Λιθοξοΐα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η συλλογή των λίθων Κιλμάρτιν στη Σκωτία

Η Λιθοξοΐα είναι η τέχνη της λάξευσης λίθων και μαρμάρων. Ο λιθοξόος, εκείνος που ασκεί την τέχνη της λιθοξοΐας, λέγεται διαφορετικά και λιθοπελεκητής, λιθουργός ή μαρμαράς. Οι λιθοξόοι κατεργάζονται συνήθως ασβεστόλιθο, πωρόλιθο και μάρμαρο, δίνοντας στα υλικά τους ένα αρχικό σχήμα, ιδιαίτερα όταν οι λίθινοι όγκοι είναι μεγάλου μεγέθους για να μεταφερθούν αυτούσιοι. Τα εργαλεία τους διαχρονικά[1] περιλαμβάνουν κανόνες, σφύρες και βελόνια, καθώς και μεγάλους δοκούς, που λειτουργούν ως μοχλοί για τη μετακίνηση των ογκόλιθων[2].

Η διαχρονική παρουσία των λιθοξόων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από την αρχαιότητα[3] έως τη σύγχρονη εποχή οι λιθοξόοι ως τεχνίτες όφειλαν να ακολουθούν συγκεκριμένα σχέδια αρχιτεκτόνων[4] και έως τον 11ο αιώνα τουλάχιστον δεν υπέγραφαν τα έργα τους[5]. Επίσης, είναι εκείνοι κυρίως που χρησιμοποιήθηκαν στην ανακύκλωση των αρχαίων οικοδομικών υλικών[6]. Πολύ γνωστός λιθοξόος στον 16ο αιώνα θεωρείται ο Αντρέα Παλλάντιο, ο οποίος μάλιστα καθιέρωσε τον παλλαντιανό ρυθμό με σαφείς αναφορές στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική[7]. Ειδικευμένοι λιθοξόοι χρησιμοποιούνται σήμερα στη διαδικασία αναστήλωσης αρχαίων μνημείων[8].

Η λιθοξοΐα έχει μακροχρόνια παράδοση σε μέρη της Ελλάδας όπως οι Μεταξάδες Έβρου.[9]

Παραπομπές-σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Σύμφωνα με τον μηχανολόγο Σπ. Οικονομόπουλο τα αρχαία εργαλεία αν και αντίστοιχα σε σχήμα θεωρείται «ότι ήταν από μεταλλουργικής και λειτουργικής απόψεως πολύ καλύτερα, σκληρότερα, οξύτερα, ακριβέστερα αλλά και ελαφρύτερα» Π. Κατημερτζή «NEA ΔEΔΟMENA ΣTHN ANAΣTHΛΩΣH» εφ ΤΑ ΝΕΑ, 09/02/2006, Σελ.: P23.
  2. «Λατόμοι – Λιθοξόοι – Μαρμαράδες». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2009. 
  3. Σύμφωνα με τον Πορφύριο ο Σωκράτης υπήρξε λιθοξόος στο έργο της ανέγερσης του Παρθενώνα.
  4. Όπως φαίνεται στο παράδειγμα: Προσχέδιο συμφωνητικού για την ολοκλήρωση της κατασκευής του Φλαγγινιανού μεγάρου, της Scoletta και του νοσοκομείου Αρχειοθετήθηκε 2015-04-23 στο Wayback Machine.
  5. «Όπως παραπάνω Λατόμοι – Λιθοξόοι – Μαρμαράδες». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2009. 
  6. Βλ. για παράδειγμα την περίπτωση της Καλαυρείας «Οι πρώτοι ταξιδιώτες της σύγχρονης εποχής» στο Kalaureia Research Program Αρχειοθετήθηκε 2010-04-08 στο Wayback Machine..
  7. Ευαγγελία Παπούλια «Ο υπέροχος κόσμος του Αντρέα Παλλάντιο» εφ. Η Καθημερινή 08-02-2009[νεκρός σύνδεσμος].
  8. Βλ. για παράδειγμα Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ, «Θεραπευτήριο Επίδαυρος» εφ Ελευθεροτυπία, ART & ΘΕΑΜΑΤΑ - 22/07/2001.
  9. «Λιθοξοϊκή τέχνη». mythotopia.eu. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2023.