Μαλούντα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Μαλούντα Λευκωσίας)

Συντεταγμένες: 35°2′8.54038″N 33°10′59.20493″E / 35.0357056611°N 33.1831124806°E / 35.0357056611; 33.1831124806

Μαλούντα
Κοινότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας
Ο νεότερος ναός της Χρυσοπαντάνασσας.
Η τοποθεσία της Μαλούντας στην Επαρχία Λευκωσίας.
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας.
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας.
Μαλούντα
ΧώραΚύπρος[1][2]
Διοικητική μονάδαΕπαρχία Λευκωσίας[1][2]
 • Μέλος του/τηςΈνωση Κοινοτήτων Κύπρου[3]
Έκταση6,56002 km²[4][5]
Υψόμετρο380 μέτρα[6]
Πληθυσμός490 (2011)[7][8]
Γ.Κ.1208[2][1]
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00 (θερινή ώρα)
δεδομένα

Η Μαλούντα είναι κοινότητα της επαρχίας Λευκωσίας στην Κύπρο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2011, ο πληθυσμός της ανέρχεται στους 490 κατοίκους.

Γενικά και ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το χωριό είναι κτισμένο στις βόρειες υπώρειες της οροσειράς του Τροόδους, σε υψόμετρο 415 μέτρων[9]. Η ονομασία του προέρχεται από τον Μαλούντα Απόλλωνα, προσωνύμιο που είχε δοθεί από τους αρχαίους Αρκάδες στην ελληνική θεότητα, γεγονός που σε συνδυασμό με την ύπαρξη αρχαίας νεκρόπολης κοντά στον γειτονικό Άγιο Ιωάννη μαρτυρεί την οργανωμένη κατοίκηση της ευρύτερης περιοχής από την αρχαιότητα[10].

Η ύπαρξη της Μαλούντας μαρτυρείται από τον Μεσαίωνα όταν και αποτελούσε φέουδο. Σε παλαιά χειρόγραφα δυτικοευρωπαϊκής προέλευσης αναφέρεται ως Melonda ή Millondo, ενώ κοντά στο χωριό ανιχνεύθηκαν ίχνη μεσαιωνικού οικισμού[9].

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ο σύγχρονος οικισμός δημιουργήθηκε κατά την Τουρκοκρατία από χωρικούς που ήρθαν στην περιοχή ως μισθωτοί εργάτες στα κτήματα Τούρκων γαιοκτημόνων που προηγουμένως είχαν υπεξαιρέσει εδάφη του μετοχίου της μονής Μαχαιρά[11]. Επιπλέον αναφέρεται πως τη δεκαετία του 1850 ο πληθυσμός της Μαλούντας αυξήθηκε χάρη στην εγκατάσταση κατοίκων από γειτονικά χωριά που εγκαταλείφθηκαν εξαιτίας του ξεσπάσματος επιδημίας χολέρας[12].

Μνεία στο χωριό γίνεται στο γνωστό ποίημα του Βασίλη Μιχαηλίδη, «Η 9η Ιουλίου του 1821 εν Λευκωσία Κύπρου», όπου αναφέρεται ως τόπος καταγωγής του βοσκού Δημήτρη, ενός από τους πρωταγωνιστές της υπόθεσης[10].

Σύμφωνα με την απογραφή του 1881 (την πρώτη επιστημονική και συστηματική απογραφή του πληθυσμού της Κύπρου) που διενεργήθηκε από τις βρετανικές αρχές, στον οικισμό ζούσαν 90 άτομα (48 άνδρες και 42 γυναίκες). Ο πληθυσμός της Μαλούντας αναφέρεται ως ανέκαθεν αποκλειστικά ελληνικός, ενώ στην αύξησή του μετά το 1976 συνέβαλε κυρίως η εγκατάσταση προσφύγων ως συνέπεια της τουρκικής εισβολής του 1974[9]. Στο χωριό γεννήθηκε το 1956 ο γλύπτης Θεόδουλος Γρηγορίου[13].

Στη Μαλούντα εδρεύει από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 το Σύνταγμα της ΕΛΔΥΚ ενώ κάθε χρόνο, στις 15 Μαΐου, διοργανώνεται στο χωριό θρησκευτική γιορτή στη μνήμη του οσίου Πανηγυρίου[14][15], ενός μοναχού που σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις ασκήτευσε στο χωριό και τιμάται ως άγιος. Επιπλέον, στον οικισμό λειτουργεί κοινοτικό αμφιθέατρο.

Εκκλησιαστικά, η Μαλούντα υπάγεται στην αρχιερατική περιφέρεια Παλαιομετόχου της μητρόπολης Ταμασού και Ορεινής[16]. Ο κεντρικός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στην Παναγία Χρυσοπαντάνασσα και διαθέτει φορητή εικόνα του αγίου Πανηγυρίου που φιλοτεχνήθηκε το 1701 (ενδιάμεσα συντηρήθηκε το 1841)[14], ενώ διασώζεται και ο παλιότερος ομώνυμος ναός, η ανέγερση του οποίου χρονολογείται κατά το 1763[11] και διαθέτει τέμπλο με έτος συντήρησης το 1866[17]. Εντός των ορίων της κοινότητας βρίσκεται παρεκκλήσι του Αγίου Πανηγυρίου[18], τα θυρανοίξια του οποίου πραγματοποιήθηκαν το 2019, ενώ ανάμεσα στη Μαλούντα και την Κλήρου υπάρχει το εμπλουτιστικό και αρδευτικό φράγμα Ακακίου-Μαλούντας.

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού όπως καταγράφηκε στις απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο.

Ιστορικό απογραφών Διάγραμμα Εξέλιξης Πληθυσμού
Ιστορικό απογραφών [19]
Απογραφή Πληθυσμός %± Άνδρες Γυναίκες
188190[20]—  4842
1891109[21]21.1%5752
1901115[22]5.5%6352
1911142[23]23.5%7567
1921151[24]6.3%6982
1931164[25]8.6%7688
1946181[26]10.4%
1960155[27]-14.4%7481
1973188[28]21.3%87101
1976177[29][30]-5.9%8592
1982285[31]61.0%143142
1992319[32][33]11.9%160159
2001402[34][35]26.0%211191
2011490[7][8]21.9%251239
Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα.

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Η Πνευματική Εστία του χωριού.
    Η Πνευματική Εστία του χωριού.
  • Το παρεκκλήσι του Αγ.Πανηγυρίου.
    Το παρεκκλήσι του Αγ.Πανηγυρίου.
  • Το φράγμα Ακακίου-Μαλούντας
    Το φράγμα Ακακίου-Μαλούντας

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «STATISTICAL CODES OF MUNICIPALITIES/COMMUNITIES AND QUARTERS OF CYPRUS, 2015». (Αγγλικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». (Ελληνικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  3. ↑ «Ένωση Κοινοτήτων Επαρχίας Λευκωσίας». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3  Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3  Σεπτεμβρίου 2018.
  4. ↑ 4,0 4,1 «ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΑΘΜΟ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ». (Ελληνικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  5. ↑ 5,0 5,1 «CLASSIFICATION FOR THE DEGREE OF URBANISATION IN CYPRUS». (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Κατάλογος κοινοτήτων επιλέξιμων μειονεκτικών περιοχών». (Ελληνικά, Αγγλικά) Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4  Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Απριλίου 2018. σελ. 8.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Απογραφή πληθυσμού 2011». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 11  Ιανουαρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
  8. ↑ 8,0 8,1 «Census of population 2011». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 11  Ιανουαρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 9, σελ. 283 - 284.
  10. ↑ 10,0 10,1 Νεάρχου Κληρίδη, Θρύλοι και παραδόσεις της Κύπρου, Λευκωσία Κύπρου, 1954, σελ. 71.
  11. ↑ 11,0 11,1 Νεάρχου Κληρίδη, 1954, σελ. 72.
  12. ↑ «Ιστορία». klirou.com. Κοινοτικό Συμβούλιο Κλήρου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2020. 
  13. ↑ Έφη Ανδρεάδη (επιμ.), Δελφικές Ανταύγειες, Ερμής - Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, Αθήνα 2016, σελ. 34.
  14. ↑ 14,0 14,1 Νεάρχου Κληρίδη, 1954, σελ. 73 - 75.
  15. ↑ Κυπριακαί Σπουδαί, Δελτίον της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών, 1981, τόμος 45, σελ. 277.
  16. ↑ «Μαλούντα». imtamasou.org.cy. Ιερά Μητρόπολη Ταμασού και Ορεινής. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2020. 
  17. ↑ George Jeffery, A description of the historic monuments of Cyprus. Studies in the archaeology and architecture of the island, Cyprus, Nicosia 1918, σελ. 302.
  18. ↑ «Θυρανοίξια Αγίου Πανηγυρίου του Θαυματουργού». imtamasou.org.cy. Ιερά Μητρόπολις Ταμασού και Ορεινής. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2020. 
  19. ↑ Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα Wikidata.
  20. ↑ 20,0 20,1 «Census of Cyprus, 1881». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1881. 4  Απριλίου 1881. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Αυγούστου 2018. σελ. 8.
  21. ↑ «Census of Cyprus, 1891». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1891. 6  Απριλίου 1891. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Αυγούστου 2018. σελ. 6.
  22. ↑ «Census of Cyprus, 1901». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1901. 31  Μαρτίου 1901. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 5.
  23. ↑ «Census of Cyprus, 1911». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1911. 2  Απριλίου 1911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 5.
  24. ↑ «Census of Cyprus, 1921». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1921. 24  Απριλίου 1921. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 5.
  25. ↑ «Census of Cyprus, 1931». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1931. 27  Απριλίου 1931. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 3.
  26. ↑ «Census of Population and Agriculture 1946». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1946. 10  Νοεμβρίου 1946. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 4.
  27. ↑ «Census of Population and Agriculture 1960». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1960. 11  Δεκεμβρίου 1960. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 4.
  28. ↑ «Cyprus census 1973» (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
  29. ↑ «Απογραφή νοικοκυριών, 1976». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30  Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10  Αυγούστου 2018.
  30. ↑ «Census of households, 1976». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30  Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10  Αυγούστου 2018.
  31. ↑ «Census of housing, 1982». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1982. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1982. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10  Αυγούστου 2018.
  32. ↑ «Απογραφή πληθυσμού 1992». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
  33. ↑ «Census of population 1992». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
  34. ↑ «Απογραφή πληθυσμού 2001». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018. σελ. 48.
  35. ↑ «Census of population 2001». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018. σελ. 48.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, εκδόσεις Φιλόκυπρος, τόμος 9ος.
  • Νεάρχου Κληρίδη, Θρύλοι και παραδόσεις της Κύπρου, Λευκωσία Κύπρου, 1954.
  • George Jeffery, A description of the historic monuments of Cyprus. Studies in the archaeology and architecture of the island, Cyprus, Nicosia 1918.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μαλούντα&oldid=9271275"