Μαύρος νάνος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Καλλιτεχνική αναπαράσταση ενός μαύρου νάνου.

Οι μαύροι νάνοι (black dwarfs) είναι θεωρητικά αντικείμενα, που προβλέπονται από το μοντέλο της εξέλιξης των άστρων. Δημιουργούνται όταν ένας λευκός νάνος ακτινοβολήσει όλη του την ενέργεια και ψυχθεί κοντά στο απόλυτο μηδέν.[1] Ένα τέτοιο ουράνιο σώμα θα είχε χάσει οριστικά κάθε ενέργεια, ακτινοβολία και φωτεινότητα και θα ήταν μια σκοτεινή και ψυχρή μάζα στο διάστημα.

Επειδή η εξέλιξη των λευκών νάνων εξαρτάται από φυσικά ζητήματα, όπως η φύση της σκοτεινής ύλης και η πιθανότητα εξάτμισης πρωτονίων, η οποία δεν έχει παρατηρηθεί έως τώρα, και είναι ένα φαινόμενο που η φύση του δεν είναι κατανοητή, δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί ακριβώς πόσο καιρό θα χρειαζόταν ένας λευκός νάνος για να γίνει μαύρος νάνος.

Σύμφωνα όμως με τις σημερινές εκτιμήσεις, η κατάληξη ενός λευκού νάνου σε μαύρο νάνο χρειάζεται, κατά την τρέχουσα θεωρία, αρκετές δεκάδες δισεκατομμύρια χρόνια, διάστημα μεγαλύτερο από την τρέχουσα ηλικία του σύμπαντος, που έχει υπολογιστεί ομόφωνα στα 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Κάποιοι επιστήμονες μάλιστα έχουν υπολογίσει τον απαιτούμενο χρόνο ακόμα και στο ένα τετράκις εκατομμύριο χρόνια για ψύξη στους 5 βαθμούς Κέλβιν.[2] Συνεπώς, δεν πρέπει να υπάρχει ακόμα κανένας μαύρος νάνος στο Σύμπαν. Επίσης, λόγω του ότι δεν ακτινοβολεί ενέργεια και θερμότητα, ουσιαστικά η παρατήρηση ενός μαύρου νάνου είναι αδύνατη. Αν πραγματικά υπήρχαν αυτά τα σώματα, θα μπορούσαν να ανιχνευτούν μόνο μέσω της βαρυτικής τους επίδρασης σε άλλα ουράνια σώματα. Κατά συνέπεια, η ύπαρξη των μαύρων νάνων θα παραμείνει, για πολύ καιρό ακόμα, απλά μια θεωρητική πρόβλεψη.[1][3]

Αρχικά, ο όρος «μαύρος νάνος» χρησιμοποιήθηκε επίσης για τους προδρόμους των αστέρων που δεν έχουν το απαιτούμενο κατώτατο όριο του 0,08 της ηλιακής μάζας για να συντήξουν υδρογόνο.[4] Ωστόσο, από τη δεκαετία του 1970, τέτοια αντικείμενα αναφέρονται επίσημα ως καφέ νάνοι, ένας όρος που επινοήθηκε στη δεκαετία του 1970.[5] Επίσης, οι μαύροι νάνοι δεν πρέπει να συγχέονται με τις μαύρες τρύπες ή τους αστέρες νετρονίων.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 §3, Heger, A.; Fryer, C. L.; Woosley, S. E.; Langer, N.; Hartmann, D. H. (2003). «How Massive Single Stars End Their Life». Astrophysical Journal 591 (1): 288–300. doi:10.1086/375341. Bibcode2003ApJ...591..288H. 
  2. Table 10.2, The Anthropic Cosmological Principle, John D. Barrow and Frank J. Tipler, Oxford: Oxford University Press, 1986. ISBN 0-19-282147-4.
  3. Richmond, Michael. «Late stages of evolution for low-mass stars». Rochester Institute of Technology. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2006. 
  4. R. F. Jameson, M. R. Sherrington, and A. R. Giles: A failed search for black dwarfs as companions to nearby stars. In: Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Oktober 1983, S. 39–41, bibcode:1983MNRAS.205P..39J
  5. Brown dwarf, Eintrag in The Encyclopedia of Astrobiology, Astronomy, and Spaceflight, David Darling, Zugriff online 5. Mai 2008.