Λεβ Λαντάου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|20|04|2024}}


Λεβ Λαντάου
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Лев Давидович Ландау (Ρωσικά)
Προφορά
Γέννηση9ιουλ. / 22  Ιανουαρίου 1908γρηγ.[1]
Μπακού[2]
Θάνατος1  Απριλίου 1968[3][1][4]
Μόσχα[5]
Αιτία θανάτουεντεροπάθεια[6]
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια[6]
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο Νοβοντέβιτσι (55°43′28″ s. š., 37°33′17″ v. d.)[7]
ΕθνικότηταΕβραίοι[6]
ΠαρατσούκλιДау
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία
Λαϊκή Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν
Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Θρησκείααθεϊσμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΡωσικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΡωσικά[8][9]
Αγγλικά[10]
Γερμανικά[10]
Γαλλικά[10]
Δανικά[11]
ΕκπαίδευσηΔιδάκτωρ των Επιστημών στη Φυσική και τα Μαθηματικά
ΣπουδέςΣχολή φυσικομαθηματικών του πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης (1924–1927)
Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μπακού (1922–1924)
Baku Polytechnicum (1921–1922)[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφυσικός[12][13][14]
εφευρέτης
μη μυθοπλαστικός συγγραφέας
διδάσκων πανεπιστημίου
θεωρητικός φυσικός
μαθηματικός[15]
ΕργοδότηςΕθνικό Πανεπιστήμιο του Χάρκοβο (1935–1937)[6]
Ινστιτούτο Φυσικής και Τεχνολογίας του Χαρκόβου (1932–1935)[6]
Ινστιτούτο Φυσικών Προβλημάτων (1939–1962)[6]
Ινστιτούτο Ιόφε (1931–1932)
Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας (1943–1947)
Ινστιτούτο Φυσικής και Τεχνολογίας της Μόσχας (1937–1938)[6]
Αξιοσημείωτο έργοCourse of Theoretical Physics
Landau theory
Landau damping
Landau distribution
Landau pole
Landau quantization
Landau–Squire jet
Landau–Levich problem
Landau–Hopf theory of turbulence
Ginzburg–Landau theory
Darrieus–Landau instability
Landau–Lifshitz model
Landau–Lifshitz–Gilbert equation
Landau–Zener formula
Landau–Pomeranchuk–Migdal effect
Landau–Yang theorem
Οικογένεια
ΣύζυγοςKonkordija Terentʹevna Landau-Drobanceva
Γονείςd:Q18786020
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΒραβείο Νόμπελ Φυσικής (1962)[16][17]
βραβείο Στάλιν (1946, 1949 και 1953)
τάγμα του Λένιν (1968)
Ήρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας (1954)
τάγμα του Παράσημου της Τιμής (1943)
Μετάλλιο Μαξ Πλανκ (1960)
τάγμα του Κόκκινου Λαβάρου της Εργασίας (1945)
Fritz London Award (1960)
τάγμα του Λένιν (1949)
βραβείο Λένιν (1968)
αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (1960)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Λεβ Νταβίντοβιτς Λαντάου (Ле́в Дави́дович Ланда́у, 22 Ιανουαρίου 1908 – 1 Απριλίου 1968) ήταν Σοβιετικός φυσικός που έλυσε πολλά σημαντικά ζητήματα της Θεωρητικής Φυσικής. Τα επιτεύγματά του περιλαμβάνουν την κβαντική θεωρία του διαμαγνητισμού, τη θεωρητική ερμηνεία της υπερρευστότητας, τη θεωρία των μεταβολών φάσεως δεύτερης τάξεως, τη Θεωρία Γκίνσμπουργκ-Λαντάου για την υπεραγωγιμότητα, την ερμηνεία του φαινομένου της «αποσβέσεως Λαντάου» στη Φυσική Πλάσματος, τον πόλο Λαντάου στην Κβαντική Ηλεκτροδυναμική, τη θεωρία των νετρίνων και τη συμβολή στην επινόηση της μεθόδου του πίνακα πυκνότητας στην Κβαντομηχανική. Του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής του 1962 για την ανάπτυξη μιας μαθηματικής θεωρίας της υπερρευστότητας που εξηγεί όλες τις παράδοξες ιδιότητες του υγρού ηλίου (He II) σε θερμοκρασίες κάτω των 2,17 K (−270,98 °C).

Η ζωή του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οικογένεια Λαντάου το 1910

Ο Λεβ Λαντάου ήταν γιος μιας οικογένειας Ρωσοεβραίων του Μπακού, στο Αζερμπαϊτζάν, όπου και γεννήθηκε (επαρχία τότε της Ρωσικής Αυτοκρατορίας). Αναγνωρίσθηκε από νωρίς ως «παιδί-θαύμα» στα Μαθηματικά και αναφέρεται ότι έλεγε πως σχεδόν δεν θυμόταν την εποχή που δεν ήξερε Απειροστικό Λογισμό. Ο Λαντάου αποφοίτησε σε ηλικία 13 ετών από το γυμνάσιο και, καθώς ήταν υπερβολικά μικρός για να εγγραφεί στο πανεπιστήμιο, παρακολούθησε την Οικονομική Τεχνική Σχολή του Μπακού. Σε ηλικία 14 ετών (το 1922) εγγράφηκε στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μπακού, ταυτόχρονα σε δύο τμήματα: το Φυσικομαθηματικό και το Χημικό. Το 1924 πήρε μετεγγραφή για το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου του Λένινγκραντ, από όπου και αποφοίτησε το 1927. Στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο «Φυσικο-τεχνικό Ινστιτούτο του Λένινγκραντ» (σήμερα Ινστιτούτο Ioffe) και στα 21 του πήρε διδακτορικό. Το 1929 ταξίδεψε για πρώτη φορά στο εξωτερικό, με μία υποτροφία της σοβιετικής κυβερνήσεως. Μετά από σύντομη παραμονή στο Γκέτινγκεν και στη Λειψία, πήγε στην Κοπεγχάγη και εργάσθηκε στο Ινστιτούτο Νιλς Μπορ για τη Θεωρητική Φυσική. Ο Λαντάου σε όλη την υπόλοιπη ζωή του θεωρούσε τον εαυτό του μαθητή του Μπορ και η στάση του απέναντι στη Φυσική επηρεάσθηκε πολύ από το παράδειγμά του. Μετά την παραμονή του στην Κοπεγχάγη, επισκέφθηκε το Καίμπριτζ και τη Ζυρίχη προτού επιστρέψει στην ΕΣΣΔ. Από το 1932 ως το 1937 ήταν επικεφαλής του Τμήματος Θεωρητικής Φυσικής στο Ινστιτούτο Μηχανικής και Μηχανολογίας του Χάρκοβο.

Η «Σχολή Λαντάου»[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πέρα από τα θεωρητικά του επιτεύγματα, ο Λαντάου υπήρξε ο βασικός γεννήτορας της μακράς παραδόσεως της ΕΣΣΔ στη Θεωρητική Φυσική, που επικεντρώθηκε στο Χάρκοβο (σήμερα στην Ουκρανία). Ο ίδιος ίδρυσε μαζί με τον μαθητή του Εβγκένι Λίφσιτζ ένα «Ινστιτούτο Προβλημάτων Φυσικής» στη Μόσχα, που αναφέρεται κάποτε και ως «Σχολείο του Λαντάου». Στο ινστιτούτο αυτό ήταν επικεφαλής του «Θεωρητικού Τμήματος» από το 1937 μέχρι το 1962. Ανάμεσα στους σπουδαστές του ξεχώρισαν οι Λεβ Πιταέφσκι, Αλεξέι Α. Αμπρικόσοφ, Λεβ Γκορκόφ, Ισαάκ Χαλάτνικοφ και Μπαρίς Ιόφε.

Ο Λαντάου ανέπτυξε μια γενική εισαγωγική εξέταση για το «Σχολείο» του, που αποκαλούσε «Θεωρητικό Ελάχιστο». Αυτή κάλυπτε όλες τις πλευρές της Θεωρητικής Φυσικής και για να γίνουν δεκτοί οι υποψήφιοι στο «Σχολείο» έπρεπε να την περάσουν, πράγμα που το κατόρθωσαν μόνο 43 υποψήφιοι στην ιστορία. Υποτίθεται ότι οι εξεταζόμενοι έπρεπε να είναι σε θέση να λύσουν οποιοδήποτε ολοκλήρωμα, και η «φιλοσοφία» ήταν να γίνουν οι μαθητευόμενοι «σωστοί φυσικοί» αντί για στενά εξειδικευμένους.

Διώξεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τις σταλινικές εκκαθαρίσεις, ο Λαντάου ανακρίθηκε για την Υπόθεση UPTI στο Χάρκοβο, αλλά κατάφερε να φύγει στη Μόσχα. Ωστόσο, συνελήφθη στις 27 Απριλίου 1938 και κρατήθηκε σε φυλακή της NKVD (προδρόμου της ΚGB) μέχρι τις 29 Απριλίου 1939, οπότε ο συνάδελφός του Πιότρ Καπίτσα, πειραματικός φυσικός χαμηλών θερμοκρασιών, έγραψε ένα γράμμα στον Στάλιν εγγυώμενος προσωπικά για τη συμπεριφορά του Λαντάου.

Ατύχημα και θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 7 Ιανουαρίου 1962, σε διασταύρωση στη Μόσχα, το αυτοκίνητο που οδηγούσε ο Λαντάου συγκρούσθηκε πλαγίως με βυτιοφόρο εξαιτίας της ολισθηρότητας του παγωμένου οδοστρώματος. Ο Λαντάου τραυματίσθηκε σοβαρά στο κεφάλι και πέρασε τρεις μήνες σε κώμα. Δεν συνήλθε ποτέ εντελώς και ήταν πλέον πολύ λιγότερο δημιουργικός από ό,τι πριν. Ο θάνατός του 6 χρόνια αργότερα υπήρξε επίσης συνέπεια του τραυματισμού του στο ατύχημα.

Ο κατάλογος του Λαντάου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Λαντάου κρατούσε ένα κατάλογο φυσικών που βαθμολογούσε σε αντίστροφη λογαριθμική κλίμακα από το 0 ως το 5. Τον υψηλότερο βαθμό, 0, τον έδινε στον Νεύτωνα, ενώ ο Αϊνστάιν πήρε 0,5. Το 1 είχαν οι Νιλς Μπορ, Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, Πωλ Ντιράκ και Έρβιν Σρέντινγκερ, οι θεμελιωτές της Κβαντομηχανικής, όπως και οι Σατυέντρα Μπόουζ και Γιουτζίν Γουίγκνερ. Ο Λαντάου βαθμολογούσε τον εαυτό του με 2,5 αλλά στο τέλος τον «προήγαγε» στο 2. Παρά την αυτοαξιολόγηση του ταλέντου του στην κλίμακα αυτή, ο Λαντάου θεωρείται από πολλούς ισάξιος με τους Ντιράκ, Βόλφγκανγκ Πάουλι, Ενρίκο Φέρμι και Ρίτσαρντ Φάινμαν, ως ένας ικανότατος φυσικός με ξεχωριστή διάνοια.

Τα Μαθήματα Θεωρητικής Φυσικής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Λαντάου σε ουκρανικό γραμματόσημο του 2010

Από το Χάρκοβο ο Λαντάου είχε αρχίσει να συγγράφει μαζί με τον φίλο και πρώην φοιτητή του Εβγκένι Μ. Λίφσιτζ τα «Μαθήματα Θεωρητικής Φυσικής» για τα οποία είναι κυρίως γνωστός σήμερα στους φοιτητές της Φυσικής ανά τον κόσμο, ιδίως τους μεταπτυχιακούς. Πρόκειται για 10 τόμους που καλύπτουν όλους τους βασικούς κλάδους της επιστήμης:

  • Τόμος 1: «Μηχανική»
  • Τόμος 2: «Κλασική Θεωρία Πεδίων»[18]
  • Τόμος 3: «Κβαντομηχανική: Μη σχετικιστική θεωρία»
  • Τόμος 4: «Κβαντική Ηλεκτροδυναμική» (σε συνεργασία με τους Β.Μπ. Μπερεστέτσκυ και Λ.Π. Πιταέφσκι)
  • Τόμος 5: «Στατιστική Φυσική - Μέρος 1»
  • Τόμος 6: «Μηχανική των ρευστών»
  • Τόμος 7: «Θεωρία ελαστικότητας»
  • Τόμος 8: «Ηλεκτροδυναμική των συνεχών μέσων» (σε συνεργασία με τον Λ.Π. Πιταέφσκι)
  • Τόμος 9: «Στατιστική Φυσική - Μέρος 2» (των Λίφσιτζ και Πιταέφσκι)
  • Τόμος 10: «Φυσική Κινητική» (των Λίφσιτζ και Πιταέφσκι)

Πήραν το όνομά του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Βιβλία για τον Λαντάου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Dorozynski, Alexander (1965). The Man They Wouldn't Let Die. (Μετά το τροχαίο ατύχημα του 1962, η κοινότητα των φυσικών έκανε πραγματική εκστρατεία για να σωθεί η ζωή του Λαντάου. Κατάφεραν να παρατείνουν τη ζωή του ως το 1968.)
  • Landau-Drobantseva, Kora: «Καθηγητής Λαντάου: Πώς ζήσαμε μαζί» (1999, στα ρώσικα)
  • I.M. Khalatnikov (editor): Landau. The physicist and the man. Recollections of L.D. Landau (αγγλ. μετάφραση του J.B. Sykes, Pergamon Press, 1989) ISBN 0-08-036383-0
  • Janouch, Frantisek: Lev D. Landau: His life and work (CERN, 1979) ASIN B0007AUCL0
  • Kojevnikov, Alexei B.: Stalin's Great Science: The Times and Adventures of Soviet Physicists, History of Modern Physical Sciences Series. (Imperial College Press, 2004) ISBN 1-86094-420-5

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12159123r. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  4. ↑ Lev Petrovich Pitaevskii: «The great physicist». The great physicist. Φεβρουάριος 2008. σελ. 75-85.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 MacTutor History of Mathematics archive.
  7. ↑ 7,0 7,1 (Αγγλικά) Find A Grave.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12159123r. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. ↑ CONOR.SI. 22807395.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 www.berkovich-zametki.com/AStarina/Nomer7/Rumer1.htm. Ανακτήθηκε στις 2  Ιουλίου 2023.
  11. ↑ www.ega-math.narod.ru/Landau/Dau1971.htm. Ανακτήθηκε στις 2  Ιουλίου 2023.
  12. ↑ «Russia Famous Natives». WorldAtlas.
  13. ↑ www.nndb.com/honors/051/000111715/.
  14. ↑ www.nndb.com/cemetery/732/000208108/.
  15. ↑ Ανακτήθηκε στις 17  Ιουνίου 2019.
  16. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1962». (Αγγλικά) nobelprize.org. Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 5  Φεβρουαρίου 2021.
  17. ↑ «Table showing prize amounts». (Αγγλικά) Ίδρυμα Νόμπελ. Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 5  Φεβρουαρίου 2021.
  18. ↑ Λαντάου, Λεβ. «Θεωρία Πεδίου». Μετάφραση από τα Ρώσικα. Εκδόσεις Συμμετρία (2016). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λεβ_Λαντάου&oldid=10141534"