Μάχη του Κεφαλόβρυσου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Μάχη του Καρπενησίου)
Μάχη του Καρπενησίου (1823)
Ελληνική Επανάσταση του 1821
Ο Μπότσαρης αιφνιδιάζει το τουρκικό στρατόπεδο
του Ευγένιου Ντελακρουά
ΧρονολογίαΝύχτα της 8ης προς 9η Αυγούστου 1823
ΤόποςΚεφαλόβρυσο, Καρπενήσι
ΈκβασηΜεγάλες απώλειες από μέρους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, αποχώρηση των Ελλήνων λόγω θανάτου του αρχηγού τους
Αντιμαχόμενοι
Ηγετικά πρόσωπα
Δυνάμεις
450 ή 350 Σουλιώτες
5.000-7.000 στρατιώτες
Απώλειες
60 ή 36 νεκροί και θάνατος Μάρκου Μπότσαρη[1][2]
800-1.500 νεκροί[3]

Η Μάχη του Κεφαλόβρυσου, ή Μάχη του Καρπενησίου, έλαβε χώρα κοντά στο Καρπενήσι, το πιθανότερο το βράδυ της 8ης Αυγούστου προς 9η Αυγούστου 1823, μεταξύ δύναμης επαναστατημένων Ελλήνων ατάκτων και των Οθωμανικών στρατευμάτων. Οι Έλληνες πολέμησαν υπό την καθοδήγηση του Σουλιώτη Μάρκου Μπότσαρη.

Τα προηγηθέντα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το καλοκαίρι του 1823, οι Οθωμανοί με επικεφαλής τον Μουσταή Πασά της Σκόδρας έκαναν νέα εκστρατεία με σκοπό την κατάληψη της οχυρής πόλεως του Μεσολογγίου. Ο Μουσταής Πασάς, αφού υπέταξε τα Άγραφα αμαχητί, έφτασε σύντομα στο Καρπενήσι.[4] Παράλληλα, την 28η Ιουλίου 1823, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης συναντήθηκε με τον Μάρκο Μπότσαρη στο Σοβολάκο.[5] Τμήματα του στρατιωτικού σώματος του Καραϊσκάκη ακολούθησαν τον Μπότσαρη, ο οποίος σκόπευε να ανακόψει την νέα εκστρατεία των Οθωμανών, ενώ ο Καραϊσκάκης, ίσως την 6-7 Αυγούστου, αποσύρθηκε στη Μονή Προυσού, με σοβαρά προβλήματα υγείας. Οι ελληνικές δυνάμεις, που μόλις έφταναν τους 1.250 άντρες,[6] στρατοπέδευσαν στο Μικρό και Μεγάλο Χωριό.[7] Στις 4 Αυγούστου, στρατοπέδευσε στο Κεφαλόβρυσο η εμπροσθοφυλακή του Μουσταή Πασά υπό τον θείο του, Τσελελεδήν μπέη, με 5.000[8] ή 7.000[9] Αλβανούς, Γκέκηδες και Μιρδίτες (καθολικούς Αλβανούς).[10] Στις 7 Αυγούστου ο Μάρκος έστειλε κατασκόπους (Τούσιας Μπότσαρης, Ιωάννης Μπαϊρακτάρης, Αθανάσιος Κουτσονίκας κ.ά.) σε αυτό το εχθρικό στρατόπεδο οι οποίοι γύρισαν την άλλη μέρα με πολλές πληροφορίες και πάρθηκαν οι πολεμικές αποφάσεις. Ο Μπότσαρης θα έκανε επίθεση στο Κεφαλόβρυσο ενώ οι υπόλοιποι θα έκαναν επίθεση την ίδια στιγμή από την κορυφογραμμή του χωριού Άγιος Ανδρέας, την τότε θέση Πλατάνια.[11]

Η μάχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη.

Την νύχτα της 8ης προς 9η Αυγούστου, ο Μάρκος Μπότσαρης με δύναμη 450 Σουλιωτών (ή κατά μία άλλη εκδοχή 350[12][13]) και ένα άλλο σώμα υπό τον Κίτσο Τζαβέλα (το οποίο υποχώρησε μετά από σύντομη ανταλλαγή πυρών[14]) επιτέθηκαν κατά της εμπροσθοφυλακής του οθωμανικού στρατοπέδου στο Κεφαλόβρυσο. Σκοπός του Μπότσαρη ήταν η σύλληψη των αξιωματικών και συγκεκριμένα του Μουσταή. Οι Αλβανοί είχαν λάβει ελλιπή αμυντικά μέτρα, γεγονός που οδήγησε σε πολλές απώλειες από πλευράς τους, καθώς οι Σουλιώτες εισέβαλαν αθόρυβα στο στρατόπεδό τους. Οι τελευταίοι, μετά από τη χρήση πυροβόλων όπλων, πέρασαν σε επίθεση με γιαταγάνια.[15] Επικράτησε ταραχή και πανικός στις τάξεις του εχθρού και η φθορά ήταν μεγάλη. Οι Σουλιώτες πίστεψαν ότι είχαν νικήσει, αναγκάστηκαν όμως να υποχωρήσουν όταν διαπίστωσαν ότι ο Μπότσαρης είχε πέσει νεκρός από σφαίρα που τον χτύπησε στο δεξί μάτι, αλλά μόνο ύστερα από την ασφαλή απομάκρυνση του άψυχου σώματος του αρχηγού τους από το πεδίο της μάχης. Οι τουρκικές απώλειες υπήρξαν βαριές, περίπου 800-1.500 άνδρες, σε αντίθεση με τις ελληνικές που ήταν ελάχιστες. Επίσης οι Έλληνες άρπαξαν 690 τουφέκια, 1.000 πιστόλια, δύο σημαίες, πολλά άλογα και μουλάρια και άλλα είδη.[16] Η απώλεια όμως του στρατηγού Μάρκου Μπότσαρη ήταν τεράστια. Τάφηκε στο Μεσολόγγι με μεγάλες τιμές.[17]

Η ημερομηνία της μάχης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για την ακριβή ημερομηνία της μάχης οι πηγές διαφέρουν, από 7-8 Αυγούστου (Π. Αραβαντινός κ.ά.) έως τις 10-11 Αυγούστου (Μέντελσον Μπαρτόλντυ, Γ. Κορδάτος). Στην 8-9 Αυγούστου συμφωνούν οι περισσότερες πηγές, μεταξύ των οποίων οι Μιχ. Σχινάς, ο τότε Κυβερνήτης Κ. Μεταξάς, οι Σπ. Τρικούπης και Κ. Παπαρρηγόπουλος, ο Φρ. Πουκεβίλ κ.ά. Η σπουδαιότερη μαρτυρία προέρχεται από επιστολή του ίδιου του Μάρκου Μπότσαρη προς τον Λόρδο Βύρωνα, με ημερομηνία 8-8-1823, όπου αναφέρει:
"Απόψε σκοπεύω κάτι να επιχειρήσω εναντίον ενός σώματος Αλβανών εξ έξ έως επτά χιλιάδων, στρατοπεδευμένων σιμά εις το αυτό μέρος ..."[18]. Σύμφωνα με την έκθεση των γεγονότων από τον Κίτσο Τζαβέλα αυτή η επίθεση έγινε περίπου στις 10:15 της 8 Αυγούστου, "εφορμήσεως δοθησομένου σημείου εκ μέρους του Μάρκου διά σάλπιγγος", και συνεχίστηκε μέχρι το πρωί.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 303.
  2. Γούδας Αν., Βίοι Παράλληλοι, Ήρωες της ξηράς, Εν Αθήναις 1876, τ.8, σ.71.
  3. ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, τεύχος 138, Φεβρουάριος 2008, σελ. 17.
  4. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 303.
  5. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 303.
  6. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 303.
  7. Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Γ', κεφ.ΜΔ.
  8. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 303.
  9. Αγαπητός Σ. Αγαπητός (1877). «Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος». Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις, σ. 89.
  10. 1η πηγή: Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Γ', κεφ.ΜΔ.
    2η πηγή: Πάνος Ι. Βασιλείου, Η μάχη του Κεφαλόβρυσου - Καρπενησίου και ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη, Στερεοελλαδική Εστία, 1960, τ. 2/3, σελ. 123-129.
  11. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 303.
  12. «Ευρυτανική εγκυκλοπαίδεια». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2010. 
  13. Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Γ', κεφ.ΜΔ.
  14. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 303.
  15. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 303.
  16. Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Γ', κεφ.ΜΔ.
  17. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ', σ. 303.
  18. Δ.Α.Οικονόμου, Το Σούλι, οι Σουλιώται και η οικογένεια Μπότσαρη, Αθήναι 1952, σ. 117, αναφέρεται από τον Πάνο Ι. Βασιλείου, Η μάχη του Κεφαλόβρυσου - Καρπενησίου και ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη, Στερεοελλαδική Εστία, 1960, τ. 2/3, σελ. 123-129.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Paroulakis, Peter Harold. The Greeks: Their Struggle for Independence. Hellenic International Press, 1984. ISBN 0-9590894-0-3.
  • Γιαννόπουλος, Ιωάννης (1975), «Η Επανάσταση κατά το 1823», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΒ΄: Η Ελληνική Επανάσταση (1821 - 1832), Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, σελ. 289–313, ISBN 978-960-213-108-4 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]