Λύκος (ποταμός Κωνσταντινούπολης)

Χάρτης της βυζαντινής Κωνσταντινούπολης. Ο Λύκος διασχίζει την πόλη από τα βορειοδυτικά προς τα νότια.

Ο Λύκος (Τουρκικά: Bayrampaşa Deresi) είναι ποταμός, ο οποίος διερχόταν μέσα από τη βυζαντινή Κωνσταντινούπολη.

Ουσιαστικά επρόκειτο για ρεύμα και όχι για ποταμό, το οποίο λειτουργούσε αποστραγγιστικά για το μεγαλύτερο μέρος της περιτειχισμένης πόλης. Το μέγιστο πλάτος της κοιλάδας, που σχημάτιζε, έφτανε τα 3,5 χιλιόμετρα και καταλάμβανε το 1/3 της έκτασης της βυζαντινής Κωνσταντινούπολης. Οι πηγές του θα πρέπει να αναζητηθούν στους λόφους, που βρίσκονται στο βόρειο τμήμα της σημερινής περιοχής Bayrampaşa, 3,5 περίπου χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Πύλης της Αδριανούπολης (Edirne Kapιsι) των θεοδοσιανών τειχών.

Ο Λύκος έφτανε μπροστά από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης στο ύψος της Πύλης του Πέμπτου, περνούσε κάτω από τα τείχη και εισερχόταν εντός της πόλης. Στο σημείο εκείνο υπήρχε πύργος για την προστασία του ποταμού, ο οποίος σήμερα είναι γνωστός ως "Sulukale", δηλαδή  «πύργος του νερού».  Ο Λύκος συνέχιζε τη διαδρομή του εντός των τειχών προς τα νοτιοανατολικά, περνώντας νότια της Μονής Λιβός και φτάνοντας στο Φόρο του Βοός. Εκεί έστριβε απότομα προς τον Νότο και εξέβαλλε στον Λιμένα του Θεοδοσίου. Ένα τείχος που χώριζε το λιμάνι σε δύο μέρη λειτουργούσε ως φράγμα που συγκρατούσε τις προσχώσεις που έφερνε ο ποταμός σε περιπτώσεις υψηλής βροχόπτωσης. Παρόλο βέβαια που το προστατευμένο τμήμα άντεξε περισσότερο από το υπόλοιπο λιμάνι, ωστόσο ούτε αυτό κατάφερε να αποφύγει τελικά την επίχωση. Έτσι υπολογίζεται ότι από τον 12^ο-13^ο αιώνα οι προσχώσεις του Λύκου σταδιακά εξαφάνισαν το λιμάνι και στη θέση του δημιούργησαν την περιοχή που ονομάστηκε Βλάγγα και η οποία χρησιμοποιούνταν για καλλιέργεια κηπευτικών μέχρι σχετικά πρόσφατα.

Στην ύπαρξη του νερού του Λύκου θα πρέπει προφανώς να αναζητήσουμε και κάποιους από τους λόγους για τους οποίους η περιοχή των εκβολών του, η οποία με την άνοδο της θαλάσσιας στάθμης μετατράπηκε στον βυζαντινό Λιμένα του Θεοδοσίου, ευνόησε την ανάπτυξη νεολιθικού οικισμού.

Η κοιλάδα του Λύκου χρησιμοποιούνταν μέχρι τη δεκαετία του 1950 ως γεωργική έκταση. Την περίοδο 1956-1957 αποφασίστηκε η κατασκευή νέας λεωφόρου πάνω από την κοίτη με αποτέλεσμα ο ποταμός να βρίσκεται σήμερα κάτω από το επίπεδο του δρόμου. Πρόκειται για τη λεωφόρο Vatan.