Κλάιπεντα

Κλάιπεντα
; Σημαία	; Έμβλημα
	Κλάιπεντα 55°42′45″N 21°8′6″E
Χώρα	Λιθουανία
Διοικητική υπαγωγή	Klaipeda City Municipality
Ίδρυση	1252
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Arvydas Vaitkus
Έκταση	98 km²
Υψόμετρο	21 μέτρα
Πληθυσμός	158.420 (1 Ιανουαρίου 2023)
Ταχ. κωδ.	LT-91001
Τηλ. κωδ.	846
Ζώνη ώρας	UTC+02:00; UTC+03:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 55°42′45″N 21°8′6″E / 55.71250°N 21.13500°E / 55.71250; 21.13500

Η Κλάιπεντα (λιθουανικά: Klaipėda προφορά (βοήθεια·πολυμέσα) [ˈkɫɐɪˑpʲeːd̪ɐ], Ρωσικά: Клайпеда, Γερμανικά: Memel, Μέμελ, ή και Memelburg, Μέμελμπουργκ, πολωνικά: Kłajpeda) είναι παραλιακή πόλη της Λιθουανίας. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της χώρας και έχει πληθυσμό 187.442 κατοίκους (3η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη της χώρας). Είναι το μοναδικό λιμάνι της χώρας και συνδέεται ακτοπλοϊκώς με τη Σουηδία, τη Δανία και τη Γερμανία.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πόλη ιδρύθηκε το 1250 από Γερμανούς αποίκους. Αργότερα ανήκε στην επαρχία της Ανατολικής Πρωσίας. Το 1920 η πόλη, όπως και η γύρω περιοχή, αποκόπηκε από την υπόλοιπη Ανατολική Πρωσία και έγινε μέρος της επικράτειας του Μέμελ (το τμήμα της Ανατολικής Πρωσίας βορείως του ποταμού Μέμελ). Μετά από επανάσταση, η περιοχή ενσωματώθηκε στη Λιθουανία το 1923^[4]. Αρχικά η Κοινωνία των Εθνών διαμαρτυρήθηκε για την επανάσταση στην περιοχή, ωστόσο τον Φεβρουάριο του 1923 η ΚτΕ αποδέχτηκε την προσάρτηση της περιοχής του Μέμελ από τη Λιθουανία^[5]. Η σύμβαση της Κλάιπεντα, η οποία υπεγράφη στις 8 Μαΐου 1924, εγγυόταν την απόδοση εκτεταμένης αυτονομίας στην περιοχή.

Η προσάρτηση της Κλάιπεντα είχε τεράστιες συνέπειες για την οικονομία της χώρας^[6]. Η επικράτεια του Μέμελ κατείχε το 30% της συνολικής παραγωγής της Λιθουανίας. Το μεγαλύτερο μέρος του διεθνούς εμπορίου της Λιθουανίας περνούσε από την Κλάιπεντα, ενώ η Επικράτεια του Μέμελ, αν και κατείχε το 5% της επικράτειας της χώρας, στέγαζε το ένα τρίτο των βιομηχανιών της χώρας. Η Κλάιπεντα μέχρι το 1939 ήταν πρωτεύουσα της επικράτειας του Μέμελ. Επίσης στις τοπικές εκλογές για το κοινοβούλιο της Κλάιπεντα οι περισσότερες έδρες περνούσαν στα χέρια φιλογερμανικών κομμάτων. Το 1934-1935 οι Λιθουανοί προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη επιρροή των Ναζί στην περιοχή, συλλαμβάνοντας και φυλακίζοντας πάνω από 120 ναζιστές ακτιβιστές. Οι ακτιβιστές κατηγορήθηκαν για οργάνωση αντιλιθουανικής επανάστασης στην περιοχή.^[7] Παρά τις μάλλον σκληρές καταδίκες, οι κατηγορούμενοι στην δίκη Νόιμαν-Ζας απελευθερώθηκαν σύντομα λόγω πίεσης από την Ναζιστική Γερμανία. Επίσης η εκτεταμένη αυτονομία που εγγυόταν η σύμβαση της Κλάιπεντα απέτρεψε τη Λιθουανία από το να μπλοκάρει τις φιλογερμανικές συμπεριφορές στην περιοχή.

Στις 20 Μαρτίου 1939 η Ναζιστική Γερμανία έστειλε τελεσίγραφο στη Λιθουανία απαιτώντας την παράδοση της επικράτειας του Μέμελ στη Γερμανία. Στις 22 Μαρτίου 1939 η Λιθουανία αποδέχθηκε το τελεσίγραφο. Ο Αδόλφος Χίτλερ επισκέφθηκε το λιμάνι της πόλης και εκφώνησε ομιλία. Ως αποτέλεσμα της αποδοχής του τελεσιγράφου το Μέμελ και τα περίχωρά του επεστράφησαν στη Γερμανία ως μέρος της Ανατολικής Πρωσίας. Αυτή η προσάρτηση ήταν η τελευταία αναίμακτη προσάρτηση εδαφών από την Ναζιστική Γερμανία^[8].

Μεταπολεμική εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και καθώς η νίκη των Συμμάχων γινόταν αναπόφευκτη, οι κάτοικοι εκκένωσαν την περιοχή, καθώς οι μάχες μεταφέρονταν δυτικότερα. Όταν ο Σοβιετικός Κόκκινος Στρατός κατέλαβε την πόλη στις 28 Ιανουαρίου 1945, στην πόλη είχαν μείνει μόνο περίπου 50 άτομα. Μετά η επικράτεια του Μέμελ ενσωματώθηκε στη Λιθουανική ΣΣΔ, σηματοδοτώντας την αρχή μιας νέας εποχής για την πόλη.^[9]

Οι Σοβιετικοί μετέτρεψαν την Κλάιπεντα στη μεγαλύτερη θαλάσσια βάση της Ευρωπαϊκής Σοβιετικής Ένωσης. Το λιμάνι της πόλης επίσης αναβαθμίστηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό. Τον Δεκέμβριο του 1959 ο πληθυσμός της πόλης είχε διπλασιαστεί σε σχέση με τον προπολεμικό της πληθυσμό, ενώ το 1989 στην πόλη ζούσαν 203.000 κάτοικοι. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σχεδόν όλοι οι νέοι έποικοι κατάγονταν από περιοχές της Λιθουανίας, της Ρωσίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας, αντικαθιστώντας τον προϋπάρχοντα γερμανόφωνο πληθυσμό. Στην αρχή η τοπική αυτοδιοίκηση κυριαρχούνταν από Ρώσους, αλλά μετά το θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν ο αριθμός των νέων εποίκων από άλλες περιοχές της Λιθουανίας ξεπέρασε τον αριθμό αυτών από άλλες περιοχές της υπόλοιπης ΕΣΣΔ. Μεταξύ των λιθουανικών πόλεων με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων, η Κλάιπεντα έχει το υψηλότερο ποσοστό ρωσόφωνων.

Δημογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2017, ο πληθυσμός της Κλάιπεντα έφτανε τα 172.272 άτομα. Το 53.58% του πληθυσμού ήταν γυναίκες, ενώ το 46.42% του πληθυσμού είναι άνδρες.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2017, η εθνική σύνθεση της πόλης είναι η εξής:

Λιθουανοί 87.0%
Ρώσοι 6.1%
Ουκρανοί 2.4%
Λευκορώσοι 1.3%
Βρετανοί 0.53%
άλλες εθνικότητες 2.7%

Αδελφοποιημένες πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κλάιπεντα είναι αδελφοποιημένη με την πόλη Ντέμπρετσεν της Ουγγαρίας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Klaipėda στο Wikimedia Commons

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 13902. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2018.
↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 13902. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2024.
↑ Resident population by city / town at the beginning of the year. Κρατική Υπηρεσία Δεδομένων της Λιθουανίας. 16 Ιανουαρίου 2023. osp.stat.gov.lt/en/statistiniu-rodikliu-analize?hash=e3b442ea-2047-4fe8-a8ef-a1c6ae9d842b. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2023.
↑ Vytautas Kažukauskas. Visa Lietuvių tauta atsiėmė Klaipėdą Αρχειοθετήθηκε 2007-03-09 στο Wayback Machine.
↑ League of Nations Treaty Series, vol. 29, pp. 86–115.
↑ Eidintas, Alfonsas· Vytautas Žalys· Alfred Erich Senn (1999). Ed. Edvardas Tuskenis, επιμ. Lithuania in European Politics: The Years of the First Republic, 1918–1940 (Paperback έκδοση). New York: St. Martin's Press. σελ. 165. ISBN 0-312-22458-3.
↑ Mažoji Lietuva.Klaipėdos krašto istorijos vingiuose Αρχειοθετήθηκε 2007-09-27 στο Wayback Machine..
↑ Fosse, Marit· Fox, John (2016). Sean Lester: The Guardian of a Small Flickering Light. Rowman & Littlefield. σελ. 163. ISBN 9780761866114. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2019.
↑ https://web.archive.org/web/20131212195718/http://memelcity.lt/istorija

Αυτό το λήμμα σχετικά με τη γεωγραφία της Λιθουανίας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[a9e9de95dfb028b78ae26eb2a990d08b52aed336-1] (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 13902. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2018.

[8e66b52fb41478526497aee7116f3e977d4512c1-2] (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 13902. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2024.

[b904e0c4f05d5736532aa7ea445b3f3690d46a47-3] Resident population by city / town at the beginning of the year. Κρατική Υπηρεσία Δεδομένων της Λιθουανίας. 16 Ιανουαρίου 2023. osp.stat.gov.lt/en/statistiniu-rodikliu-analize?hash=e3b442ea-2047-4fe8-a8ef-a1c6ae9d842b. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2023.

[Vytautas_Kažukauskas-4] Vytautas Kažukauskas. Visa Lietuvių tauta atsiėmė Klaipėdą Αρχειοθετήθηκε 2007-03-09 στο Wayback Machine.

[5] League of Nations Treaty Series, vol. 29, pp. 86–115.

[6] Eidintas, Alfonsas· Vytautas Žalys· Alfred Erich Senn (1999). Ed. Edvardas Tuskenis, επιμ. Lithuania in European Politics: The Years of the First Republic, 1918–1940 (Paperback έκδοση). New York: St. Martin's Press. σελ. 165. ISBN 0-312-22458-3.

[Lietuva-7] Mažoji Lietuva.Klaipėdos krašto istorijos vingiuose Αρχειοθετήθηκε 2007-09-27 στο Wayback Machine..

[8] Fosse, Marit· Fox, John (2016). Sean Lester: The Guardian of a Small Flickering Light. Rowman & Littlefield. σελ. 163. ISBN 9780761866114. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2019.

[9] ttps://web.archive.org/web/20131212195718/http://memelcity.lt/istorija

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]