Μιχαήλ Παπαγεωργίου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μιχαήλ Παπαγεωργίου
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση26  Φεβρουαρίου 1727
Σιάτιστα Κοζάνης
Θάνατος19  Ιουνίου 1796
Βιέννη
Εκπαίδευση και γλώσσες
ΣπουδέςΜαρούτσιος Σχολή
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφιλόσοφος

Ο Μιχαήλ Παπαγεωργίου ήταν λόγιος δάσκαλος από τη Σιάτιστα. Δίδαξε τα παιδιά των ελλήνων στις παροικίες της κεντρικής Ευρώπη (σημερινή Ουγγαρία, Αυστρία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Σερβία) το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Συνέγραψε κι εξέδωσε το πρώτο έντυπο ελληνικό αλφαβητάριο με τίτλο Μέγα Αλφαβητάριον στη Βιέννη το 1771.

Η ζωή του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στην Σιάτιστα στις 26 Φεβρουαρίου 1727. Ο πατέρας του, Γεώργιος, ήταν ο ιερέας της πόλης. Διδάχτηκε τα εγκύκλια μαθήματα στην Σιάτιστα, και μετά πήγε στα Ιωάννινα, όπου σπούδασε φιλοσοφία στον Ευγένιο Βούλγαρη. Χρημάτισε δάσκαλος για πολλά χρόνια σε διάφορα σχολεία της Ελλάδας. Διεύρυνε τις γνώσεις του σε πανεπιστήμια της Γερμανίας, όπου διδάχτηκε τη γερμανική και λατινική γλώσσα και κατόπιν της Βιέννης σπουδάζοντας φιλοσοφία και ιατρική. Έζησε κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μακριά από τον τόπο καταγωγής του, στις παροικίες της Αυστροουγγαρίας και δίδαξε στα παιδιά των εκεί απόδημων Ελλήνων, συκεκριμένα στη Βούδα, την Πέστη, το Μισκολτς, το Μελένικο, το Κέτσκεμετ κι αλλού[1].

Ως διδάσκαλος συνεισέφερε στη μόρφωση των ελληνοπαίδων της οθωμανοκρατούμενης Ελλάδας και των ελληνικών παροικιών. Εκφωνήσε λόγους «ἐπ’ ἄμβωνος» στη Σιάτιστα, την Εράτυρα (Σέλιτσα), το Μελένικο και τη Φιλιππούπολη.

Συνέγραψε το πρώτο έντυπο ελληνικό αλφαβητάριο με τίτλο Μέγα Αλφαβητάριον που εκδόθηκε στη Βιέννη το 1771, βοηθήματα για την ελληνική γλώσσα, καθώς και δίγλωσσα εγχειρίδια στην ελληνική και στη γερμανική γλώσσα που εκτυπώθηκαν κυρίως στο τυπογραφείο του Ζακυνθινού Γεωργίου Βεντότη[1].

Ανιψιός του, από την αδερφή του Αγνή, ήταν ο λόγιος έμπορος που έζησε στην Ουγγαρία Γεώργιος Ζαβίρας[1]. Το μικρό Γεώργιο είχε μαθητή από το 1752 κι από γραπτά του τελευταίου συνάγονται κι οι πιο αξιόπιστες πληροφορίες για τη ζωή του θείου του[1]. Μαθητής του επίσης υπήρξε ο λόγιος ιατρόφιλόσοφος από την Καστοριά Κωνσταντίνος Μιχαήλ[1].

Πέθανε "υπό σφοδράς κωλλικής νόσου"[1] στην Βιέννη στις 19 Ιουνίου 1796, όπως σημειώνεται στον ιερό ναό της πόλης (Αγίου Γεωργίου). Δε νυμφεύθηκε ποτέ και δεν απέκτησε τέκνα[1]. Τα βιβλία του μεταφέρθηκαν στην Ουγγαρία κι εμπλούτισαν τη βιβλιοθήκη της παροικιακής κοινότητας της πόλης του Κετσκεμετ, όπου ζούσαν πολλοί Στατιστινοί και Κοζανίτες[1].

Ο τάφος του διασώζεται στο κοιμητήριο St.Marx, νότια της πόλης.

Σα δάσκαλο των ελληνοπαίδων στη Βιέννη τον διαδέχτηκε ο Δημήτριος Δάρβαρις κι από το 1801 που ιδρύθηκε το ελληνικό σχολείο (Ελληνική Εθνική Σχολή Βιέννης) ο Άνθιμος Γαζής.

Αποτίμηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μιχαήλ Παπαγεωργίου υπήρξε ένθερμος δάσκαλος, λόγιος, φιλομαθής, γλωσσομαθής, θεολογικά καταρτισμένος και αρχαιογνώστης, ο οποίος συνέβαλε όχι μόνο στη μόρφωση των απανταχού Ελλήνων αλλά και στην πνευματική αναγέννηση του υπόδουλου Γένους.

Η συμβολή του, μέσω της εκπαιδευτικής και συγγραφικής δραστηριότητας, παρέμεινε μεχρι πρόσφατα σε μεγάλο βαθμό άγνωστη, παρότι υπήρξε ρήτορας με εξαιρετική δεινότητα, συστηματικός ερευνητής, μεταφραστής λατινικών έργων, επιμελητής σημαντικών εκδόσεων, συνθέτης ηρωελεγειακών επών και ιάμβων εν είδει αφιέρωσης σε εκδόσεις άλλων συγγραφέων της εποχής. Γι' αυτό η προσφορά στην παιδεία είναι ιδιαίτερα σημαντική, όπως αποδεικνύεται από το πλούσιο συγγραφικό του έργο.

Εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα μέχρι τώρα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας συνθέτουν τον παρακάτω κατάλογο [2]:

Εκδοθέντα έργα

1) Είσοδος ραδία εις την γερμανικήν γλώσσαν, (Βιέννη 1767). 

2) Αλφαβητάριον Γερμανικόν, (Βιένη 1768).

3) Λεξικόν Ρωμαιογερμανικόν, (Βιένη 1768).

4) Το Μέγα Αλφαβητάριον, (Βιέννη 1771, Βουκουρέστι 1783, Πέστη 1788, Πέστη 1800, Βενετία 1804, Βενετία 1806, Βούδα 1818, Πέστη1879).

5) Πρόχειρος και ευπόριστος διδάσκαλος των πρωτοπείρων Ρωμελιτών της γερμανικής γλώσσης, (Βιέννη 1772 Πέστη, 1792, Βιέννη 1793).

6) Μικρόν Αλφαβητάριον, (Πέστη 1788, Βιέννη 1797).

7) Οικειακός και πρόχειρος διδάσκαλος των αρχαρίων της Ελληνικής γλώσσης, (Βιέννη 1783).

8) Απόκρισις πρὸς τὸν ἐλλογιμώτατον Ἀθανάσιον στίρια περί τοῦ θέσπιν κατεβρόντησε, το οποίο μέχρι το 1996 συγκαταλεγόταν στα ανέκδοτα έργα, αλλά εκδόθηκε από τον Π.Β. Πάσχο.  

Ανέκδοτα έργα

1) Ἀπάντησις εἰς τοὺς τοῦ Κολλαρίου συλλογισμούς τοῦ βασιλικοῦ βιβλιοφύλακος περί τῆς εκπορεύσεως τοῦ ἁγίου πνεύματος. 

2)  Γερμανικὴ Γραμματικὴ.

3)  Ἀπόκρισις πρὸς τὴν ἐπενεχθεῖσαν αὐτῷ ἐρώτησιν περὶ τοῦ ἀπολυτικίου: «τὴν σπουδήν σου τῇ κλήσει κατάλληλον ἐργασαμένη φερώνυμε».

4)  Ἐπιγράμματα ἡρωικὰ καὶ ἰαμβικὰ.

5)  Ηρωελεγειακά ποιήματα «Περί τῆς τοῦ κόσμου πλάσεως». 

6)  Επιστολές στα ελληνικά προς διαφόρους. 

7) «Κατά Καλβινιστῶν καὶ λουθηρανιστῶν περί ἐπικλήσεως τῶν ἁγίων, περί προσκυνήσεως τῶν εικόνων, τῶν λειψάνων, τοῦ σταυροῦ καὶ ἄλλων τινῶν αναγκαίων», το οποίο συγγράφηκε στην Πέστη το 1788.

8) Λόγοι  που είχε εκφωνήσει «ἐπ’ ἄμβωνος» στη Σιάτιστα, την Εράτυρα (Σέλιτσα), το Μελένικο και τη Φιλιππούπολη.

9)  Μετάφραση από τα λατινικά στα ελληνικά της Ανατομίας του Κούλρου. 

11)  Μετάφραση από τα λατινικά στα ελληνικά Λόγων του Κικέρωνα. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 «Αναστάσιος Παπάς» (PDF). Μεταπτυχιακή εργασία. Αριστοτελειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. 2015. 
  2. Οι Γ. Ζαβίρας, Νέα Ελλάς, σ. 462 και Κ. Σάθας, Νεοελληνική Φιλολογία, σσ. 524-526 παραθέτουν κατάλογο των έργων του Μ. Παπαγεωργίου, από τον οποίο απουσιάζουν α) το Ἀλφαβητάριον Γερμανικόν και  β) το Λεξικόν Ρωμαιογερμανικόν,  έργα που αναφέρονται στον Φ. Ηλιού, Προσθήκες στην Ελληνική Βιβλιογραφία, τόμος A. Τα βιβλιογραφικά κατάλοιπα του É. και του H. Pernot (1515-1799), σ. 191, αρ. 151, και σ. 194, αρ. 152.