Κρητική Σχολή

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Έργο του Θεοφάνη του Κρητικού από τη Μονή Σταυρονικήτα στο Άγιο Όρος

Η Κρητική Σχολή ήταν μία από τις βασικές Σχολές Αγιογραφίας που αναπτύχθηκε στην Κρήτη την εποχή της Αναγέννησης. Οι Κρήτες καλλιτέχνες ανέπτυξαν ένα ιδιαίτερο κοινό ύφος αγιογράφησης, επηρεασμένοι τόσο από ανατολικές όσο και από δυτικές επιδράσεις.

15ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

16ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, Η Κοίμηση της Παναγίας των Ψαριανών, περ. 1567, τέμπερα σε ξύλο, 61,4x45 εκ., Ερμούπολη, Εκκλησία της Κοίμησης της Παναγίας

17ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ρώσοι αγιογράφοι επηρεασμένοι από την Κρητική Σχολή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η δημιουργία της τέχνης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Παναγία ως "Μητέρα της Διαρκούς Βοήθειας" ένα από τα πρώτα διάσημα έργα του 14ου αιώνα της Κρητικής Σχολής

Υπάρχει ένα σημαντικό ζήτημα σχετικά με τις εικόνες που βρέθηκαν στην Ευρώπη τον Μεσαίωνα από την Βυζαντινή αυτοκρατορία μετά την Λατινική άλωση (1204). Η Κρήτη ως κορυφαία περιοχή της Βενετσιάνικης αυτοκρατορίας δέχτηκε τον μεγαλύτερο αριθμό από αυτές. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η διάσημη εικόνα της Παρθένου που βρέθηκε στην Ρώμη (1499) γνωστή ως "Μητέρα της Διαρκούς Βοήθειας". Τα πρώτα χρόνια υπάρχουν ελάχιστα δείγματα της Κρητικής τέχνης, τα σημαντικότερα έργα στις Αγιογραφίες σχετίστηκαν με εκείνες που μεταφέρθηκαν από την Κωνσταντινούπολη. Η τοπική Κρητική τέχνη αυξήθηκε σημαντικά τους επόμενους αιώνες με αποτέλεσμα την έκρηξη τον 14ο-15ο αιώνα σε μεγαλύτερο βαθμό από οποιαδήποτε άλλη εποχή.[1] Τον 14ο αιώνα οι Κρήτες καλλιτέχνες είχαν δημιουργήσει το δικό τους στυλ που διακρίθηκε με τα "έντονα περιγράμματα, το σκούρο χρώμα της σάρκας, τις πυκνές μικροσκοπικές ανταύγειες στα μάγουλα, το έντονο χρώμα στα ρούχα, τις λεπτές μορφές και τις συγκρατημένες κινήσεις".[2][3] Ο πιο διάσημος ζωγράφος τον 14ο αιώνα ήταν ο Ανδρέας Ρίτζος, ο γιος του Νικόλαος ήταν εξίσου γνωστός ζωγράφος. Ο Άγγελος Ακοτάντος που τον θεωρούσαν μέχρι τον 17ο αιώνα συντηρητικός αποδείχθηκε σύμφωνα με μια διαθήκη του ο σημαντικός καινοτόμος, ο άνθρωπος που έκανε την ανάμειξη της Βυζαντινής τέχνης με Ιταλικά στοιχεία. Την διαθήκη έγραψε (1436) λίγο πριν από ένα ταξίδι του στην Κωνσταντινούπολη, δημοσιοποιήθηκε με τον θάνατο του (1457). Οι εικόνες του κληροδοτήθηκαν σε μοναστήρια, μερικά Καθολικά αλλά τα περισσότερα Ορθόδοξα.[4] Ο Ανδρέας Παβίας, ο μαθητής του Άγγελος Πιτζαμάνος και ο Νικόλαος Τζαφούρης ήταν επίσης σημαντικοί Κρητικοί ζωγράφοι της εποχής.[5]

Οι καλλιτέχνες από την Κωνσταντινούπολη ξεκίνησαν να πηγαίνουν ομαδικά στην Κρήτη ακόμα και πριν την Άλωση από την Οθωμανική αυτοκρατορία (1453), μετά την Άλωση η μετανάστευση έφτασε στο αποκορύφωμα. Η Κρήτη έγινε το "μεγάλο επίκεντρο του Ελληνικού πολιτισμού", εικόνες που δημιουργήθηκαν σε αυτήν μεταφέρθηκαν στο Άγιον Όρος και αλλού.[6] Μέχρι την εποχή που έπεσαν τα Δωδεκάνησα στους Τούρκους (1522) η Κρήτη συναγωνιζόταν την Ρόδο στα δύο κορυφαία καλλιτεχνικά κέντρα.[7] Τα αρχεία που βρέθηκαν στην Δημοκρατία της Βενετίας δείχνουν ότι εκτινάχθηκε το εμπόριο ανάμεσα στην Βενετία και την Κρήτη, στα τέλη του 15ου αιώνα έφτασε σε μαζική παραγωγή. Σε έγγραφο (1499) βρέθηκε μια παραγγελία 700 εικόνων της Παρθένου, οι 500 στο Δυτικό στυλ και οι 200 στο Βυζαντινό. Η συμφωνία έγινε ανάμεσα σε τρεις Κρήτες καλλιτέχνες με δύο μεσάζοντες, έναν από την Βενετία και έναν από την ηπειρωτική Ελλάδα, η διάρκεια καθορίστηκε σε 40 μέρες. Η ποιότητα των εικόνων που έγιναν βιαστικά ήταν πρόχειρη και χαμηλή, οι ίδιοι καλλιτέχνες παρήγαγαν αργότερα στην Ιταλία Βυζαντινές εικόνες. Η χαμηλή ποιότητα στάθηκε αιτία να μειωθεί τα επόμενα 20 χρόνια η ζήτηση των εικόνων από τον Ευρωπαϊκό κόσμο.[8] Οι Κρητικές εικόνες ήταν σε κάθε περίπτωση εκείνη την εποχή οι καλύτερες σε όλο τον Ελληνικό χώρο.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Manolis Chatzidakis, in From Byzantium to El Greco, σ. 42, Athens 1987, Byzantine Museum of Arts
  2. Nano Chatzidakis, in From Byzantium to El Greco, σ. 49, Athens 1987, Byzantine Museum of Arts
  3. Anne Met-Graavgard in Post-Byzantine art, Grove Art Online, accessed January 31, 2008
  4. Robin Cormack; Painting the Soul; pp. 182-191; 1997; Reaktion Books, London
  5. Manolis Chatzidakis in The Icon, 1982, Evans Brothers Ltd, London, σσ. 311-312
  6. Nano Chatzidakis, op cit, σ. 48
  7. Robin Cormack in Byzantium to El Greco, σ. 27, Athens 1987, Byzantine Museum of Arts
  8. Maria Constantoudaki-Kitromilides in From Byzantium to El Greco, σσ. 51-52, Athens 1987, Byzantine Museum of Arts

Βιβλιογραφία - Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]