (ΙΔ), Αθήνα, 1960, σσ.286-288.
  3. ↑ Gallica.bnf.fr.
  4. ↑ Γεώργιος Λάιος, Οι χάρτες του Ρήγα., ΔΙΕΕΕ (ΙΔ), Αθήνα, 1960, σ.286-288.
  5. ↑ Άννα Αβραμέα, «Η Νέα Χάρτα της Βλαχίας του Ρήγα και η αυτόγραφος επεξεργασία της», Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών, τ. 53, 1978, σσ. 395-407.
  6. ↑ Άννα Αβραμέα, «Τα τοπωνύμια της Βλαχίας στον χειρόγραφό χάρτη του Ρήγα», Ερανιστής, 17, Αθήνα, 1981, σσ.100-119.
  7. ↑ Λ. Βρανούσης, Ρήγας, Αθήνα, Βασική Βιβλιοθἠκη, 10, Αθήνα, σσ.48-50.
  8. ↑ «αλλ’επειδή επί του προκειμένου επιμένει, ότι τούτο πράττων μόνον λόγον είχεν την κερδοσκοπίαν, δεν αποδεικνύεται δε το εναντίον, δια ταύτα το γεγονός τούτο σημειούται ενταύθα μόνον προς γνώσιν῾ Αιμ Λεγκράνρ, Ανέκδοτα έγγραφα, σελ. 63. Επίσης Δημήτριος Καραμπερόπουλος, Οι Χάρτες Βλαχίας και Μολδαβίας του Ρήγα Βελεστινλή. Βιέννη 1797. Αθήνα, 2005, σσ.34-35.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Άμαντος, Κ., Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή. Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων. Ιστορική και Λαογραφική Βιβλιοθήκη Αρ. 7. Αθήνα, 1930.
  • Βρανούσης, Λ. Ι., Ρήγας. Έρευνα, συναγωγή και μελέτη. Αθήναι, Βασική Βιβλιοθήκη -10
  • Δασκαλάκης, Απ., Les oeuvres de Rhigas Velestinlis, Παρίσι 1936, σελ. 18 και Ο Ρήγας Βελεστινλής ως διδάσκαλος του Γένους, Αθήναι 1977
  • Δασκαλάκης, Β., Ο Ρήγας Βελεστινλής ως Διδάσκαλος του Γένους. ΄Εκδοσις νέα μετά συμπληρώσεων και προσθηκών. Αθήνα, 1977.
  • Ενεπεκίδης, Πολ., Ρήγας – Υψηλάντης – Καποδίστριας. Έρευνα εις τα Αρχεία της Αυστρίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Γαλλίας και Ελλάδος, Αθήνα, 1965.
  • Καμαριάνος, Ν., Ρήγας Βελεστινλής, Συμπληρώσεις και διορθώσεις για τη ζωή και το έργο του. Εισαγωγή – Μετάφραση – σχόλια Αθ. *Καραθανάσης, Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Φερών – Βελεστίνου-Ρήγα, Αθήνα 1999.
  • Καραμπερόπουλος, Δ., Οι Χάρτες Βλαχίας και Μολδαβίας του Ρήγα Βελεστινλή. Βιέννη 1797. Νέα στοιχεία – Ευρετήριο- Αυθεντική Επανέκδοση. Αθήνα, Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Φερών – Βελεστίνου- Ρήγα. 2005.
  • Λεγκράντ Αιμ., Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή και των συν αυτώ μαρτυρησάντων. Εκ των εν Βιέννη αρχείων εξαχθέντα και δημοσιευθέντα υπό Αιμιλίου Λεγράνδ. Μετά μεταφράσεως ελληνικής υπό Σπυρίδωνος Λάμπρου. Αθήνησιν, 1891.
  • Λιβιεράτος, Ευ., Χαρτογραφίας και χαρτών Περιήγησις. 25 Αιώνες από τους Ίωνες στον Πτολεμαίο και τον Ρήγα. Θεσσαλονίκη, Εθνική Χαρτοθήκη, 1998.
  • Λάιος, Γ., Οι χάρτες του Ρήγα, Αθήνα, ΔΙΕΕ, 1960.
  • Sturza, Mihail-Dimitri, Dictionnaire Historique et Genealogique des Grandes Familles de Grece d’ Albanie et de Constantinople, Paris, 1983.
  • Φωτεινός, Δ., Ιστορία της πάλαι Δακίας, τα νυν Τρανσιλβανίας, Βλαχίας, και Μολδαυϊας. Εκ διαφόρων παλαιών και νεωτέρων συγγραφέων συνερανισθείσα…., τόμοι Α και Β. Εν Βιέννη της Αουστρίας, εκ του Τυπογραφείου Ιω. Βαρθολ. Σβεκίου, 1818.
  • Ρήγα Βελεστινλή. Έκθεση αφιερωμένη στα 200 χρόνια από το θάνατό του, Αθήνα, εθνικό Ιστορικό Μουσείο, 1998. (κατάλογος έκθεσης).
  • Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
  • Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Αθήνα, Π. Δρανδάκη, Φοίνιξ, χ.χρ.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νέα_Χάρτα_της_Βλαχίας_και_μέρους_της_Τρανσυλβανίας&oldid=6662396"