Μπέης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Μπέης ή Βέης ήταν ανώτερος διοικητικός τίτλος στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Η λέξη προέρχεται από την τουρκική μπέγι, που σημαίνει νους, και κατά γράμμα «ιθύνων νους» και σε επέκταση ηγεμόνας, μέγας, άρχοντας.

Ο τίτλος αυτός ήταν ανώτερος του Εφέντη (κύριος) και κατώτερος του Πασά, απαντώμενος επίσης και ως Μπέη-εφέντη. Δινόταν επίσημα σε ανώτερους αξιωματούχους, στα τέκνα των Πασάδων καθώς και σε ξένους ανεξαρτήτως θρησκεύματος. Παλαιότερα χρησιμοποιείτο ως αντίστοιχος του ηγεμόνα υποτελούς χώρας, όπως στην Τυνησία αλλά και στη Μάνη, που διορίζονταν από τον Σουλτάνο, και σε αυτές τις περιπτώσεις ο τίτλος καθίστατο κληρονομικός μόνο κατ' αρρενογονία. Τον τίτλο αυτόν έφεραν στην αρχή και αυτοί ακόμη οι Οθωμανοί Ηγεμόνες μέχρι του Μωάμεθ Β΄ του Πορθητού όπου αντικαταστάθηκε με τον τίτλο Σουλτάνος ή τον περσικό ηγεμονικό τίτλο «Παντισάχ».

Παρεμφερείς τίτλοι είναι ο Μπεηλέρμπεης, ο Ατάμπεης ή Αταμπέης και ο Μπεηλικτσής. Σημειώνεται ότι το θηλυκό του Μπέη είναι Μπεγούμ ή Βεγούμ, που αποδίδεται μόνο σε κόρες του Μπέη, αντίστοιχο με πριγκίπισσα. Τα άρρενα τέκνα του Μπέη φέρουν τον τίτλο Μπέηογλου, που παρατηρείται σήμερα εκτός από όνομα περιοχής και ως επίθετο.