Μάχη των Οχυρών

Μάχη της Γραμμής Μεταξά
	Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα
	Γερμανικό άρμα μάχης (πιθανώς Renault R35) φλέγεται, χτυπημένο από πυρά του Ελληνικού Πυροβολικού
Χρονολογία	6-9 Απριλίου 1941
Τόπος	Ελληνοβουλγαρικά σύνορα
Έκβαση	Νίκη των Ελλήνων
Αντιμαχόμενοι
Ναζιστική Γερμανία	Ελλάδα
Ηγετικά πρόσωπα
Βίλχελμ Λιστ	Κωνσταντίνος Θ. Μπακόπουλος
Δυνάμεις
2 ορεινές ταξιαρχίες; 3 διμοιρίες πεζικού; 650 αεροσκάφη[εκκρεμεί παραπομπή]	65.110 στρατιώτες[εκκρεμεί παραπομπή]
Απώλειες
1400+ νεκροί[εκκρεμεί παραπομπή]; 192+ αγνοούμενοι[εκκρεμεί παραπομπή]; 2.403+ τραυματίες[εκκρεμεί παραπομπή]	άγνωστος

Η Μάχη των Οχυρών ή αλλιώς Μάχη της Γραμμής Μεταξά ήταν η πρώτη μάχη της Γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα. Διεξήχθη ανατολικά του Αξιου ποταμού, στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Διάρκεσε 3 ημέρες από τις 6 έως τις 9 Απριλίου του 1941 και έληξε με νίκη των Ελλήνων.

Αίτια της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αιτία της εκστρατείας ήταν η αποτυχημένη ιταλική εισβολή στην Ελλάδα στις 28 Οκτωβρίου 1940. Οι αλλεπάλληλες ήττες και υποχωρήσεις του Ιταλικού Στρατού στην Αλβανία ανάγκασαν τους Γερμανούς να παρέμβουν με την Επιχείρηση Μαρίτα.

Η Γερμανία προσπάθησε στην εισβολή να συμμετάσχουν και οι βόρειοι γείτονες της Ελλάδας. Έτσι η Βουλγαρία και η Γιουγκοσλαβία υπέγραψαν το Τριμερές Σύμφωνο συμμαχίας. Η Βουλγαρία συμφώνησε να επιτρέψει τη διέλευση των γερμανικών στρατευμάτων, αν και τα βουλγαρικά στρατεύματα δεν θα συμμετείχαν στον αγώνα. Η Γιουγκοσλαβία συμφώνησε επίσης, αλλά ένα πραξικόπημα ανέτρεψε τη γιουγκοσλαβική κυβέρνηση. Παρά το γεγονός ότι η νέα κυβέρνηση δεν κατήγγειλε το Τριμερές Σύμφωνο, ο Χίτλερ αποφάσισε να επιτεθεί και στη Γιουγκοσλαβία.

Η Γραμμή Μεταξά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οχύρωση της περιοχής, ανεπίσημα γνωστή ως Γραμμή Μεταξά, σχεδιάστηκε ως αμυντικό μέτρο κατά της Βουλγαρίας καθώς η τελευταία είχε αρνηθεί να υπογράψει το Βαλκανικό Σύμφωνο (1934) με το οποίο η Ελλάδα, η Γιουγκοσλαβία, η Τουρκία και η Ρουμανία συμφώνησαν στη διατήρηση της υπάρχουσας γεωπολιτικής κατάστασης (στάτους κβο) στην περιοχή, μετά τον Πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Η Γραμμή Μεταξά ήταν σειρά από ανεξάρτητα οχυρά κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, τα οποία χτίστηκαν πάνω στις πιθανές διόδους εισβολής. Κάθε φρούριο ανήκε στη μεραρχία ή ταξιαρχία που έλεγχε τον αντίστοιχο τομέα των συνόρων. Οι οχυρώσεις χτίστηκαν με τα πενιχρά μέσα που μπορούσε να συγκεντρώσει η Ελλάδα, και αξιοποιούσαν στο έπακρο τη μορφολογία του εδάφους και τον υπάρχοντα οπλισμό: στα πολυβολεία και πυροβολεία προσαρμοζόταν κάθε διαθέσιμο είδος πολυβόλου και πυροβόλου πεδινού ή ορειβατικού αντίστοιχα. Ετσι, παρά τη σφοδρότητα των μαχών, οι απώλειες των ελληνικών δυνάμεων ήταν σχετικά χαμηλές: Συνολικά δεν ξεπέρασαν τους 1.000 αξιωματικούς και οπλίτες^[1]. Η κατασκευή άρχισε το 1936, ωστόσο το 1941 η γραμμή ήταν ακόμα ελλιπής.

Αντίπαλες δυνάμεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γερμανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γερμανική δύναμη που εισέβαλλε στην Ελλάδα ήταν η 12η Στρατιά υπό τον Στρατάρχη Βίλχελμ Λιστ, με συνολικά 18 μεραρχίες και άλλα τμήματα^[2]. Από αυτά, επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν κατά της Γραμμής Μεταξά τα Σώματα Στρατού XVIII και XXX:

XVIII Ορεινό Σώμα Στρατού (Αντιστράτηγος Franz Böhme )

2η Μεραρχία Πάντσερ (Αντιστράτηγος Rudolf Veiel )
5η Ορεινή Μεραρχία (Υποστράτηγος Julius Ringel )
6η Ορεινή Μεραρχία (Υποστράτηγος Ferdinand Schörner )
72η Μεραρχία Πεζικού (Υποστράτηγος Philipp Müller-Gebhard )
125ο Σύνταγμα Πεζικού (Συνταγματάρχης Erich Petersen )

XXX Σώμα Στρατού (Αντιστράτηγος Otto Hartmann )

50η Μεραρχία Πεζικού (Υποστράτηγος Karl Adolf Hollidt )
164η Μεραρχία Πεζικού (Υποστράτηγος Josef Folttmann)

XL Τεθωρακισμένο Σώμα Στρατού(Αντιστράτηγος Στούμμε)

9η Τεθωρακισμένη Μεραρχία
73η Μεραρχία Πεζικού
Ταξιαρχία SS "Σωματοφυλακή Αδόλφου Χίτλερ"

Ελλάδα και Γιουγκοσλαβία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ελληνικές μονάδες που ήταν υπεύθυνες για τη Γραμμή Μεταξά ήταν το Τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας υπό τον Αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Μπακόπουλο και η ανεξάρτητη Ταξιαρχία του Έβρου υπό τον Υποστράτηγο Ιωάννη Ζήση:

Τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας (Αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Θ. Μπακόπουλος)

Ομάδα Μεραρχιών (Αντιστράτηγος Παναγιώτης Δέδες)
- 18η Μεραρχία Πεζικού (Υποστράτηγος Λεωνίδας Στεργιόπουλος)
  - 70ο, 81ο, 91ο Συντάγματα Πεζικού (Σύνολο: έξι τάγματα, πέντε οχυρά, 52 πυροβόλα)
- 14η Μεραρχία Πεζικού (Υποστράτηγος Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου)
  - 41ο, 73ο Συντάγματα Πεζικού (Σύνολο: επτά τάγματα, οκτώ οχυρά, 90 πυροβόλα)
7η Μεραρχία Πεζικού (Υποστράτηγος Χρήστος Ζωιόπουλος)
- 26ο, 71ο, 92ο Συντάγματα Πεζικού (10 τάγματα, έξι οχυρά, 76 πυροβόλα)
Ταξιαρχία Πεζικού Νέστου (Συνταγματάρχης Αναστάσιος Καλής)
- 37ο, 93ο Συντάγματα Πεζικού (Σύνολο: 5 τάγματα, ένα οχυρό, 16 πυροβόλα)
Ταξιαρχία Πεζικού Έβρου (Υποστράτηγος Ιωάννης Ζήσης)
- Συνοριακά Τάγματα Σουφλίου, Κομοτηνής και Πυθίου (Σύνολο: επτά τάγματα, ένα οχυρό)
19η Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού στο Κιλκίς(Υποστράτηγος Νικόλαος Λιούμπας)
- 191ο, 192ο, 193ο Μηχανοκίνητα Τάγματα, Απόσπασμα Κρουσίων (Σύνολο: τρία τάγματα μικρών βρετανικών τεθωρακισμένων με πολυβόλο και ιταλικών ελαφρών αρμάτων(λάφυρα της Αλβανίας) , τρία μηχανοκίνητα τάγματα, το 2ο Σύνταγμα Ιππικού, 36 πυροβόλα)
Η γιουγκοσλαβική δύναμη που θα συνεργαζόταν με το Τμήμα Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας ήταν η 20ή Μεραρχία Πεζικού «Bregalnička» (Αντιστράτηγος Dragutin Zivanovic)
- 23ο, 28ο, 49ο Συντάγματα Πεζικού, 20ο Σύνταγμα Πυροβολικού.

Ταξιαρχία Έβρου και Οχυρό Νυμφαία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το οχυρό «Νυμφαία» υπερφαλαγγίσθηκε αλλά συνέχισε να αμύνεται. Η Ταξιαρχία Έβρου μαζί με 200 αξιωματικούς και υπαξιωματικούς της Χωροφυλακής, μετά την ανακωχή, πέρασε στην Τουρκία, βάσει προπολεμικών συμφωνιών, όπου αφοπλίσθηκε. Ο διοικητής αυτοκτόνησε και οι περισσότεροι άνδρες προωθήθηκαν μέ μέριμνα των Τούρκων στη Μέση Ανατολή, οι υπόλοιποι στα νησιά του Αιγαίου.^[3]. Οι τραυματίες από τη γερμανική επίθεση στον τομέα μεταφέρθηκαν για περίθαλψη στην Τουρκία^[4].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Παπαγεωργίου, Γεώργιος, Αρχίατρος (1983). Η Υγειονομική Υπηρεσία του Στρατού κατά τον Πόλεμο του 1940-41. Αθήνα: Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Γενικό Επιτελείο Στρατού. σελ. 144.
↑ Ελευθεριάδης, Περικλής, Συνταγματάρχης Πεζικού (1956). Αγώνες εις την ανατολικήν Μακεδονίαν και την Δυτικήν Θράκην. ΑΘΗΝΑ: Διεύθυνση ΙστορίαςΣτρατού, Γενικό Επιτελείο Στρατού. σελ. 118.
↑ Πάγκαλος, Βλάσιος, Ταξίαρχος και Μαργαρίτα Τσιμπουξή-Τασιοπούλου (1990). Αγώνες και Νεκροί του Ελληνικού Στρατού 1940-45. Αθήνα: Γενικό Επιτελείο Στρατού. σελ. 11.
↑ Παπαγεωργίου, Γεώργιος, Αρχίατρος (1983). H Yγειονομική Υπηρεσία τού Στρατού κατά τον Πόλεμο 1940-41. Αθήνα: Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού. σελ. 144.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Battle of Metaxas Line της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).

Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα ιστορικό θέμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] Παπαγεωργίου, Γεώργιος, Αρχίατρος (1983). Η Υγειονομική Υπηρεσία του Στρατού κατά τον Πόλεμο του 1940-41. Αθήνα: Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Γενικό Επιτελείο Στρατού. σελ. 144.

[2] Ελευθεριάδης, Περικλής, Συνταγματάρχης Πεζικού (1956). Αγώνες εις την ανατολικήν Μακεδονίαν και την Δυτικήν Θράκην. ΑΘΗΝΑ: Διεύθυνση ΙστορίαςΣτρατού, Γενικό Επιτελείο Στρατού. σελ. 118.

[3] Πάγκαλος, Βλάσιος, Ταξίαρχος και Μαργαρίτα Τσιμπουξή-Τασιοπούλου (1990). Αγώνες και Νεκροί του Ελληνικού Στρατού 1940-45. Αθήνα: Γενικό Επιτελείο Στρατού. σελ. 11.

[4] Παπαγεωργίου, Γεώργιος, Αρχίατρος (1983). H Yγειονομική Υπηρεσία τού Στρατού κατά τον Πόλεμο 1940-41. Αθήνα: Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού. σελ. 144.

[1]

[2]

[3]

[4]