Κωνσταντίνος Χαντζερής

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κωνσταντίνος Χαντζερής
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1760
Κωνσταντινούπολη
Θάνατος18  Φεβρουαρίου 1799
Βουκουρέστι
Αιτία θανάτουαποκεφαλισμός
Τόπος ταφήςSaint Spyridon the New Church
Χώρα πολιτογράφησηςΒλαχία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταχρονικογράφος
διπλωμάτης
Οικογένεια
ΣύζυγοςΡωξάνδρα Γκίκα
ΤέκναΕλένη Χαντζέραινα[1]
Maria Hangerli
ΓονείςΓεώργιος Χαντζερής[1] και Σμαράγδα[1]
ΑδέλφιαΑλέξανδρος Χαντζερής
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Κωνσταντίνος Χαντζερ(λ)ής (1760 - 18 Φεβρουαρίου 1799) ήταν πρίγκιπας της Βλαχίας (1797-99). Ήταν αδελφός του Αλεξάνδρου πρίγκιπα της Μολδαβίας και ανιψιός του Πατριάρχη Σαμουήλ.

Τα πρώτα έτη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ήταν Φαναριώτης και, όπως έλεγε ο ίδιος, απόγονος των Παλαιολόγων[2]. Το επώνυμο δόθηκε στην οικογένειά του όταν ένας πρόγονός του θεράπευσε τον Μωάμεθ Δ΄ από θανατηφόρο ασθένεια[2] και έγινε ο εγγύτατος (handjer) του σουλτάνου[2]. Ο Οίκος του συνδέθηκε με τους Οίκους Υψηλάντη, Μουρούζη, Καλλιμάχη, Ρίζου-Νερουλού, Μάνου, Μπαλτς, Κατάργη, κά.[3]

Αφού υπηρέτησε ως διερμηνέας (dragoman) του Στόλου, τοποθετήθηκε πρίγκιπας στο θρόνο του Βουκουρεστίου αντί του άλλου, διασημότερου υποψηφίου Αλέξανδρου Υψηλάντη, εκπλήσσοντας τους ξένους διπλωμάτες[4]. Επιλέχθηκε μάλλον με την επιρροή του φίλου του Χουσεΐν Κιουτσούκ καπουδάν πασά, που θα αποστελλόταν στη Ρωμυλία να καταστείλει την εξέγερση του Οσμάν Πασβάνογλου και ζήτησε την ασφάλεια της Βλαχίας με την περιβολή του αξιώματος από έναν αξιόπιστο πρίγκιπα[5].

Στις 4 Ιανουαρίου 1798 έφτασε στην πόλη και όπως όλοι οι ηγεμόνες πήγε πρώτα στη μονή Βακαρέστι για την προετοιμασία της τελετής[6]. Έπειτα μετέβη στη μονή του Αγ. Σάββα, διότι δεν είχε ανακαινιστεί ακόμη η Νέα Αυλή.[6]

Η ηγεμονία του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Υψ. Πύλη ζητούσε χρήματα για την αντιμετώπιση των μεγάλων στρατιωτικών επιτυχιών του Πασβάνογλου και έτσι ο Κωνσταντίνος αύξησε τους φόρους σε πολύ υψηλό σημείο· θέσπισε νέα τέλη, όπως αυτό για τους χήρους. Επανέφερε τον φόρο για κάθε κεφάλι βοοειδούς για τον ιδιοκτήτη του. Έβαλε φόρο για την εξαγορά του επιτιμίου τού προκατόχου του Κωνσταντίνου Μαυροκορδάτου, που είχε επιβάλλει ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄[7]. Ο φόρος αντιμετώπισε σθεναρή αντίσταση από τους κληρικούς και τον μητροπολίτη Δοσίθεο Φιλίτη[3]. Οι ευγενείς (boyars) δεν υπέγραφαν το διάταγμα και ο Κωνσταντίνος δωροδόκησε τέσσερις από αυτούς[8]. Για να μην εξεγερθούν οι ευγενείς, τους απάλλαξε από τον φόρο αυτόν[9].

Τους πρώτους μήνες του 1798 απεσταλμένοι του στη χώρα απέγραφαν τα βοοειδή, που οι αγρότες προσπαθούσαν να τα κρύψουν. Καταμετρήθηκαν άφθονα ζώα, αλλά ο πληθυσμός δεν είχε πρόσβαση σε νόμισμα[3]. Ο Κωνσταντίνος επέβαλλε την κατάσχεση της περιουσίας τους. Είναι πιθανό να εκβιαζόταν με βασανιστήρια για να δώσουν το φόρο τους[10]. Η περίοδος είναι γνωστή ως ο χειμώνας του Χαντζερή[3].

Ο Χουσεΐν Κιουτσούκ ηττήθηκε μερικές φορές από τον Πασβάνογλου και κατέφυγε στη Βλαχία. Φοβούμενος την οργή του Σελίμ Γ΄, κατηγόρησε τον Κωνσταντίνο ότι δεν του έδωσε αρκετά χρήματα. Ο πρίγκιπας προσπάθησε να μηχανορραφήσει εναντίον του στο σουλτάνο, αλλά οι πολιτικοί του αντίπαλοι άρχισαν εκστρατεία δυσφημώντας τον και έπεσε σε δυσμένεια[11]. Ο χρονικογράφος Διονύσιος Εκκλησιάρχης γράφει ότι προσπάθησε να ανακτήσει την προστασία του Χουσεΐν Κιουτσούκ καλώντας τον σε συμπόσιο, όπου ιερόδουλες, πλούσια ενδεδυμένες, παρουσιάστηκαν ως μέλη των πιο ισχυρών ευγενών και διαγωνίστηκαν για την προσοχή του πασά[12].

Η εκτέλεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 11 Φεβρουαρίου 1799 ο σουλτάνος εξέδωσε απόφαση (φιρμάνι) για την επί τόπου εκτέλεσή του. Ο απεσταλμένος (καπουτσής) και ο συνοδός του δήμιος, ένας τρομερός Μαυριτανός[13], ταξίδεψαν μυστικά. Αγνοώντας την προειδοποίηση του ποστελνίκου του[13], ο Κωνσταντίνος διάβασε την απόφαση που του έδωσαν οι δύο νεόφερτοι. Προσπάθησε να καλέσει τους φρουρούς του, αλλά ο δήμιος τον στραγγάλισε, ενώ ο απεσταλμένος τον πυροβόλησε και τον μαχαίρωσε. Τελικά ο δήμιος τον αποκεφάλισε[14]. Οι φρουροί άκουσαν τους πυροβολισμούς και ήρθαν, αλλά τους επιδείχθηκε η απόφαση και τίποτε δεν μπορούσε να γίνει[15]. Ο απεσταλμένος τοποθέτησε στην κεφαλή επιγραφή που έλεγε: "εδώ είναι το σκυλί που ροκάνιζε τους ραγιάδες"[16]. Το λείψανό του παρέμεινε στην Αυλή μερικές ημέρες και ετάφη στον ναό του Αγ. Σπυρίδωνος του Νέου στο Βουκουρέστι[16] . Ο ποιητής Ζιλότ Ρομανούλ έγραψε "ευγνωμονούμε τον σουλτάνο που έκανε καλό από το κακό και μας απάλλαξε από τη βαριά φορολογία"[17].

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νυμφεύτηκε την δόμνα Ρωξάνα Γκίκα, κόρη του Αλεξάνδρου Α΄ πρίγκιπα της Βλαχίας[16] και είχαν τέκνα:

  • Μιχαήλ απεβ. 1821, διερμηνέας του Στόλου, σύζ. Ρωξάνδρας Μαυροκορδάτου· αποκεφαλίστηκε.
  • Μαρία 1779-1871, σύζ. Γρηγόριος Δ΄ Γκίκας πρίγκιπας της Βλαχίας· γιος τους ήταν ο
  • Ελένα απεβ. 1883, σύζ. Παύλος Νεγρεπόντης. Η κόρη τους
    • Λουκία Νεγρεπόντη 1831-1875, σύζ. Θεόδωρος Κουντουριώτης, είχε γιο τον:

Όταν ο δήμιος αποκεφάλισε τον Κωνσταντίνο, έδειξε το κεφάλι του στη σύζυγό του Ρωξάνα[16].

Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
  2. 2,0 2,1 2,2 Mézière
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Caragea, p.84
  4. Official correspondence, in Djuvara, p.44-45
  5. Caragea, p.83-84
  6. 6,0 6,1 Ionescu, p.244
  7. Caragea, p.84; Djuvara, p.72, 148
  8. Caragea, p.84; Ionescu, p.247-248
  9. Ionescu, p.247-248
  10. Caragea, p.84; Djuvara, p.72-73; Giurescu, p.107
  11. Caragea, p.84-85; Djuvara, p.335
  12. Caragea, p.84; Dionisie, in Djuvara, p.17, in Giurescu, p.107
  13. 13,0 13,1 Dionisie, in Djuvara, p.18
  14. Caragea, p.85; Dionisie, in Djuvara, p.19; Giurescu, p.107
  15. Dionisie, in Djuvara, p.19
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 Caragea, p.85
  17. Zilot, in Hasdeu

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Anton Caragea, "Ceasul cel mare al lui Constantin Hangerli" ("Constantin Hangerli's Big Hour"), in Magazin Istoric, December 2000
  • Neagu Djuvara, Între Orient şi Occident. Ţările române la începutul epocii moderne ("Between Orient and Occident. The Romanian Lands at the beginning of the modern era"), Humanitas, Bucharest, 1995
  • Constantin C. Giurescu, Istoria Bucureştilor. Din cele mai vechi timpuri pînă în zilele noastre ("History of Bucharest. From the earliest times until our day"), Editura Pentru Literatură, Bucharest, 1966
  • Ernest Mézière, "Alexandre Handjeri", in Nouvelle biographie générale depuis les temps les plus reculés jusqu'à nos jours, Tome 23, Firmin Didot, Paris, 1858, p.290
  • Bogdan Petriceicu-Hasdeu, Ethymologicum Magnum Romaniae. Dicţionarul limbei istorice şi poporane a românilor (Pagini alese), Editura Minerva, Bucharest, 1970: "Angarà", p.330-333
  • Ştefan Ionescu, Bucureştii în vremea fanarioţilor ("Bucharest in the Time of the Phanariotes"), Editura Dacia, Cluj, 1974